بررسی تنوع ریخت شناختی بعضی از ژنوتیپهای زیتون منطقه گرگان
سابقه و هدف: ژنوتیپهای محلی و گونه‌‌های وحشی به عنوان ذخایر ژنتیکی گیاهان در هر کشور، ثروت ملی تلقی شده وباید در جهت حفظ و جلوگیری از انقراض آنها کوشش فراوانی به خرج داد. با توجه به اینکه ایران یکی از خاستگاه‌‌های زیتون در جهان است، شناسایی و حفاظت از ذخایر ژنتیکی زیتون کشور، شناسایی باغ‌‌های قدیمی...
Saved in:
| Main Authors: | , , , |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | fas |
| Published: |
Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources
2020-02-01
|
| Series: | Pizhūhish/hā-yi tulīd-i giyāhī |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://jopp.gau.ac.ir/article_4889_ffb734de55bc54a3fe3e5683638b8617.pdf |
| Tags: |
Add Tag
No Tags, Be the first to tag this record!
|
| Summary: | سابقه و هدف: ژنوتیپهای محلی و گونه‌‌های وحشی به عنوان ذخایر ژنتیکی گیاهان در هر کشور، ثروت ملی تلقی شده وباید در جهت حفظ و جلوگیری از انقراض آنها کوشش فراوانی به خرج داد. با توجه به اینکه ایران یکی از خاستگاه‌‌های زیتون در جهان است، شناسایی و حفاظت از ذخایر ژنتیکی زیتون کشور، شناسایی باغ‌‌های قدیمی و سازماندهی ژنوتیپهای موجود از اهمیت ویژه‌‌ای برخوردار می‌‌باشد. مواد و روش‌‌ها: در این پژوهش، مشخصات 32 ژنوتیپ با استفاده از شاخص‌‌های ریختشناختی و مطابق با روشهای استاندارد شورای بین‌‌المللی زیتون، که مورد تأیید موسسه تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال نیز می‌‌باشد، صورت گرفت. این دستورالعمل شامل 33 صفت ریختشناختی در مورد برگ، هسته و میوه است. در این میان 11 صفت کمی و 22 صفت کیفی مطالعه شدند. صفات با اندازهگیری شاخص مورد نظر در 30 میوه و هسته و 15 برگ تعیین شدند و سپس تجزیه خوشه‌‌ای، گروهبندی، تحلیل عاملی و تجزیه به مؤلفه اصلی در آنها انجام شد. یافته‌‌ها: نتایج نشان داد که بین ژنوتیپهای مورد مطالعه از نظر وزن، طول، قطر و نسبت طول به قطر میوه و درصد گوشت و وزن، طول، قطر و نسبت طول به قطر هسته اختلاف معنی‌‌داری در سطح احتمال 1/0 درصد وجود داشت. بیشترین وزن میوه به ژنوتیپ I7 (88/3 گرم) و بیشترین طول میوه به ژنوتیپهای B13 (28/25 میلی‌‌متر) و F1 (15/25 میلی‌‌متر) تعلق داشتند. بیشترین قطر میوه در ژنوتیپ I7 (84/16 میلی‌‌متر) مشاهده شد. بیشترین وزن هسته مربوط به ژنوتیپ G4 (95/0 گرم) و بیشترین طول هسته مربوط به ژنوتیپ F1 (55/21 میلی‌‌متر) بود. ژنوتیپ F12 بیشترین طول برگ (66/65 میلی‌‌متر) را داشت که البته اختلاف معنی‌‌داری با ژنوتیپ D2، F9، D10، A12 و A10 نداشت. ژنوتیپ F12 بیشترین عرض برگ (77/14 میلی‌‌متر) را نشان داد. در بررسی صفات کیفی میوه اکثر ژنوتیپ‌‌ها دارای شکل متقارن و حدود یک سوم ژنوتیپ‌‌ها تا حدی قرینه بودند، این درحالی بود که شکل نامتقارن در بین ژنوتیپ‌‌ها وجود نداشت. تجزیه همبستگی نشان داد که بین اکثر صفات اندازهگیری شده همبستگی معنی‌‌داری وجود داشت. طبق نتایج بیشترین همبستگی بین وزن هسته و قطر هسته (86/0= r) مشاهده شد. در تجزیه خوشه‌‌ای، 32 ژنوتیپ مورد مطالعه در فاصله 68/0 به شش خوشه اصلی تقسیم شدند. بر اساس تحلیل عاملی دادههای تحقیق حاضر دارای چهار عامل اصلی بودند که در مجموع حدود 91 درصد از واریانس کل را توجیه کرد. تجزیه به مؤلفه اصلی، وجود تنوع ریختشناختی بین ژنوتیپهای مورد مطالعه را تأیید کرد. نتیجه‌‌گیری: طبق نتایج این بررسی، بین ژنوتیپهای زیتون واقع در مجموعه هاشم‌‌آباد گرگان تنوع ریختشناختی و به طبع آن تنوع ژنتیکی بالایی وجود داشت و می‌‌توان از آنها به عنوان ژنوتیپهای امیدبخش در برنامه‌‌های تکثیر، بهنژادی و توسعه باغات تجاری زیتون و همچنین انتخاب رقم در استان گلستان بهره گرفت. |
|---|---|
| ISSN: | 2322-2050 2322-2778 |