Klasik Arap Dil Metodolojisinde Hadislerle İstişhâd: Sîbeveyhi Örneği
Makalenin konusu, İslâmî ilimler içerisinde önemli bir yere sahip olan hadislerin istişhâdı hakkındadır. Anlamı veya kuralı tayin etmede kullanılan kanıt niteliğindeki örneklere istişhâd adı verilir. Hicrî 2. yüzyıl başlarında Basra kentinde yaşayan bazı isimler, Arap dil ku...
Saved in:
| Main Authors: | , |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | Arabic |
| Published: |
Diyanet İşleri Başkanlığı
2024-09-01
|
| Series: | Diyanet İlmi Dergi |
| Online Access: | https://dergipark.org.tr/tr/doi/10.61304/did.1494112 |
| Tags: |
Add Tag
No Tags, Be the first to tag this record!
|
| _version_ | 1841545246796677120 |
|---|---|
| author | Ramazan Kılıç Mehmet Turan |
| author_facet | Ramazan Kılıç Mehmet Turan |
| author_sort | Ramazan Kılıç |
| collection | DOAJ |
| description |
Makalenin konusu, İslâmî ilimler içerisinde önemli bir yere sahip olan hadislerin istişhâdı hakkındadır. Anlamı veya kuralı tayin etmede kullanılan kanıt niteliğindeki örneklere istişhâd adı verilir. Hicrî 2. yüzyıl başlarında Basra kentinde yaşayan bazı isimler, Arap dil kurallarının tespiti noktasında birtakım kıstaslar geliştirmişlerdir. Bu bağlamda Ebü’l-Esved ed-Düelî (ö. 69/688), İbn Ya‘mer (ö. 89/708 [?]), Abdullah b. Ebî İshâk (ö. 117/735), Îsâ b. Ömer es-Sekafî (ö. 149/766) ve Yûnus b. Habîb’in (ö. 182/798) birikimini eserleriyle günümüze ulaştıran ilk dilciler Halîl b. Ahmed (ö. 175/791) ve Sîbeveyhi (ö. 180/796) olmuştur. Arap nahvinin günümüze ulaşan ilk eseri olan el-Kitâb, dönemin hadis istişhâdına olan yaklaşımını anlama noktasında önemli bir yere sahiptir. Çalışmanın veri toplama sürecinde nitel araştırma yöntemi olan doküman analiz tekniğinden faydalanılmıştır. Literatürde bulunan hipotezler tümdengelim yöntemiyle incelenmiştir. Ulaşılan sonuçlara göre klasik dönem dil araştırmalarında istişhâd malzemesi olarak en az kullanılan kaynaklar hadis rivayetleridir. Tercih edilmeme ihtimaline karşılık az miktarda kullanılan hadisler ise teberrük (saygı) niteliğinde eserlerde yer almıştır. |
| format | Article |
| id | doaj-art-ff89c97667744fe6b413443d18d53ec5 |
| institution | Kabale University |
| issn | 1300-8498 |
| language | Arabic |
| publishDate | 2024-09-01 |
| publisher | Diyanet İşleri Başkanlığı |
| record_format | Article |
| series | Diyanet İlmi Dergi |
| spelling | doaj-art-ff89c97667744fe6b413443d18d53ec52025-01-12T09:01:55ZaraDiyanet İşleri BaşkanlığıDiyanet İlmi Dergi1300-84982024-09-0160395399010.61304/did.1494112 Klasik Arap Dil Metodolojisinde Hadislerle İstişhâd: Sîbeveyhi Örneği Ramazan Kılıç0https://orcid.org/0000-0002-5763-822XMehmet Turan1https://orcid.org/0000-0001-8611-5308HİTİT ÜNİVERSİTESİ, İLAHİYAT FAKÜLTESİ, TEMEL İSLAM BİLİMLERİ BÖLÜMÜ, ARAP DİLİ VE BELAGATI ANABİLİM DALIBATMAN ÜNİVERSİTESİ, İSLAMİ İLİMLER FAKÜLTESİ, TEMEL İSLAM BİLİMLERİ BÖLÜMÜ, HADİS ANABİLİM DALI Makalenin konusu, İslâmî ilimler içerisinde önemli bir yere sahip olan hadislerin istişhâdı hakkındadır. Anlamı veya kuralı tayin etmede kullanılan kanıt niteliğindeki örneklere istişhâd adı verilir. Hicrî 2. yüzyıl başlarında Basra kentinde yaşayan bazı isimler, Arap dil kurallarının tespiti noktasında birtakım kıstaslar geliştirmişlerdir. Bu bağlamda Ebü’l-Esved ed-Düelî (ö. 69/688), İbn Ya‘mer (ö. 89/708 [?]), Abdullah b. Ebî İshâk (ö. 117/735), Îsâ b. Ömer es-Sekafî (ö. 149/766) ve Yûnus b. Habîb’in (ö. 182/798) birikimini eserleriyle günümüze ulaştıran ilk dilciler Halîl b. Ahmed (ö. 175/791) ve Sîbeveyhi (ö. 180/796) olmuştur. Arap nahvinin günümüze ulaşan ilk eseri olan el-Kitâb, dönemin hadis istişhâdına olan yaklaşımını anlama noktasında önemli bir yere sahiptir. Çalışmanın veri toplama sürecinde nitel araştırma yöntemi olan doküman analiz tekniğinden faydalanılmıştır. Literatürde bulunan hipotezler tümdengelim yöntemiyle incelenmiştir. Ulaşılan sonuçlara göre klasik dönem dil araştırmalarında istişhâd malzemesi olarak en az kullanılan kaynaklar hadis rivayetleridir. Tercih edilmeme ihtimaline karşılık az miktarda kullanılan hadisler ise teberrük (saygı) niteliğinde eserlerde yer almıştır.https://dergipark.org.tr/tr/doi/10.61304/did.1494112 |
| spellingShingle | Ramazan Kılıç Mehmet Turan Klasik Arap Dil Metodolojisinde Hadislerle İstişhâd: Sîbeveyhi Örneği Diyanet İlmi Dergi |
| title |
Klasik Arap Dil Metodolojisinde Hadislerle İstişhâd: Sîbeveyhi Örneği
|
| title_full |
Klasik Arap Dil Metodolojisinde Hadislerle İstişhâd: Sîbeveyhi Örneği
|
| title_fullStr |
Klasik Arap Dil Metodolojisinde Hadislerle İstişhâd: Sîbeveyhi Örneği
|
| title_full_unstemmed |
Klasik Arap Dil Metodolojisinde Hadislerle İstişhâd: Sîbeveyhi Örneği
|
| title_short |
Klasik Arap Dil Metodolojisinde Hadislerle İstişhâd: Sîbeveyhi Örneği
|
| title_sort | klasik arap dil metodolojisinde hadislerle istishad sibeveyhi ornegi |
| url | https://dergipark.org.tr/tr/doi/10.61304/did.1494112 |
| work_keys_str_mv | AT ramazankılıc klasikarapdilmetodolojisindehadislerleistishadsibeveyhiornegi AT mehmetturan klasikarapdilmetodolojisindehadislerleistishadsibeveyhiornegi |