Праектаванне беларуска- і рускамоўных натуральна-маўленчых інтэрфейсаў для даведкавых сістэм
М э т ы. Галоўнай мэтай працы з’яўляецца даследаванне натуральна-маўленчых карыстальніцкіх інтэрфейсаў, а таксама стварэнне прататыпу такога інтэрфейсу на прыкладзе двухмоўнай пытальна-адказнайдыялогавай сістэмы з выкарыстаннем рускай і беларускай моў. Натуральна-маўленчыя інтэрфейсы даследу...
Saved in:
| Main Authors: | , , , , |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | Russian |
| Published: |
National Academy of Sciences of Belarus, the United Institute of Informatics Problems
2021-12-01
|
| Series: | Informatika |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://inf.grid.by/jour/article/view/1158 |
| Tags: |
Add Tag
No Tags, Be the first to tag this record!
|
| _version_ | 1832543464551612416 |
|---|---|
| author | S. A. Hetsevich Dz. A. Dzenisyk Yu. S. Hetsevich L. I. Kaigorodova K. A. Nikalaenka |
| author_facet | S. A. Hetsevich Dz. A. Dzenisyk Yu. S. Hetsevich L. I. Kaigorodova K. A. Nikalaenka |
| author_sort | S. A. Hetsevich |
| collection | DOAJ |
| description | М э т ы. Галоўнай мэтай працы з’яўляецца даследаванне натуральна-маўленчых карыстальніцкіх інтэрфейсаў, а таксама стварэнне прататыпу такога інтэрфейсу на прыкладзе двухмоўнай пытальна-адказнайдыялогавай сістэмы з выкарыстаннем рускай і беларускай моў. Натуральна-маўленчыя інтэрфейсы даследуюцца з пункту гледжання выкарыстання натуральнай мовы для арганізацыі дыялогу карыстальніка з камп’ютарнай сістэмай. Пры гэтым абмяркоўваюцца асноўныя складанасці, звязаныя з неадназначнасцю натуральнай мовы і неадпаведнасцю магчымасцей рэалізацыі натуральна-маўленчага інтэрфейсу спадзяванням карыстальніка.М е та д ы. Прыводзяцца асноўныя прынцыпы мадэлявання натуральна-маўленчага карыстальніцкага інтэрфейсу. Будучы інтэлектуальнай сістэмай, у якасці асноўных сваіх кампанентаў ѐн мае базу ведаў, машыну апрацоўкі ведаў і карыстальніцкі інтэрфейс. Кампаненты сістэмы распазнавання і сінтэзу маўлення па тэксце робяць натуральна-маўленчы інтэрфейс яшчэ больш зручным для карыстальніка.В ы н ік і. Прадстаўлена апісанне прататыпа інтэрфейсу натуральнай мовы для інтэлектуальнай пытальна-адказнай сістэмы. Мадэль прататыпа ўключае ў сябе беларускую і рускую версіі падсістэмы («маўленне ў тэкст» і «тэкст у маўленне»), генерацыю адказаў у выглядзе натуральнай мовы і фармальнага тэксту. Дадатковы кампанент – падача на ўваход сістэмы чалавечага маўлення. Некаторыя дадзеныя, неабходныя для распазнавання натуральнага маўлення, захоўваюцца ў базе ведаў альбо ствараюцца на аснове існуючых ведаў. Сінтэз беларускага і рускага маўлення з'яўляецца неабходным для таго, каб зрабіць інтэрфейс на натуральнай мове больш зручным для карыстальнікаў.З а к л ю ч э н н е. Прадстаўлена паслядоўнасць даследавання і праектавання натуральна-маўленчых карыстальніцкіх інтэрфейсаў. Прыводзіцца апісанне прататыпа інтэрфейсу натуральнай мовы для інтэлектуальнай пытальна-адказнай сістэмы. |
| format | Article |
| id | doaj-art-f00f4c7ec8674a3bbf51f7ef5bb654cd |
| institution | Kabale University |
| issn | 1816-0301 |
| language | Russian |
| publishDate | 2021-12-01 |
| publisher | National Academy of Sciences of Belarus, the United Institute of Informatics Problems |
| record_format | Article |
| series | Informatika |
| spelling | doaj-art-f00f4c7ec8674a3bbf51f7ef5bb654cd2025-02-03T11:40:29ZrusNational Academy of Sciences of Belarus, the United Institute of Informatics ProblemsInformatika1816-03012021-12-01184405210.37661/1816-0301-2021-18-4-40-52988Праектаванне беларуска- і рускамоўных натуральна-маўленчых інтэрфейсаў для даведкавых сістэмS. A. Hetsevich0Dz. A. Dzenisyk1Yu. S. Hetsevich2L. I. Kaigorodova3K. A. Nikalaenka4The United Institute of Informatics Problems of the National Academy of Sciences of BelarusThe United Institute of Informatics Problems of the National Academy of Sciences of BelarusThe United Institute of Informatics Problems of the National Academy of Sciences of BelarusThe United Institute of Informatics Problems of the National Academy of Sciences of BelarusThe United Institute of Informatics Problems of the National Academy of Sciences of BelarusМ э т ы. Галоўнай мэтай працы з’яўляецца даследаванне натуральна-маўленчых карыстальніцкіх інтэрфейсаў, а таксама стварэнне прататыпу такога інтэрфейсу на прыкладзе двухмоўнай пытальна-адказнайдыялогавай сістэмы з выкарыстаннем рускай і беларускай моў. Натуральна-маўленчыя інтэрфейсы даследуюцца з пункту гледжання выкарыстання натуральнай мовы для арганізацыі дыялогу карыстальніка з камп’ютарнай сістэмай. Пры гэтым абмяркоўваюцца асноўныя складанасці, звязаныя з неадназначнасцю натуральнай мовы і неадпаведнасцю магчымасцей рэалізацыі натуральна-маўленчага інтэрфейсу спадзяванням карыстальніка.М е та д ы. Прыводзяцца асноўныя прынцыпы мадэлявання натуральна-маўленчага карыстальніцкага інтэрфейсу. Будучы інтэлектуальнай сістэмай, у якасці асноўных сваіх кампанентаў ѐн мае базу ведаў, машыну апрацоўкі ведаў і карыстальніцкі інтэрфейс. Кампаненты сістэмы распазнавання і сінтэзу маўлення па тэксце робяць натуральна-маўленчы інтэрфейс яшчэ больш зручным для карыстальніка.В ы н ік і. Прадстаўлена апісанне прататыпа інтэрфейсу натуральнай мовы для інтэлектуальнай пытальна-адказнай сістэмы. Мадэль прататыпа ўключае ў сябе беларускую і рускую версіі падсістэмы («маўленне ў тэкст» і «тэкст у маўленне»), генерацыю адказаў у выглядзе натуральнай мовы і фармальнага тэксту. Дадатковы кампанент – падача на ўваход сістэмы чалавечага маўлення. Некаторыя дадзеныя, неабходныя для распазнавання натуральнага маўлення, захоўваюцца ў базе ведаў альбо ствараюцца на аснове існуючых ведаў. Сінтэз беларускага і рускага маўлення з'яўляецца неабходным для таго, каб зрабіць інтэрфейс на натуральнай мове больш зручным для карыстальнікаў.З а к л ю ч э н н е. Прадстаўлена паслядоўнасць даследавання і праектавання натуральна-маўленчых карыстальніцкіх інтэрфейсаў. Прыводзіцца апісанне прататыпа інтэрфейсу натуральнай мовы для інтэлектуальнай пытальна-адказнай сістэмы.https://inf.grid.by/jour/article/view/1158natural language interfacevoice servicesspeech recognitionspeech synthesisquestion-and- answer systems |
| spellingShingle | S. A. Hetsevich Dz. A. Dzenisyk Yu. S. Hetsevich L. I. Kaigorodova K. A. Nikalaenka Праектаванне беларуска- і рускамоўных натуральна-маўленчых інтэрфейсаў для даведкавых сістэм Informatika natural language interface voice services speech recognition speech synthesis question-and- answer systems |
| title | Праектаванне беларуска- і рускамоўных натуральна-маўленчых інтэрфейсаў для даведкавых сістэм |
| title_full | Праектаванне беларуска- і рускамоўных натуральна-маўленчых інтэрфейсаў для даведкавых сістэм |
| title_fullStr | Праектаванне беларуска- і рускамоўных натуральна-маўленчых інтэрфейсаў для даведкавых сістэм |
| title_full_unstemmed | Праектаванне беларуска- і рускамоўных натуральна-маўленчых інтэрфейсаў для даведкавых сістэм |
| title_short | Праектаванне беларуска- і рускамоўных натуральна-маўленчых інтэрфейсаў для даведкавых сістэм |
| title_sort | праектаванне беларуска і рускамоўных натуральна маўленчых інтэрфейсаў для даведкавых сістэм |
| topic | natural language interface voice services speech recognition speech synthesis question-and- answer systems |
| url | https://inf.grid.by/jour/article/view/1158 |
| work_keys_str_mv | AT sahetsevich praektavannebelaruskaíruskamoŭnyhnaturalʹnamaŭlenčyhíntérfejsaŭdlâdavedkavyhsístém AT dzadzenisyk praektavannebelaruskaíruskamoŭnyhnaturalʹnamaŭlenčyhíntérfejsaŭdlâdavedkavyhsístém AT yushetsevich praektavannebelaruskaíruskamoŭnyhnaturalʹnamaŭlenčyhíntérfejsaŭdlâdavedkavyhsístém AT likaigorodova praektavannebelaruskaíruskamoŭnyhnaturalʹnamaŭlenčyhíntérfejsaŭdlâdavedkavyhsístém AT kanikalaenka praektavannebelaruskaíruskamoŭnyhnaturalʹnamaŭlenčyhíntérfejsaŭdlâdavedkavyhsístém |