اصلاح ظرفیت ریشه‌زایی قلمه‌ی شمشاد خزری، یک درختچه‌ی زینتی در حال انقراض
سابقه و هدف: شمشاد خزری یا شمشاد جنگلی (Buxus hyrcana Pojark. یا Buxus sempervirens auct non L.) از خانواده‌ی شمشاد یا کیش (Buxaceae)، یک درختچه‌ی زینتی است که در صنایع مختلف کاربرد دارد. از این درختچه به‌طور گسترده‌ای در طراحی فضای سبز و باغ‌ها استفاده می‌شود. رشد و نمو شمشاد خزری بسیار کند است و خ...
Saved in:
| Main Authors: | , |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | fas |
| Published: |
Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources
2018-08-01
|
| Series: | Pizhūhish/hā-yi tulīd-i giyāhī |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://jopp.gau.ac.ir/article_4252_73a209a0bc8dfc6ede088e6ad4817919.pdf |
| Tags: |
Add Tag
No Tags, Be the first to tag this record!
|
| Summary: | سابقه و هدف: شمشاد خزری یا شمشاد جنگلی (Buxus hyrcana Pojark. یا Buxus sempervirens auct non L.) از خانواده‌ی شمشاد یا کیش (Buxaceae)، یک درختچه‌ی زینتی است که در صنایع مختلف کاربرد دارد. از این درختچه به‌طور گسترده‌ای در طراحی فضای سبز و باغ‌ها استفاده می‌شود. رشد و نمو شمشاد خزری بسیار کند است و خطر انقراض، به‌دلیل حمله‌ی برخی عوامل بیماری‌زا این گیاه را تهدید می‌کند. تحریک ریشه‌زایی در قلمه‌ها، ازدیاد سریع‌تر این گیاه را به‌دنبال دارد. بنابراین، هدف از انجام این تحقیق، بهبود شرایط ریشه‌زایی قلمه‌های سخت‌ریشه‌زای شمشاد خزری و به‌دست‌آوردن بهترین غلظت تیمارهای هورمونی ایندول-3-بوتیریک اسید (IBA) و آلفا-نفتالین استیک اسید (NAA) بود. مواد و روش‌ها: به‌منظور بررسی اثر غلظت‌های مختلف IBA و NAA آزمایشی به‌صورت فاکتوریل بر پایه‌ی طرح بلوک کامل تصادفی در 4 تکرار انجام شد. تیمارها شامل صفر (به‌عنوان شاهد)، 500، 1000، 2000 و 3000 میلی‌گرم در لیتر از هر دو تیمار IBA و NAA، به‌تنهایی و در ترکیب با یکدیگر بود. در فصل پاییز، 15 تا 20 سانتی‌متری انتهای شاخه‌ی گیاهان مادری دو ساله بریده شد و به‌عنوان قلمه‌ی چوب‌سخت مورد استفاده قرار گرفت. انتهای تحتانی قلمه‌های سرشاخه به‌مدت 10 ثانیه در غلظت‌های مختلف IBA و NAA نگهداری شدند و سپس در بستر کشت قرار گرفتند. در این تحقیق درصد ریشه‌زایی، تعداد ریشه، طول ریشه، ارتفاع گیاه، سطح برگ، تعداد برگ، طول بلندترین ریشه و وزن تر و خشک ریشه اندازه‌گیری شدند. بستر کشت قلمه‌ها، پرلیت بود. برای جلوگیری از آلودگی احتمالی، انتهای قلمه‌ها به‌مدت 10 ثانیه در محلول 400 میلی‌گرم در لیتر نانوذرات نقره قرار داده شدند. یافته‌ها: نتایج تجزیه‌ی واریانس داده‌ها نشان داد که برهمکنش غلظت‌های مختلف تنظیم‌کننده‌های رشد گیاهی (NAA و IBA) روی همه‌ی صفات غیر از ارتفاع گیاه در سطح احتمال 5 و یک درصد معنی‌دار بود. نتایج نشان داد که بالاترین درصد ریشه‌زایی (100 درصد) و بیشترین تعداد ریشه (70/8 عدد در گیاهچه)، در قلمه‌های تیمارشده با 1000 میلی‌گرم در لیتر NAA همراه با 1000 میلی‌گرم در لیتر IBA مشاهده شد. همچنین بالاترین طول ریشه (66/5 سانتی‌متر در گیاهچه)، در قلمه‌های تیمارشده با 2000 میلی‌گرم در لیتر NAA همراه با 1000 میلی‌گرم در لیتر IBA ثبت شد. تیمار 1000 میلی-گرم در لیتر NAA همراه با 1000 میلی‌گرم در لیتر IBA سطح برگ وسیع‌تری را القا کرد. بیشترین تعداد برگ (37/33 عدد در گیاه) در قلمه‌های تیمارشده با 3000 میلی‌گرم در لیتر NAA همراه با 500 میلی‌گرم در لیتر IBA اندازه‌گیری شد. قلمه‌های تیمارشده با غلظت‌های مختلف IBA و NAA، وزن تر و وزن خشک متفاوتی داشتند. نتیجه‌گیری: شمشاد خزری می‌تواند به‌طور موفقیت‌آمیزی با قلمه‌های ساقه تکثیر شود. تنظیم‌کننده‌های رشد گیاهی به‌ویژه اکسین‌ها نقش موثری روی افزایش ریشه‌زایی قلمه‌های سخت‌ریشه‌زای درخت‌ها و درختچه‌ها دارند. دو هورمون IBA و NAA می‌توانند روی اصلاح ریشه‌زایی قلمه‌های ساقه‌ی شمشاد خزری موثر باشند. یک غلظت از 1000 میلی‌گرم در لیتر NAA همراه با 1000 میلی‌گرم در لیتر IBA ریشه‌زایی بهتری را نسبت به سایر تیمارهای هورمونی القا کرد. |
|---|---|
| ISSN: | 2322-2050 2322-2778 |