ارزیابی مقاومت به بیماری زنگ قهوه‌ای (Puccinia recondiata f. sp. tritici Eriksson) ومقایسه اجزای عملکرد ژنوتیپ‌های آجیلوپس تائوشی در شرایط مزرعه
سابقه و هدف: شناسایی منابع ژن‌های مقاومت گیاهچه‌ای و گیاه کامل برای هرمی کردن ژن‌ها، آرایش ژنی و ایجاد ارقام گندم نان با مقاومت غیر اختصاصی و یا مقاومت پایدار، امری ضروری است. همولوژی کامل ژنوم D آژیلوپس تائوشی با ژنوم D گندم نان، وضعیت گیاهشناسی مشخص، سازگاری وسیع اکولوژیک، تنوع بالا و سهولت تلاقی...
Saved in:
| Main Authors: | , , , , |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | fas |
| Published: |
Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources
2024-06-01
|
| Series: | Pizhūhish/hā-yi tulīd-i giyāhī |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://jopp.gau.ac.ir/article_6938_39e4db6c08dc456ddb4d7fd7c3d3ffc9.pdf |
| Tags: |
Add Tag
No Tags, Be the first to tag this record!
|
| _version_ | 1832586565782601728 |
|---|---|
| author | فهیمه شیبانی علی اصغر نصراله نژادقمی خلیل زینلی نژاد محمدعلی دهقان حسین محمدی دهبالایی |
| author_facet | فهیمه شیبانی علی اصغر نصراله نژادقمی خلیل زینلی نژاد محمدعلی دهقان حسین محمدی دهبالایی |
| author_sort | فهیمه شیبانی |
| collection | DOAJ |
| description | سابقه و هدف: شناسایی منابع ژن‌های مقاومت گیاهچه‌ای و گیاه کامل برای هرمی کردن ژن‌ها، آرایش ژنی و ایجاد ارقام گندم نان با مقاومت غیر اختصاصی و یا مقاومت پایدار، امری ضروری است. همولوژی کامل ژنوم D آژیلوپس تائوشی با ژنوم D گندم نان، وضعیت گیاهشناسی مشخص، سازگاری وسیع اکولوژیک، تنوع بالا و سهولت تلاقی با گندم نان، گونه‌ی Aegilops tauschii را به منبع بسیاری مهمی برای انتقال ژن و اصلاح گندم تبدیل کرده است. تا کنون چندین ژن مقاومت به زنگ قهوه‌ای(زنگ برگی) از گونه‌های مختلف آژیلوپس به ارقام پرمحصول گندم نان که مقاومتشان به زنگ قهوه‌ای شکسته شده بود، منتقل گردید.مواد و روش‌ها: در این پژوهش تعداد 25 ژنوتیپ آژیلوپس تائوشی جمع آوری شده از زیستگاه‌های طبیعی آن از خاورمیانه و آسیای مرکزی (تهیه شده از کلکسیون بذر غلات و حبوبات دانشگاه ایلام) استفاده شد. این پژوهش در ایستگاه تحقیقات کشاورزی عراقی محله شهر گرگان در سال زراعی 1400- 1399 در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار و در دو محیط تنش و بدون تنش بیماری زنگ قهوه‌ای انجام گرفت. برای ایجاد و ظهور بیماری زنگ قهوه‌ای علاوه بر کاشت رقم حساس بولانی در اطراف و بین ردیف‌های کشت، جهت آلودگی مصنوعی ژنوتیپ‌های مورد بررسی در محیط تحت تنش بیماری با اسپور نژادهای بومی گرگان در دو مرحله و در هنگام غروب آفتاب با نسبت یک به پنج اسپور و پودر تالک به وسیله‌ی دستگاه گرد پاش (هر 15 روز یکبار) انجام گرفت.یافته‌ها: نتایج نشان داد که بین ژنوتیپ‌های آژیلوپس تائوشی از نظر میزان مقاومت به بیماری زنگ قهوه‌ای و صفات اجزای عملکرد اندازه‌گیری شده، اختلاف معنی‌داری وجود دارد. تجزیههای آماری، همبستگی معنی‌داری را بین صفات شدت آلودگی، تیپ آلودگی، سطح زیر منحنی پیشرفت بیماری و صفات مختلف اجزای عملکرد نشان داد. نتایج حاصل از تجزیه خوشه‌ای به روش Wardبر اساس فاصله اقلیدسی و الگوریتم متوسط برای صفت مقاومت و صفات اجزای عملکرد، ژنوتیپ‌های مورد استفاده در این پژوهش را در چهار گروه مختلف شامل مقاوم، نیمه مقاوم، حساس و نیمه حساس تقسیم‌بندی کرد. همچنین بر اساس نتایج تجزیه مرکب برای صفات اجزای عملکرد شامل صفات وزن دانه، طول سنبله، تعداد دانه در سنبله و تعداد پنجه در دو محیط اختلاف معنی‌داری مشاهده گردید.نتیجه گیری کلی: گیاه آژیلوپس تائوشی با داشتن ژن‌های مختلف مقاومت به بیماری‌ها به عنوان یک والد با ارزش جهت انتقال ژن‌های مقاوم به ارقام پرمحصول با پتانسیل بالا محسوب می‌شود. نتایج این پژوهش نشان داد ازگروه‌های مقاوم و نیمه مقاوم میتوان والدین مناسبی جهت تلاقی با گندم نان به منظور انتقال ژن مقاومت به زنگ برگ انتخاب نمود. |
| format | Article |
| id | doaj-art-414272824b3f440990ffb27d73eae2fe |
| institution | Kabale University |
| issn | 2322-2050 2322-2778 |
| language | fas |
| publishDate | 2024-06-01 |
| publisher | Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources |
| record_format | Article |
| series | Pizhūhish/hā-yi tulīd-i giyāhī |
| spelling | doaj-art-414272824b3f440990ffb27d73eae2fe2025-01-25T07:02:54ZfasGorgan University of Agricultural Sciences and Natural ResourcesPizhūhish/hā-yi tulīd-i giyāhī2322-20502322-27782024-06-0131219120710.22069/jopp.2023.21379.30576938ارزیابی مقاومت به بیماری زنگ قهوه‌ای (Puccinia recondiata f. sp. tritici Eriksson) ومقایسه اجزای عملکرد ژنوتیپ‌های آجیلوپس تائوشی در شرایط مزرعهفهیمه شیبانی0علی اصغر نصراله نژادقمی1خلیل زینلی نژاد2محمدعلی دهقان3حسین محمدی دهبالایی4دانشجوی کارشناسی‌ارشد اصلاح نباتات و بیوتکنولوژی، دانشکده تولید گیاهی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران.نویسنده مسئول، دانشیار دانشکده تولید گیاهی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران.استادیار دانشکده تولید گیاهی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران.استادیار، بخش تحقیقات غلات، مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، گرگان، گرگان، ایران.دانش‌آموخته دکتری ژنتیک و به‌نژادی گیاهی، دانشکده تولید گیاهی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران.سابقه و هدف: شناسایی منابع ژن‌های مقاومت گیاهچه‌ای و گیاه کامل برای هرمی کردن ژن‌ها، آرایش ژنی و ایجاد ارقام گندم نان با مقاومت غیر اختصاصی و یا مقاومت پایدار، امری ضروری است. همولوژی کامل ژنوم D آژیلوپس تائوشی با ژنوم D گندم نان، وضعیت گیاهشناسی مشخص، سازگاری وسیع اکولوژیک، تنوع بالا و سهولت تلاقی با گندم نان، گونه‌ی Aegilops tauschii را به منبع بسیاری مهمی برای انتقال ژن و اصلاح گندم تبدیل کرده است. تا کنون چندین ژن مقاومت به زنگ قهوه‌ای(زنگ برگی) از گونه‌های مختلف آژیلوپس به ارقام پرمحصول گندم نان که مقاومتشان به زنگ قهوه‌ای شکسته شده بود، منتقل گردید.مواد و روش‌ها: در این پژوهش تعداد 25 ژنوتیپ آژیلوپس تائوشی جمع آوری شده از زیستگاه‌های طبیعی آن از خاورمیانه و آسیای مرکزی (تهیه شده از کلکسیون بذر غلات و حبوبات دانشگاه ایلام) استفاده شد. این پژوهش در ایستگاه تحقیقات کشاورزی عراقی محله شهر گرگان در سال زراعی 1400- 1399 در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار و در دو محیط تنش و بدون تنش بیماری زنگ قهوه‌ای انجام گرفت. برای ایجاد و ظهور بیماری زنگ قهوه‌ای علاوه بر کاشت رقم حساس بولانی در اطراف و بین ردیف‌های کشت، جهت آلودگی مصنوعی ژنوتیپ‌های مورد بررسی در محیط تحت تنش بیماری با اسپور نژادهای بومی گرگان در دو مرحله و در هنگام غروب آفتاب با نسبت یک به پنج اسپور و پودر تالک به وسیله‌ی دستگاه گرد پاش (هر 15 روز یکبار) انجام گرفت.یافته‌ها: نتایج نشان داد که بین ژنوتیپ‌های آژیلوپس تائوشی از نظر میزان مقاومت به بیماری زنگ قهوه‌ای و صفات اجزای عملکرد اندازه‌گیری شده، اختلاف معنی‌داری وجود دارد. تجزیههای آماری، همبستگی معنی‌داری را بین صفات شدت آلودگی، تیپ آلودگی، سطح زیر منحنی پیشرفت بیماری و صفات مختلف اجزای عملکرد نشان داد. نتایج حاصل از تجزیه خوشه‌ای به روش Wardبر اساس فاصله اقلیدسی و الگوریتم متوسط برای صفت مقاومت و صفات اجزای عملکرد، ژنوتیپ‌های مورد استفاده در این پژوهش را در چهار گروه مختلف شامل مقاوم، نیمه مقاوم، حساس و نیمه حساس تقسیم‌بندی کرد. همچنین بر اساس نتایج تجزیه مرکب برای صفات اجزای عملکرد شامل صفات وزن دانه، طول سنبله، تعداد دانه در سنبله و تعداد پنجه در دو محیط اختلاف معنی‌داری مشاهده گردید.نتیجه گیری کلی: گیاه آژیلوپس تائوشی با داشتن ژن‌های مختلف مقاومت به بیماری‌ها به عنوان یک والد با ارزش جهت انتقال ژن‌های مقاوم به ارقام پرمحصول با پتانسیل بالا محسوب می‌شود. نتایج این پژوهش نشان داد ازگروه‌های مقاوم و نیمه مقاوم میتوان والدین مناسبی جهت تلاقی با گندم نان به منظور انتقال ژن مقاومت به زنگ برگ انتخاب نمود.https://jopp.gau.ac.ir/article_6938_39e4db6c08dc456ddb4d7fd7c3d3ffc9.pdfآژیلوپس تائوشیزنگ قهوه‌ایگندممقاومت به تنش زنده |
| spellingShingle | فهیمه شیبانی علی اصغر نصراله نژادقمی خلیل زینلی نژاد محمدعلی دهقان حسین محمدی دهبالایی ارزیابی مقاومت به بیماری زنگ قهوه‌ای (Puccinia recondiata f. sp. tritici Eriksson) ومقایسه اجزای عملکرد ژنوتیپ‌های آجیلوپس تائوشی در شرایط مزرعه Pizhūhish/hā-yi tulīd-i giyāhī آژیلوپس تائوشی زنگ قهوه‌ای گندم مقاومت به تنش زنده |
| title | ارزیابی مقاومت به بیماری زنگ قهوه‌ای (Puccinia recondiata f. sp. tritici Eriksson) ومقایسه اجزای عملکرد ژنوتیپ‌های آجیلوپس تائوشی در شرایط مزرعه |
| title_full | ارزیابی مقاومت به بیماری زنگ قهوه‌ای (Puccinia recondiata f. sp. tritici Eriksson) ومقایسه اجزای عملکرد ژنوتیپ‌های آجیلوپس تائوشی در شرایط مزرعه |
| title_fullStr | ارزیابی مقاومت به بیماری زنگ قهوه‌ای (Puccinia recondiata f. sp. tritici Eriksson) ومقایسه اجزای عملکرد ژنوتیپ‌های آجیلوپس تائوشی در شرایط مزرعه |
| title_full_unstemmed | ارزیابی مقاومت به بیماری زنگ قهوه‌ای (Puccinia recondiata f. sp. tritici Eriksson) ومقایسه اجزای عملکرد ژنوتیپ‌های آجیلوپس تائوشی در شرایط مزرعه |
| title_short | ارزیابی مقاومت به بیماری زنگ قهوه‌ای (Puccinia recondiata f. sp. tritici Eriksson) ومقایسه اجزای عملکرد ژنوتیپ‌های آجیلوپس تائوشی در شرایط مزرعه |
| title_sort | ارزیابی مقاومت به بیماری زنگ قهوه‌ای puccinia recondiata f sp tritici eriksson ومقایسه اجزای عملکرد ژنوتیپ‌های آجیلوپس تائوشی در شرایط مزرعه |
| topic | آژیلوپس تائوشی زنگ قهوه‌ای گندم مقاومت به تنش زنده |
| url | https://jopp.gau.ac.ir/article_6938_39e4db6c08dc456ddb4d7fd7c3d3ffc9.pdf |
| work_keys_str_mv | AT fhymhsẖybạny ạrzyạbymqạwmtbhbymạryzngqhwhạypucciniarecondiatafsptriticierikssonwmqạyshạjzạyʿmlḵrdzẖnwtyphạyậjylwpstạỷwsẖydrsẖrạyṭmzrʿh AT ʿlyạṣgẖrnṣrạlhnzẖạdqmy ạrzyạbymqạwmtbhbymạryzngqhwhạypucciniarecondiatafsptriticierikssonwmqạyshạjzạyʿmlḵrdzẖnwtyphạyậjylwpstạỷwsẖydrsẖrạyṭmzrʿh AT kẖlylzynlynzẖạd ạrzyạbymqạwmtbhbymạryzngqhwhạypucciniarecondiatafsptriticierikssonwmqạyshạjzạyʿmlḵrdzẖnwtyphạyậjylwpstạỷwsẖydrsẖrạyṭmzrʿh AT mḥmdʿlydhqạn ạrzyạbymqạwmtbhbymạryzngqhwhạypucciniarecondiatafsptriticierikssonwmqạyshạjzạyʿmlḵrdzẖnwtyphạyậjylwpstạỷwsẖydrsẖrạyṭmzrʿh AT ḥsynmḥmdydhbạlạyy ạrzyạbymqạwmtbhbymạryzngqhwhạypucciniarecondiatafsptriticierikssonwmqạyshạjzạyʿmlḵrdzẖnwtyphạyậjylwpstạỷwsẖydrsẖrạyṭmzrʿh |