ادغام مدل های تصمیم گیری چندمعیاره و تکنیک تجزیه‌وتحلیل منطقه ای سیلاب جهت اولویت بندی زیرحوزه ها برای کنترل سیل (مطالعه موردی: حوزه آبخیز دهبار خراسان)
امروزه یکی از مسائل مهم در پروژههای مهار سیلاب کشور، اولویتبندی حوزهها برای تخصیص بودجه و عملیات سازهای و غیرسازهای است. با توجه به فقدان ایستگاههای هیدرومتری در بسیاری از زیرحوزهها، تعیین میزان مشارکت زیرحوزههای مختلف یک حوزه آبخیز در ایجاد سیلاب را با مشکل مواجه میکند. بررسی پارامترهای مؤ...
Saved in:
| Main Authors: | , , , |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | English |
| Published: |
Ferdowsi University of Mashhad
2019-06-01
|
| Series: | جغرافیا و مخاطرات محیطی |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://geoeh.um.ac.ir/article_33283_a0b2c5173502e8aab12a8f7139d5cd5a.pdf |
| Tags: |
Add Tag
No Tags, Be the first to tag this record!
|
| _version_ | 1832591411111788544 |
|---|---|
| author | علی رضا نفرزادگان علی اکبر محمدی فر حسن وقارفرد معصومه فروزان فرد |
| author_facet | علی رضا نفرزادگان علی اکبر محمدی فر حسن وقارفرد معصومه فروزان فرد |
| author_sort | علی رضا نفرزادگان |
| collection | DOAJ |
| description | امروزه یکی از مسائل مهم در پروژههای مهار سیلاب کشور، اولویتبندی حوزهها برای تخصیص بودجه و عملیات سازهای و غیرسازهای است. با توجه به فقدان ایستگاههای هیدرومتری در بسیاری از زیرحوزهها، تعیین میزان مشارکت زیرحوزههای مختلف یک حوزه آبخیز در ایجاد سیلاب را با مشکل مواجه میکند. بررسی پارامترهای مؤثر در بروز سیل از طریق رویکردهای تصمیمگیری چندمعیاره (MCDM) میتواند در تعیین نقش هر یک از زیرحوزهها در بروز سیلاب راهگشا باشد. منطقه مورد مطالعه پژوهش حاضر (حوزه آبخیز دهبار در استان خراسان رضوی) به 10 زیرحوزه تقسیم شد. سپس 13 شاخص و معیار شامل مساحت، ضریب گراولیوس، تراکم زهکشی، ضریب گردی، ضریب فرم، شماره منحنی، نسبت انشعاب، طول آبراهه اصلی، شیب متوسط، ارتفاع متوسط، زمان تمرکز، بارندگی و ضریب رواناب انتخاب شدند و مقدار هرکدام برای هر زیرحوزه محاسبه گردید. وزندهی این پارامترها با تکنیک فرآیند تحلیل سلسلهمراتبی (AHP) انجام گردید. پس از وزندهی به معیارهای ارزیابی و تهیه ماتریس تصمیمگیری، جهت اولویتبندی از مدلهای VIKOR و Permutation استفاده گردید. بعد از اولویتبندی، جهت ارزیابی و صحتسنجی این مدلها از روش تجزیه‌وتحلیل منطقهای سیلاب (براساس ایستگاههای موجود در حوزه) استفاده شد و دبی حداکثر سیلاب در دوره بازگشتهای مختلف محاسبه گردید. درنهایت برون‌داد این سه روش با استفاده از روش میانگین رتبهها ادغام گردید. نتایج نشان داد که زیرحوزههای شماره 1، شماره 3 و شماره 2 در رتبه‌های نخست قرار دارند و درنتیجه ازلحاظ ضرورت انجام اقدامات مدیریتی در اولویت هستند. |
| format | Article |
| id | doaj-art-e496ea51e4174ca5bd450a24def4c64c |
| institution | Kabale University |
| issn | 2322-1682 2383-3076 |
| language | English |
| publishDate | 2019-06-01 |
| publisher | Ferdowsi University of Mashhad |
| record_format | Article |
| series | جغرافیا و مخاطرات محیطی |
| spelling | doaj-art-e496ea51e4174ca5bd450a24def4c64c2025-01-22T12:10:30ZengFerdowsi University of Mashhadجغرافیا و مخاطرات محیطی2322-16822383-30762019-06-0182274510.22067/geo.v0i0.7660733283ادغام مدل های تصمیم گیری چندمعیاره و تکنیک تجزیه‌وتحلیل منطقه ای سیلاب جهت اولویت بندی زیرحوزه ها برای کنترل سیل (مطالعه موردی: حوزه آبخیز دهبار خراسان)علی رضا نفرزادگان0علی اکبر محمدی فر1حسن وقارفرد2معصومه فروزان فرد3دانشگاه هرمزگاندانشگاه هرمزگاندانشگاه هرمزگانمجتمع آموزش عالی سراوانامروزه یکی از مسائل مهم در پروژههای مهار سیلاب کشور، اولویتبندی حوزهها برای تخصیص بودجه و عملیات سازهای و غیرسازهای است. با توجه به فقدان ایستگاههای هیدرومتری در بسیاری از زیرحوزهها، تعیین میزان مشارکت زیرحوزههای مختلف یک حوزه آبخیز در ایجاد سیلاب را با مشکل مواجه میکند. بررسی پارامترهای مؤثر در بروز سیل از طریق رویکردهای تصمیمگیری چندمعیاره (MCDM) میتواند در تعیین نقش هر یک از زیرحوزهها در بروز سیلاب راهگشا باشد. منطقه مورد مطالعه پژوهش حاضر (حوزه آبخیز دهبار در استان خراسان رضوی) به 10 زیرحوزه تقسیم شد. سپس 13 شاخص و معیار شامل مساحت، ضریب گراولیوس، تراکم زهکشی، ضریب گردی، ضریب فرم، شماره منحنی، نسبت انشعاب، طول آبراهه اصلی، شیب متوسط، ارتفاع متوسط، زمان تمرکز، بارندگی و ضریب رواناب انتخاب شدند و مقدار هرکدام برای هر زیرحوزه محاسبه گردید. وزندهی این پارامترها با تکنیک فرآیند تحلیل سلسلهمراتبی (AHP) انجام گردید. پس از وزندهی به معیارهای ارزیابی و تهیه ماتریس تصمیمگیری، جهت اولویتبندی از مدلهای VIKOR و Permutation استفاده گردید. بعد از اولویتبندی، جهت ارزیابی و صحتسنجی این مدلها از روش تجزیه‌وتحلیل منطقهای سیلاب (براساس ایستگاههای موجود در حوزه) استفاده شد و دبی حداکثر سیلاب در دوره بازگشتهای مختلف محاسبه گردید. درنهایت برون‌داد این سه روش با استفاده از روش میانگین رتبهها ادغام گردید. نتایج نشان داد که زیرحوزههای شماره 1، شماره 3 و شماره 2 در رتبه‌های نخست قرار دارند و درنتیجه ازلحاظ ضرورت انجام اقدامات مدیریتی در اولویت هستند.https://geoeh.um.ac.ir/article_33283_a0b2c5173502e8aab12a8f7139d5cd5a.pdfاولویت بندی زیرحوزه هاسیل خیزیمدل ویکورمدل جایگشتتحلیل منطقه ای سیلابحوزه دهبار |
| spellingShingle | علی رضا نفرزادگان علی اکبر محمدی فر حسن وقارفرد معصومه فروزان فرد ادغام مدل های تصمیم گیری چندمعیاره و تکنیک تجزیه‌وتحلیل منطقه ای سیلاب جهت اولویت بندی زیرحوزه ها برای کنترل سیل (مطالعه موردی: حوزه آبخیز دهبار خراسان) جغرافیا و مخاطرات محیطی اولویت بندی زیرحوزه ها سیل خیزی مدل ویکور مدل جایگشت تحلیل منطقه ای سیلاب حوزه دهبار |
| title | ادغام مدل های تصمیم گیری چندمعیاره و تکنیک تجزیه‌وتحلیل منطقه ای سیلاب جهت اولویت بندی زیرحوزه ها برای کنترل سیل (مطالعه موردی: حوزه آبخیز دهبار خراسان) |
| title_full | ادغام مدل های تصمیم گیری چندمعیاره و تکنیک تجزیه‌وتحلیل منطقه ای سیلاب جهت اولویت بندی زیرحوزه ها برای کنترل سیل (مطالعه موردی: حوزه آبخیز دهبار خراسان) |
| title_fullStr | ادغام مدل های تصمیم گیری چندمعیاره و تکنیک تجزیه‌وتحلیل منطقه ای سیلاب جهت اولویت بندی زیرحوزه ها برای کنترل سیل (مطالعه موردی: حوزه آبخیز دهبار خراسان) |
| title_full_unstemmed | ادغام مدل های تصمیم گیری چندمعیاره و تکنیک تجزیه‌وتحلیل منطقه ای سیلاب جهت اولویت بندی زیرحوزه ها برای کنترل سیل (مطالعه موردی: حوزه آبخیز دهبار خراسان) |
| title_short | ادغام مدل های تصمیم گیری چندمعیاره و تکنیک تجزیه‌وتحلیل منطقه ای سیلاب جهت اولویت بندی زیرحوزه ها برای کنترل سیل (مطالعه موردی: حوزه آبخیز دهبار خراسان) |
| title_sort | ادغام مدل های تصمیم گیری چندمعیاره و تکنیک تجزیه‌وتحلیل منطقه ای سیلاب جهت اولویت بندی زیرحوزه ها برای کنترل سیل مطالعه موردی حوزه آبخیز دهبار خراسان |
| topic | اولویت بندی زیرحوزه ها سیل خیزی مدل ویکور مدل جایگشت تحلیل منطقه ای سیلاب حوزه دهبار |
| url | https://geoeh.um.ac.ir/article_33283_a0b2c5173502e8aab12a8f7139d5cd5a.pdf |
| work_keys_str_mv | AT ʿlyrḍạnfrzạdgạn ạdgẖạmmdlhạytṣmymgyrycẖndmʿyạrhwtḵnyḵtjzyhwtḥlylmnṭqhạysylạbjhtạwlwytbndyzyrḥwzhhạbrạyḵntrlsylmṭạlʿhmwrdyḥwzhậbkẖyzdhbạrkẖrạsạn AT ʿlyạḵbrmḥmdyfr ạdgẖạmmdlhạytṣmymgyrycẖndmʿyạrhwtḵnyḵtjzyhwtḥlylmnṭqhạysylạbjhtạwlwytbndyzyrḥwzhhạbrạyḵntrlsylmṭạlʿhmwrdyḥwzhậbkẖyzdhbạrkẖrạsạn AT ḥsnwqạrfrd ạdgẖạmmdlhạytṣmymgyrycẖndmʿyạrhwtḵnyḵtjzyhwtḥlylmnṭqhạysylạbjhtạwlwytbndyzyrḥwzhhạbrạyḵntrlsylmṭạlʿhmwrdyḥwzhậbkẖyzdhbạrkẖrạsạn AT mʿṣwmhfrwzạnfrd ạdgẖạmmdlhạytṣmymgyrycẖndmʿyạrhwtḵnyḵtjzyhwtḥlylmnṭqhạysylạbjhtạwlwytbndyzyrḥwzhhạbrạyḵntrlsylmṭạlʿhmwrdyḥwzhậbkẖyzdhbạrkẖrạsạn |