بررسی کارایی برخی علف‌کش‌های جدید در کنترل سوروف (Echinochloa crus-galli (L.) P. Beauv) در ژنوتیپ‌های مختلف برنج
سابقه و هدف: سوروف مهم‌ترین و فراوانترین علف‌هرز مزارع برنج در ایران است و مبارزه شیمیایی (مصرف بوتاکلر) نقش اصلی در مدیریت آن ایفا می‌کند. مصرف بوتاکلر در اغلب کشورهای برنج‌خیز به‌دلیل مخاطرات بهداشتی و زیست‌محیطی محدود یا ممنوع بوده و در ایران نیز تولید و تجارت آن در آینده نزدیک غیرمجاز خواهد بود....
Saved in:
| Main Authors: | , , |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | fas |
| Published: |
Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources
2021-03-01
|
| Series: | Pizhūhish/hā-yi tulīd-i giyāhī |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://jopp.gau.ac.ir/article_5486_804dd8b95d709e5df47badf10516a93c.pdf |
| Tags: |
Add Tag
No Tags, Be the first to tag this record!
|
| _version_ | 1832586604525387776 |
|---|---|
| author | بیژن یعقوبی هاشم امین پناه پیمان شریفی |
| author_facet | بیژن یعقوبی هاشم امین پناه پیمان شریفی |
| author_sort | بیژن یعقوبی |
| collection | DOAJ |
| description | سابقه و هدف: سوروف مهم‌ترین و فراوانترین علف‌هرز مزارع برنج در ایران است و مبارزه شیمیایی (مصرف بوتاکلر) نقش اصلی در مدیریت آن ایفا می‌کند. مصرف بوتاکلر در اغلب کشورهای برنج‌خیز به‌دلیل مخاطرات بهداشتی و زیست‌محیطی محدود یا ممنوع بوده و در ایران نیز تولید و تجارت آن در آینده نزدیک غیرمجاز خواهد بود. امروزه به‌دلیل مخاطرات ناشی از کاربرد گسترده علف‌کش‌ها مدیریت تلفیقی علف‌های هرز با بهره‌گیری از ارقام با توانایی رقابتی بیشتر در برابر علف‌های هرز جهت کاهش وابستگی به علف‌کش‌ها مورد توجه بیشتری قرار گرفته است. این پژوهش با هدف مطالعه‌ی کارایی برخی علف‌کش‌های جدید جهت معرفی به‌عنوان جایگزین بوتاکلر برای کنترل سوروف و نیز بررسی تأثیر رقم برنج بر کارایی علف‌کش‌ها اجرا شد.مواد و روش‌ها: آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مؤسسه تحقیقات برنج کشور- رشت در سال 1396 اجرا شد. فاکتورهای مورد بررسی شامل ژنوتیپ‌های برنج (هاشمی، خزر و لاین 203) و نوع علف‌کش (دز توصیه‌شده علف‌کش‌های بوتاکلر، کلومازون، پندیمتالین و فلوستوسولفورون) بود. همچنین تیمارهای آزمایشی شامل کرت‌های شاهد وجین‌دستی و شاهد عدم کنترل علف‌های هرز بود. یافته‌ها: زیست‌توده سوروف و عملکرد شلتوک تحت تأثیر ژنوتیپ برنج، نوع علف‌کش و برهم‌کنش بین آنها قرار گرفت. زیست‌توده سوروف در تیمار شاهد با علف‌هرز در ارقام خزر، هاشمی و لاین 203 به‌ترتیب 334، 246 و 7/212گرم در مترمربع بود که در ارقام خزر و هاشمی به‌ترتیب 57 و 16 درصد بیشتر از لاین جدید 203 بود و بیانگر توانایی متفاوت ارقام در بازدارندگی از رشد سوروف است. کاهش عملکرد شلتوک در تیمار شاهد علف‌هرز در ارقام خزر، هاشمی و لاین 203 به‌ترتیب 63، 74 و 87 درصد در مقایسه با شاهد وجین‌دستی بود. کاهش بیشتر عملکرد لاین 203 علی‌رغم بازدارندگی بیشتر برروی سوروف به‌دلیل دیررس بودن این رقم و دوره رقابت طولانی‌تر با سوروف است. همچنین زیست‌توده سوروف در تیمارهای مربوط به علف‌کش جدید پندیمتالین مشابه یا کمتر از مقدار آن در کرت‌های تیمار‌شده با علف‌کش بوتاکلر، فلوستوسولفورون و کلومازون بود. عملکرد شلتوک در کلیه ژنوتیپ‌های برنج در کرت‌های تیمار شده با علف‌کش پندیمتالین از لحاظ آماری فاقد اختلاف با مقدار آن در کرت‌های تیمار شده با بوتاکلر و تیمار شاهد وجین‌دستی بود. کارایی خوب پندیمتالین در کنترل سوروف و عملکرد شلتوک مشابه بوتاکلر و وجین‌دستی، بیانگر پتانسیل این علف‌کش جهت جایگزینی علف‌کش در دست حذف از لیست سموم مجاز، بوتاکلر است. همچنین عملکرد شلتوک لاین 203 در تیمار کلومازون و فلوستوسولفورن از لحاظ آماری مشابه با شاهد وجین‌دستی بود، در‌حالی‌که عملکرد شلتوک ارقام هاشمی و خزر در تیمار با دو علف‌کش جدید فوق به‌طور معنی‌داری کمتر از شاهد وجین‌دستی بود، که این نتیجه نیز بیانگر برتری رقابتی لاین 203 نسبت به ارقام هاشمی و خزر در کنترل سوروف در شرایط مزرعه‌ای است. نتیجه‌گیری: در یک دهه‌ی اخیر بیش از 95 درصد شالیزارهای شمال کشور با علف‌کش بوتاکلر جهت کنترل شیمیایی سوروف تیمار شده‌اند. در سال‌های اخیر نگرانی‌ها از تأثیر سوء بوتاکلر بر سلامت جامعه و محیط‌زیست افزایش یافته و این علف‌کش از لیست سموم مجاز کشور در آینده نزدیک حذف خواهد شد. باتوجه به کارایی خوب پندیمتالین در کنترل سوروف و عملکرد بالای شلتوک در کرت‌های تیمار شده با این علف‌کش می‌توان پندیمتالین را به عنوان جایگزین بوتاکلر جهت کنترل سوروف در مزارع برنج ایران معرفی نمود، اگرچه بهره‌گیری از ارقام جدید رقابتگر نیز به موفقیّت در این خصوص کمک خواهند نمود. |
| format | Article |
| id | doaj-art-d13633fc50424525bb61967b42d13e43 |
| institution | Kabale University |
| issn | 2322-2050 2322-2778 |
| language | fas |
| publishDate | 2021-03-01 |
| publisher | Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources |
| record_format | Article |
| series | Pizhūhish/hā-yi tulīd-i giyāhī |
| spelling | doaj-art-d13633fc50424525bb61967b42d13e432025-01-25T06:59:02ZfasGorgan University of Agricultural Sciences and Natural ResourcesPizhūhish/hā-yi tulīd-i giyāhī2322-20502322-27782021-03-0128116918410.22069/jopp.2021.17598.26265486بررسی کارایی برخی علف‌کش‌های جدید در کنترل سوروف (Echinochloa crus-galli (L.) P. Beauv) در ژنوتیپ‌های مختلف برنجبیژن یعقوبی0هاشم امین پناه1پیمان شریفی2دانشیار مؤسسه تحقیقات برنج کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، رشت، ایراندانشیار گروه زراعت و اصلاح نباتات، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایراندانشیار گروه زراعت و اصلاح نباتات، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایرانسابقه و هدف: سوروف مهم‌ترین و فراوانترین علف‌هرز مزارع برنج در ایران است و مبارزه شیمیایی (مصرف بوتاکلر) نقش اصلی در مدیریت آن ایفا می‌کند. مصرف بوتاکلر در اغلب کشورهای برنج‌خیز به‌دلیل مخاطرات بهداشتی و زیست‌محیطی محدود یا ممنوع بوده و در ایران نیز تولید و تجارت آن در آینده نزدیک غیرمجاز خواهد بود. امروزه به‌دلیل مخاطرات ناشی از کاربرد گسترده علف‌کش‌ها مدیریت تلفیقی علف‌های هرز با بهره‌گیری از ارقام با توانایی رقابتی بیشتر در برابر علف‌های هرز جهت کاهش وابستگی به علف‌کش‌ها مورد توجه بیشتری قرار گرفته است. این پژوهش با هدف مطالعه‌ی کارایی برخی علف‌کش‌های جدید جهت معرفی به‌عنوان جایگزین بوتاکلر برای کنترل سوروف و نیز بررسی تأثیر رقم برنج بر کارایی علف‌کش‌ها اجرا شد.مواد و روش‌ها: آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مؤسسه تحقیقات برنج کشور- رشت در سال 1396 اجرا شد. فاکتورهای مورد بررسی شامل ژنوتیپ‌های برنج (هاشمی، خزر و لاین 203) و نوع علف‌کش (دز توصیه‌شده علف‌کش‌های بوتاکلر، کلومازون، پندیمتالین و فلوستوسولفورون) بود. همچنین تیمارهای آزمایشی شامل کرت‌های شاهد وجین‌دستی و شاهد عدم کنترل علف‌های هرز بود. یافته‌ها: زیست‌توده سوروف و عملکرد شلتوک تحت تأثیر ژنوتیپ برنج، نوع علف‌کش و برهم‌کنش بین آنها قرار گرفت. زیست‌توده سوروف در تیمار شاهد با علف‌هرز در ارقام خزر، هاشمی و لاین 203 به‌ترتیب 334، 246 و 7/212گرم در مترمربع بود که در ارقام خزر و هاشمی به‌ترتیب 57 و 16 درصد بیشتر از لاین جدید 203 بود و بیانگر توانایی متفاوت ارقام در بازدارندگی از رشد سوروف است. کاهش عملکرد شلتوک در تیمار شاهد علف‌هرز در ارقام خزر، هاشمی و لاین 203 به‌ترتیب 63، 74 و 87 درصد در مقایسه با شاهد وجین‌دستی بود. کاهش بیشتر عملکرد لاین 203 علی‌رغم بازدارندگی بیشتر برروی سوروف به‌دلیل دیررس بودن این رقم و دوره رقابت طولانی‌تر با سوروف است. همچنین زیست‌توده سوروف در تیمارهای مربوط به علف‌کش جدید پندیمتالین مشابه یا کمتر از مقدار آن در کرت‌های تیمار‌شده با علف‌کش بوتاکلر، فلوستوسولفورون و کلومازون بود. عملکرد شلتوک در کلیه ژنوتیپ‌های برنج در کرت‌های تیمار شده با علف‌کش پندیمتالین از لحاظ آماری فاقد اختلاف با مقدار آن در کرت‌های تیمار شده با بوتاکلر و تیمار شاهد وجین‌دستی بود. کارایی خوب پندیمتالین در کنترل سوروف و عملکرد شلتوک مشابه بوتاکلر و وجین‌دستی، بیانگر پتانسیل این علف‌کش جهت جایگزینی علف‌کش در دست حذف از لیست سموم مجاز، بوتاکلر است. همچنین عملکرد شلتوک لاین 203 در تیمار کلومازون و فلوستوسولفورن از لحاظ آماری مشابه با شاهد وجین‌دستی بود، در‌حالی‌که عملکرد شلتوک ارقام هاشمی و خزر در تیمار با دو علف‌کش جدید فوق به‌طور معنی‌داری کمتر از شاهد وجین‌دستی بود، که این نتیجه نیز بیانگر برتری رقابتی لاین 203 نسبت به ارقام هاشمی و خزر در کنترل سوروف در شرایط مزرعه‌ای است. نتیجه‌گیری: در یک دهه‌ی اخیر بیش از 95 درصد شالیزارهای شمال کشور با علف‌کش بوتاکلر جهت کنترل شیمیایی سوروف تیمار شده‌اند. در سال‌های اخیر نگرانی‌ها از تأثیر سوء بوتاکلر بر سلامت جامعه و محیط‌زیست افزایش یافته و این علف‌کش از لیست سموم مجاز کشور در آینده نزدیک حذف خواهد شد. باتوجه به کارایی خوب پندیمتالین در کنترل سوروف و عملکرد بالای شلتوک در کرت‌های تیمار شده با این علف‌کش می‌توان پندیمتالین را به عنوان جایگزین بوتاکلر جهت کنترل سوروف در مزارع برنج ایران معرفی نمود، اگرچه بهره‌گیری از ارقام جدید رقابتگر نیز به موفقیّت در این خصوص کمک خواهند نمود.https://jopp.gau.ac.ir/article_5486_804dd8b95d709e5df47badf10516a93c.pdfپندیمتالینعلف‌هرزفلوستوسولفورونقدرت رقابتیکلومازون |
| spellingShingle | بیژن یعقوبی هاشم امین پناه پیمان شریفی بررسی کارایی برخی علف‌کش‌های جدید در کنترل سوروف (Echinochloa crus-galli (L.) P. Beauv) در ژنوتیپ‌های مختلف برنج Pizhūhish/hā-yi tulīd-i giyāhī پندیمتالین علف‌هرز فلوستوسولفورون قدرت رقابتی کلومازون |
| title | بررسی کارایی برخی علف‌کش‌های جدید در کنترل سوروف (Echinochloa crus-galli (L.) P. Beauv) در ژنوتیپ‌های مختلف برنج |
| title_full | بررسی کارایی برخی علف‌کش‌های جدید در کنترل سوروف (Echinochloa crus-galli (L.) P. Beauv) در ژنوتیپ‌های مختلف برنج |
| title_fullStr | بررسی کارایی برخی علف‌کش‌های جدید در کنترل سوروف (Echinochloa crus-galli (L.) P. Beauv) در ژنوتیپ‌های مختلف برنج |
| title_full_unstemmed | بررسی کارایی برخی علف‌کش‌های جدید در کنترل سوروف (Echinochloa crus-galli (L.) P. Beauv) در ژنوتیپ‌های مختلف برنج |
| title_short | بررسی کارایی برخی علف‌کش‌های جدید در کنترل سوروف (Echinochloa crus-galli (L.) P. Beauv) در ژنوتیپ‌های مختلف برنج |
| title_sort | بررسی کارایی برخی علف‌کش‌های جدید در کنترل سوروف echinochloa crus galli l p beauv در ژنوتیپ‌های مختلف برنج |
| topic | پندیمتالین علف‌هرز فلوستوسولفورون قدرت رقابتی کلومازون |
| url | https://jopp.gau.ac.ir/article_5486_804dd8b95d709e5df47badf10516a93c.pdf |
| work_keys_str_mv | AT byzẖnyʿqwby brrsyḵạrạyybrkẖyʿlfḵsẖhạyjdyddrḵntrlswrwfechinochloacrusgallilpbeauvdrzẖnwtyphạymkẖtlfbrnj AT hạsẖmạmynpnạh brrsyḵạrạyybrkẖyʿlfḵsẖhạyjdyddrḵntrlswrwfechinochloacrusgallilpbeauvdrzẖnwtyphạymkẖtlfbrnj AT pymạnsẖryfy brrsyḵạrạyybrkẖyʿlfḵsẖhạyjdyddrḵntrlswrwfechinochloacrusgallilpbeauvdrzẖnwtyphạymkẖtlfbrnj |