Türkiye’de Denge Döviz Kuru Marjlarına Yönelik Nitel Bir Uygulama
Analiz, Türkiye’de 2009:Q1-2019:Q4 döneminde gerçekleşen ortalama döviz kurundan yola çıkılarak hesaplanan denge döviz kuru için belirlenen alt ve üst sınırların aşıldığı dönemlerde etkili olan değişkenlerin tespit edilmesi ve bu değişkenlerin denge kur üzerindeki olasılık etkilerinin yön ve düzey b...
Saved in:
| Main Author: | |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | English |
| Published: |
Sivas Cumhuriyet Üniversitesi
2021-05-01
|
| Series: | Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1112304 |
| Tags: |
Add Tag
No Tags, Be the first to tag this record!
|
| _version_ | 1832570660489003008 |
|---|---|
| author | Dilara Ayla |
| author_facet | Dilara Ayla |
| author_sort | Dilara Ayla |
| collection | DOAJ |
| description | Analiz, Türkiye’de 2009:Q1-2019:Q4 döneminde gerçekleşen ortalama döviz kurundan yola çıkılarak hesaplanan denge döviz kuru için belirlenen alt ve üst sınırların aşıldığı dönemlerde etkili olan değişkenlerin tespit edilmesi ve bu değişkenlerin denge kur üzerindeki olasılık etkilerinin yön ve düzey bakımından belirlenmesi amacını taşımaktadır. Belirlenen denge döviz kuru baz alınarak öngörülen alt ve üst sınırların aşılıp aşılmadığı dönemleri temsil eden bağımlı değişkenlerin nitel olması nedeniyle Probit yönteminin tercih edildiği çalışmada olasılık tahmininin yanı sıra marjinal etki hesaplamalarına da yer verilmiştir. Analiz kapsamında değerlendirmeye alınan bağımsız değişkenler ise BİST100 endeksi, TÜFE, para arzı, Merkez Bankası brüt döviz rezervleri, dış ticaret açığı, cari işlemler dengesinden oluşmaktadır. Analiz sonuçlarına göre, denge döviz kurunun alt sınırı aşma olasılığını azaltan değişkenler dış açık, para arzı, döviz rezervleri ve TÜFE olarak belirlenirken, BİST100 endeksi etkisinin söz konusu olasılığı arttırıcı yönde olduğu tespit edilmiştir. Denge döviz kurunun öngörülen üst sınırı aşma olasılığını azaltan değişkenlerin ise döviz rezervleri, BİST100 endeksi, para arzı ve dış açıklar olduğu tespit edilmekle birlikte cari denge ve TÜFE etkisinin söz konusu olasılığı arttırıcı yönde etkili olduğu belirlenmiştir. Özellikle TÜFE’de gözlenen dalgalanmalarda meydana gelecek artışların döviz kuru için belirlenen alt ve üst sınırların aşılma olasılığını oldukça yüksek bir boyutta arttırmasına ilişkin tespit son derece önem arz etmektedir. Nitekim üçer aylık dönemlerin irdelendiği bu analize dâhil edilen diğer değişkenlerin olasılık etkileri %6’nın üzerine çıkmamıştır. Dolayısıyla TÜFE değişkenine ilişkin tespit, üç aylık süreç sonucunda enflasyonda meydana gelecek %1 oranındaki bir artışın %10 dolaylarındaki bir etki düzeyi ile döviz kurunun istikrarının olumsuz yönde etkilendiğinin önemli bir göstergesidir. |
| format | Article |
| id | doaj-art-cbfffa59e89d47eeb241e1ff57d75829 |
| institution | Kabale University |
| issn | 1303-1279 |
| language | English |
| publishDate | 2021-05-01 |
| publisher | Sivas Cumhuriyet Üniversitesi |
| record_format | Article |
| series | Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi |
| spelling | doaj-art-cbfffa59e89d47eeb241e1ff57d758292025-02-02T14:34:00ZengSivas Cumhuriyet ÜniversitesiCumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi1303-12792021-05-01221234410.37880/cumuiibf.7402282057Türkiye’de Denge Döviz Kuru Marjlarına Yönelik Nitel Bir UygulamaDilara Ayla0https://orcid.org/0000-0002-0206-250Xrecep tayyip erdoğan üniversitesiAnaliz, Türkiye’de 2009:Q1-2019:Q4 döneminde gerçekleşen ortalama döviz kurundan yola çıkılarak hesaplanan denge döviz kuru için belirlenen alt ve üst sınırların aşıldığı dönemlerde etkili olan değişkenlerin tespit edilmesi ve bu değişkenlerin denge kur üzerindeki olasılık etkilerinin yön ve düzey bakımından belirlenmesi amacını taşımaktadır. Belirlenen denge döviz kuru baz alınarak öngörülen alt ve üst sınırların aşılıp aşılmadığı dönemleri temsil eden bağımlı değişkenlerin nitel olması nedeniyle Probit yönteminin tercih edildiği çalışmada olasılık tahmininin yanı sıra marjinal etki hesaplamalarına da yer verilmiştir. Analiz kapsamında değerlendirmeye alınan bağımsız değişkenler ise BİST100 endeksi, TÜFE, para arzı, Merkez Bankası brüt döviz rezervleri, dış ticaret açığı, cari işlemler dengesinden oluşmaktadır. Analiz sonuçlarına göre, denge döviz kurunun alt sınırı aşma olasılığını azaltan değişkenler dış açık, para arzı, döviz rezervleri ve TÜFE olarak belirlenirken, BİST100 endeksi etkisinin söz konusu olasılığı arttırıcı yönde olduğu tespit edilmiştir. Denge döviz kurunun öngörülen üst sınırı aşma olasılığını azaltan değişkenlerin ise döviz rezervleri, BİST100 endeksi, para arzı ve dış açıklar olduğu tespit edilmekle birlikte cari denge ve TÜFE etkisinin söz konusu olasılığı arttırıcı yönde etkili olduğu belirlenmiştir. Özellikle TÜFE’de gözlenen dalgalanmalarda meydana gelecek artışların döviz kuru için belirlenen alt ve üst sınırların aşılma olasılığını oldukça yüksek bir boyutta arttırmasına ilişkin tespit son derece önem arz etmektedir. Nitekim üçer aylık dönemlerin irdelendiği bu analize dâhil edilen diğer değişkenlerin olasılık etkileri %6’nın üzerine çıkmamıştır. Dolayısıyla TÜFE değişkenine ilişkin tespit, üç aylık süreç sonucunda enflasyonda meydana gelecek %1 oranındaki bir artışın %10 dolaylarındaki bir etki düzeyi ile döviz kurunun istikrarının olumsuz yönde etkilendiğinin önemli bir göstergesidir.https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1112304döviz kuruprobitmarjinal etki |
| spellingShingle | Dilara Ayla Türkiye’de Denge Döviz Kuru Marjlarına Yönelik Nitel Bir Uygulama Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi döviz kuru probit marjinal etki |
| title | Türkiye’de Denge Döviz Kuru Marjlarına Yönelik Nitel Bir Uygulama |
| title_full | Türkiye’de Denge Döviz Kuru Marjlarına Yönelik Nitel Bir Uygulama |
| title_fullStr | Türkiye’de Denge Döviz Kuru Marjlarına Yönelik Nitel Bir Uygulama |
| title_full_unstemmed | Türkiye’de Denge Döviz Kuru Marjlarına Yönelik Nitel Bir Uygulama |
| title_short | Türkiye’de Denge Döviz Kuru Marjlarına Yönelik Nitel Bir Uygulama |
| title_sort | turkiye de denge doviz kuru marjlarina yonelik nitel bir uygulama |
| topic | döviz kuru probit marjinal etki |
| url | https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1112304 |
| work_keys_str_mv | AT dilaraayla turkiyededengedovizkurumarjlarınayoneliknitelbiruygulama |