Alternatywna historia odsieczy wiedeńskiej w operze „Wanda” Franza Dopplera (1850)
W dziedzinie twórczości operowej tematyka odsieczy wiedeńskiej (1683) prawie nie znalazła rezonansu, a wystawiona w 1850 roku w Peszcie opera Wanda wydaje się pod tym względem wyjątkiem. Jej autor, Franz Doppler (1821–83) był urodzonym we Lwowie kompozytorem, ale przede wszystkim słynnym flecistą p...
Saved in:
| Main Author: | |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | English |
| Published: |
Institute of Art of the Polish Academy of Sciences
2016-03-01
|
| Series: | Muzyka |
| Online Access: | https://czasopisma.ispan.pl/index.php/m/article/view/3962 |
| Tags: |
Add Tag
No Tags, Be the first to tag this record!
|
| _version_ | 1832582555949334528 |
|---|---|
| author | Ryszard Daniel Golianek |
| author_facet | Ryszard Daniel Golianek |
| author_sort | Ryszard Daniel Golianek |
| collection | DOAJ |
| description |
W dziedzinie twórczości operowej tematyka odsieczy wiedeńskiej (1683) prawie nie znalazła rezonansu, a wystawiona w 1850 roku w Peszcie opera Wanda wydaje się pod tym względem wyjątkiem. Jej autor, Franz Doppler (1821–83) był urodzonym we Lwowie kompozytorem, ale przede wszystkim słynnym flecistą pochodzenia polsko-niemieckiego. W Bibliotece Narodowej w Budapeszcie zachowała się bogata dokumentacja rękopiśmienna dotycząca tego dzieła, zawierająca obok dwóch kompletów partytury i wyciągu fortepianowego także głosy orkiestrowe i wokalne, a nawet zeszyt reżysera z uwagami scenicznymi. Kilka lat po prapremierze nastąpiły dalsze prezentacje utworu: m.in. w Wiedniu, Stuttgarcie, Dreźnie, Rydze, Darmstadt i wreszcie we Lwowie, rodzinnym mieście kompozytora (1874).
Treść opery, stanowiąca nawiązanie do istotnego w historii Polski i Europy wydarzenia historycznego, w rzeczywistości w sposób dość swobodny wiąże się z faktami siedemnastowiecznymi. Na atrakcyjny charakter akcji opery wpłynęło przedstawienie dwóch kręgów bohaterów zbiorowych – Polaków i Turków: wielokrotnie wykorzystane zostały stylizacje związane z Polską, w tym głównie nawiązania do polskich tańców narodowych, zaś w akcie drugim, który rozgrywa się w obozie tureckim pod Wiedniem, kompozytor wprowadził szereg muzycznych stylizacji orientalnych. W znacznej mierze Doppler nawiązał do stereotypowych i często wprowadzanych rozwiązań dźwiękowych, ale w dążeniu do wiarygodnego odwzorowania środowiska tureckiego sięgnął po bardziej wyrafinowane rozwiązania dźwiękowe, związane z doborem instrumentarium, rejestrów oraz efektów barwowych. Oprócz tych dwóch stylów ważną rolę pełni też styl muzyczny, wynikający z norm powszechnego języka muzycznego włoskiej opery bel canto. W owym języku muzycznym wypowiada się jedynie para głównych bohaterów, a w ich charakterystyce Doppler zaprezentował świetną znajomość norm i zasad tej dziewiętnastowiecznej konwencji stylistycznej.
|
| format | Article |
| id | doaj-art-f74e204e166d4245972b37e8e3e56081 |
| institution | Kabale University |
| issn | 0027-5344 2720-7021 |
| language | English |
| publishDate | 2016-03-01 |
| publisher | Institute of Art of the Polish Academy of Sciences |
| record_format | Article |
| series | Muzyka |
| spelling | doaj-art-f74e204e166d4245972b37e8e3e560812025-01-29T15:07:50ZengInstitute of Art of the Polish Academy of SciencesMuzyka0027-53442720-70212016-03-0161410.36744/m.3962Alternatywna historia odsieczy wiedeńskiej w operze „Wanda” Franza Dopplera (1850)Ryszard Daniel Golianek0Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu W dziedzinie twórczości operowej tematyka odsieczy wiedeńskiej (1683) prawie nie znalazła rezonansu, a wystawiona w 1850 roku w Peszcie opera Wanda wydaje się pod tym względem wyjątkiem. Jej autor, Franz Doppler (1821–83) był urodzonym we Lwowie kompozytorem, ale przede wszystkim słynnym flecistą pochodzenia polsko-niemieckiego. W Bibliotece Narodowej w Budapeszcie zachowała się bogata dokumentacja rękopiśmienna dotycząca tego dzieła, zawierająca obok dwóch kompletów partytury i wyciągu fortepianowego także głosy orkiestrowe i wokalne, a nawet zeszyt reżysera z uwagami scenicznymi. Kilka lat po prapremierze nastąpiły dalsze prezentacje utworu: m.in. w Wiedniu, Stuttgarcie, Dreźnie, Rydze, Darmstadt i wreszcie we Lwowie, rodzinnym mieście kompozytora (1874). Treść opery, stanowiąca nawiązanie do istotnego w historii Polski i Europy wydarzenia historycznego, w rzeczywistości w sposób dość swobodny wiąże się z faktami siedemnastowiecznymi. Na atrakcyjny charakter akcji opery wpłynęło przedstawienie dwóch kręgów bohaterów zbiorowych – Polaków i Turków: wielokrotnie wykorzystane zostały stylizacje związane z Polską, w tym głównie nawiązania do polskich tańców narodowych, zaś w akcie drugim, który rozgrywa się w obozie tureckim pod Wiedniem, kompozytor wprowadził szereg muzycznych stylizacji orientalnych. W znacznej mierze Doppler nawiązał do stereotypowych i często wprowadzanych rozwiązań dźwiękowych, ale w dążeniu do wiarygodnego odwzorowania środowiska tureckiego sięgnął po bardziej wyrafinowane rozwiązania dźwiękowe, związane z doborem instrumentarium, rejestrów oraz efektów barwowych. Oprócz tych dwóch stylów ważną rolę pełni też styl muzyczny, wynikający z norm powszechnego języka muzycznego włoskiej opery bel canto. W owym języku muzycznym wypowiada się jedynie para głównych bohaterów, a w ich charakterystyce Doppler zaprezentował świetną znajomość norm i zasad tej dziewiętnastowiecznej konwencji stylistycznej. https://czasopisma.ispan.pl/index.php/m/article/view/3962 |
| spellingShingle | Ryszard Daniel Golianek Alternatywna historia odsieczy wiedeńskiej w operze „Wanda” Franza Dopplera (1850) Muzyka |
| title | Alternatywna historia odsieczy wiedeńskiej w operze „Wanda” Franza Dopplera (1850) |
| title_full | Alternatywna historia odsieczy wiedeńskiej w operze „Wanda” Franza Dopplera (1850) |
| title_fullStr | Alternatywna historia odsieczy wiedeńskiej w operze „Wanda” Franza Dopplera (1850) |
| title_full_unstemmed | Alternatywna historia odsieczy wiedeńskiej w operze „Wanda” Franza Dopplera (1850) |
| title_short | Alternatywna historia odsieczy wiedeńskiej w operze „Wanda” Franza Dopplera (1850) |
| title_sort | alternatywna historia odsieczy wiedenskiej w operze wanda franza dopplera 1850 |
| url | https://czasopisma.ispan.pl/index.php/m/article/view/3962 |
| work_keys_str_mv | AT ryszarddanielgolianek alternatywnahistoriaodsieczywiedenskiejwoperzewandafranzadopplera1850 |