نظریۀ «استغلال» در حقوق کشورهای عربی و سنجش آن با نهادهای مشابه در فقه اسلامی
در کتب حقوقی معاصر کشورهای عربی نظریهای تحت‌عنوان «استغلال» در ذیل مبحث ارکان عقد و در ضمن عیوب تراضی ذکر میشود. در این نوشتهها مصادیق عیوب اراده در جهل، غلط، تدلیس، اکراه و استغلال منحصر میشود. مراد از استغلال در باب معاملات آن است که ارادۀ فرد به‌هنگام معامله آنچنان معیوب باشد که طرف دیگر از...
Saved in:
| Main Authors: | , , |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | fas |
| Published: |
Ferdowsi University of Mashhad
2024-11-01
|
| Series: | فقه و اصول |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://jfiqh.um.ac.ir/article_46008_2cb27ee2bd1081388c1eae6e75a11169.pdf |
| Tags: |
Add Tag
No Tags, Be the first to tag this record!
|
| _version_ | 1823865324209963008 |
|---|---|
| author | مهدی مفتخری مجتبی زاهدیان سید محمد مهدی قبولی درافشان |
| author_facet | مهدی مفتخری مجتبی زاهدیان سید محمد مهدی قبولی درافشان |
| author_sort | مهدی مفتخری |
| collection | DOAJ |
| description | در کتب حقوقی معاصر کشورهای عربی نظریهای تحت‌عنوان «استغلال» در ذیل مبحث ارکان عقد و در ضمن عیوب تراضی ذکر میشود. در این نوشتهها مصادیق عیوب اراده در جهل، غلط، تدلیس، اکراه و استغلال منحصر میشود. مراد از استغلال در باب معاملات آن است که ارادۀ فرد به‌هنگام معامله آنچنان معیوب باشد که طرف دیگر از آن سوء‌استفاده کند، اعم از آنکه این ضعف از حالتی درونی مانند سلطۀ پدر بر فرزند یا زوج بر زوجه یا کارفرما بر کارگر یا سببی مادی مانند نیاز به پول ناشی شده باشد. به‌هرحال، این ضعف یا عیب در اراده، عقد را از تعادل و هموزنی خارج میسازد و براین‌اساس، تناسبی میان التزامات طرف قوی و ضعیف وجود نخواهد داشت. در حقوق کشورهای عربی تدابیر خاصی برای استغلال پیشبینی شده است ولی در فقه و به‌تبع حقوق ما گرچه مفاهیمی نزدیک به استغلال وجود دارد، ولی جای چنین نهادی خالی است. به نظر میرسد بتوان از ادلهٔ خاص مانند بیع نجش، تلقی رکبان، بیع استرسال و قواعد عمومی مانند قاعدهٔ عدالت، انصاف و قاعدۀ ممنوعیت اجحاف برای تأسیس این نهاد در فقه و حقوق ما بهره برد. |
| format | Article |
| id | doaj-art-e605094a126d4925bff27b06e2e71db6 |
| institution | Kabale University |
| issn | 2008-9139 2538-3892 |
| language | fas |
| publishDate | 2024-11-01 |
| publisher | Ferdowsi University of Mashhad |
| record_format | Article |
| series | فقه و اصول |
| spelling | doaj-art-e605094a126d4925bff27b06e2e71db62025-02-08T07:23:46ZfasFerdowsi University of Mashhadفقه و اصول2008-91392538-38922024-11-0156321123810.22067/jfiqh.2023.79096.145746008نظریۀ «استغلال» در حقوق کشورهای عربی و سنجش آن با نهادهای مشابه در فقه اسلامیمهدی مفتخری0مجتبی زاهدیان1سید محمد مهدی قبولی درافشان2دانشجوی دکتری گروه حقوق خصوصی، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایراناستادیار گروه حقوق خصوصی، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایراناستاد گروه حقوق خصوصی، دانشکدهٔ حقوق و علوم سیاسی،دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایراندر کتب حقوقی معاصر کشورهای عربی نظریهای تحت‌عنوان «استغلال» در ذیل مبحث ارکان عقد و در ضمن عیوب تراضی ذکر میشود. در این نوشتهها مصادیق عیوب اراده در جهل، غلط، تدلیس، اکراه و استغلال منحصر میشود. مراد از استغلال در باب معاملات آن است که ارادۀ فرد به‌هنگام معامله آنچنان معیوب باشد که طرف دیگر از آن سوء‌استفاده کند، اعم از آنکه این ضعف از حالتی درونی مانند سلطۀ پدر بر فرزند یا زوج بر زوجه یا کارفرما بر کارگر یا سببی مادی مانند نیاز به پول ناشی شده باشد. به‌هرحال، این ضعف یا عیب در اراده، عقد را از تعادل و هموزنی خارج میسازد و براین‌اساس، تناسبی میان التزامات طرف قوی و ضعیف وجود نخواهد داشت. در حقوق کشورهای عربی تدابیر خاصی برای استغلال پیشبینی شده است ولی در فقه و به‌تبع حقوق ما گرچه مفاهیمی نزدیک به استغلال وجود دارد، ولی جای چنین نهادی خالی است. به نظر میرسد بتوان از ادلهٔ خاص مانند بیع نجش، تلقی رکبان، بیع استرسال و قواعد عمومی مانند قاعدهٔ عدالت، انصاف و قاعدۀ ممنوعیت اجحاف برای تأسیس این نهاد در فقه و حقوق ما بهره برد.https://jfiqh.um.ac.ir/article_46008_2cb27ee2bd1081388c1eae6e75a11169.pdfنظریهٔ استغلالشروط تعسفیبیع مضطرغبن در قراردادنجشبیع استرسال |
| spellingShingle | مهدی مفتخری مجتبی زاهدیان سید محمد مهدی قبولی درافشان نظریۀ «استغلال» در حقوق کشورهای عربی و سنجش آن با نهادهای مشابه در فقه اسلامی فقه و اصول نظریهٔ استغلال شروط تعسفی بیع مضطر غبن در قرارداد نجش بیع استرسال |
| title | نظریۀ «استغلال» در حقوق کشورهای عربی و سنجش آن با نهادهای مشابه در فقه اسلامی |
| title_full | نظریۀ «استغلال» در حقوق کشورهای عربی و سنجش آن با نهادهای مشابه در فقه اسلامی |
| title_fullStr | نظریۀ «استغلال» در حقوق کشورهای عربی و سنجش آن با نهادهای مشابه در فقه اسلامی |
| title_full_unstemmed | نظریۀ «استغلال» در حقوق کشورهای عربی و سنجش آن با نهادهای مشابه در فقه اسلامی |
| title_short | نظریۀ «استغلال» در حقوق کشورهای عربی و سنجش آن با نهادهای مشابه در فقه اسلامی |
| title_sort | نظریۀ استغلال در حقوق کشورهای عربی و سنجش آن با نهادهای مشابه در فقه اسلامی |
| topic | نظریهٔ استغلال شروط تعسفی بیع مضطر غبن در قرارداد نجش بیع استرسال |
| url | https://jfiqh.um.ac.ir/article_46008_2cb27ee2bd1081388c1eae6e75a11169.pdf |
| work_keys_str_mv | AT mhdymftkẖry nẓryەạstgẖlạldrḥqwqḵsẖwrhạyʿrbywsnjsẖậnbạnhạdhạymsẖạbhdrfqhạslạmy AT mjtbyzạhdyạn nẓryەạstgẖlạldrḥqwqḵsẖwrhạyʿrbywsnjsẖậnbạnhạdhạymsẖạbhdrfqhạslạmy AT sydmḥmdmhdyqbwlydrạfsẖạn nẓryەạstgẖlạldrḥqwqḵsẖwrhạyʿrbywsnjsẖậnbạnhạdhạymsẖạbhdrfqhạslạmy |