Kodeks magistra Hieronima Szwarca. Przyczynek do dziejów najstarszego księgozbioru bernardynów w Krakowie
Artykuł ma na celu pokazanie na przykładzie jednego kodeksu średniowiecznego wartości i znaczenia badań proweniencyjnych księgozbiorów historycznych. Przedmiotem charakterystyki jest średniowieczny kodeks ze zbiorów Biblioteki Uniwersyteckiej w Poznaniu − XV-wieczny odpis Catholiconu Giovanniego Bal...
Saved in:
| Main Author: | |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | English |
| Published: |
Adam Mickiewicz University, Poznan
2014-01-01
|
| Series: | Biblioteka |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://pressto.amu.edu.pl/index.php/b/article/view/531 |
| Tags: |
Add Tag
No Tags, Be the first to tag this record!
|
| _version_ | 1832589790944428032 |
|---|---|
| author | Alicja Szulc |
| author_facet | Alicja Szulc |
| author_sort | Alicja Szulc |
| collection | DOAJ |
| description | Artykuł ma na celu pokazanie na przykładzie jednego kodeksu średniowiecznego wartości i znaczenia badań proweniencyjnych księgozbiorów historycznych. Przedmiotem charakterystyki jest średniowieczny kodeks ze zbiorów Biblioteki Uniwersyteckiej w Poznaniu − XV-wieczny odpis Catholiconu Giovanniego Balbi da Genova, popularnego w średniowieczu podręcznika gramatyki łacińskiej. Rękopis ukończony w 1457 roku, skromnie iluminowany, jest jedynym w zbiorach Biblioteki przykładem rękopiśmiennej księgi łańcuchowej (liber catenatus). Kodeks ten jest unikatowy i cenny ze względu nie tyle na treść, ile na osobę pierwszego właściciela (być może także kopisty księgi) – Hieronima Szwarca, magistra atrium Uniwersytetu Jagiellońskiego i późniejszego zakonnika w klasztorze franciszkanów obserwantów (bernardynów) w Krakowie na Stradomiu. Jak wynika z analizy zapisków proweniencyjnych odnotowanych na przedniej części wyklejki oprawy Catholiconu oraz ze źródeł historiograficznych, uniwersyteckich i zakonnych, Hieronim był synem znanego mieszczanina krakowskiego Jerzego Szwarca, który na przełomie 1453 i 1454 roku gościł w swojej kamienicy przy rynku sławnego włoskiego kaznodzieję pokutnego i reformatora zakonu franciszkanów Jana Kapistrana oraz towarzyszących mu braci. Powyższe badania źródłowe dowiodły, że prezentowany kodeks był własnością (może nawet dziełem rąk) absolwenta Uniwersytetu Jagiellońskiego, a zarazem reprezentanta kapistrańczyków, tj. licznego grona krakowskich studentów, którzy pod wpływem kazań Jana Kapistrana wstąpili do zakonu franciszkanów obserwantów i pierwszego na ziemiach polskich klasztoru bernardynów, założonego w Krakowie w 1453 roku. Druga zapiska własnościowa na oprawie księgi przynosi z kolei informację, iż w 1466 roku kodeks magistra Hieronima został przekazany (przez właściciela?) do biblioteki krakowskiego klasztoru. Należy więc do najstarszego księgozbioru bernardyńskiego w Polsce. |
| format | Article |
| id | doaj-art-b6ad42dd61004cf08eea1f11f9b2d2ed |
| institution | Kabale University |
| issn | 1506-3615 2391-5838 |
| language | English |
| publishDate | 2014-01-01 |
| publisher | Adam Mickiewicz University, Poznan |
| record_format | Article |
| series | Biblioteka |
| spelling | doaj-art-b6ad42dd61004cf08eea1f11f9b2d2ed2025-01-24T08:31:21ZengAdam Mickiewicz University, PoznanBiblioteka1506-36152391-58382014-01-0118(27)10.14746/b.2014.18.10513Kodeks magistra Hieronima Szwarca. Przyczynek do dziejów najstarszego księgozbioru bernardynów w KrakowieAlicja Szulc0dr, Biblioteka Uniwersytecka w PoznaniuArtykuł ma na celu pokazanie na przykładzie jednego kodeksu średniowiecznego wartości i znaczenia badań proweniencyjnych księgozbiorów historycznych. Przedmiotem charakterystyki jest średniowieczny kodeks ze zbiorów Biblioteki Uniwersyteckiej w Poznaniu − XV-wieczny odpis Catholiconu Giovanniego Balbi da Genova, popularnego w średniowieczu podręcznika gramatyki łacińskiej. Rękopis ukończony w 1457 roku, skromnie iluminowany, jest jedynym w zbiorach Biblioteki przykładem rękopiśmiennej księgi łańcuchowej (liber catenatus). Kodeks ten jest unikatowy i cenny ze względu nie tyle na treść, ile na osobę pierwszego właściciela (być może także kopisty księgi) – Hieronima Szwarca, magistra atrium Uniwersytetu Jagiellońskiego i późniejszego zakonnika w klasztorze franciszkanów obserwantów (bernardynów) w Krakowie na Stradomiu. Jak wynika z analizy zapisków proweniencyjnych odnotowanych na przedniej części wyklejki oprawy Catholiconu oraz ze źródeł historiograficznych, uniwersyteckich i zakonnych, Hieronim był synem znanego mieszczanina krakowskiego Jerzego Szwarca, który na przełomie 1453 i 1454 roku gościł w swojej kamienicy przy rynku sławnego włoskiego kaznodzieję pokutnego i reformatora zakonu franciszkanów Jana Kapistrana oraz towarzyszących mu braci. Powyższe badania źródłowe dowiodły, że prezentowany kodeks był własnością (może nawet dziełem rąk) absolwenta Uniwersytetu Jagiellońskiego, a zarazem reprezentanta kapistrańczyków, tj. licznego grona krakowskich studentów, którzy pod wpływem kazań Jana Kapistrana wstąpili do zakonu franciszkanów obserwantów i pierwszego na ziemiach polskich klasztoru bernardynów, założonego w Krakowie w 1453 roku. Druga zapiska własnościowa na oprawie księgi przynosi z kolei informację, iż w 1466 roku kodeks magistra Hieronima został przekazany (przez właściciela?) do biblioteki krakowskiego klasztoru. Należy więc do najstarszego księgozbioru bernardyńskiego w Polsce.https://pressto.amu.edu.pl/index.php/b/article/view/531Hieronim SzwarcKrakówBernardyniUniwersytet Krakowski w XV wiekukodeksy średniowiecznerękopisy średniowieczne |
| spellingShingle | Alicja Szulc Kodeks magistra Hieronima Szwarca. Przyczynek do dziejów najstarszego księgozbioru bernardynów w Krakowie Biblioteka Hieronim Szwarc Kraków Bernardyni Uniwersytet Krakowski w XV wieku kodeksy średniowieczne rękopisy średniowieczne |
| title | Kodeks magistra Hieronima Szwarca. Przyczynek do dziejów najstarszego księgozbioru bernardynów w Krakowie |
| title_full | Kodeks magistra Hieronima Szwarca. Przyczynek do dziejów najstarszego księgozbioru bernardynów w Krakowie |
| title_fullStr | Kodeks magistra Hieronima Szwarca. Przyczynek do dziejów najstarszego księgozbioru bernardynów w Krakowie |
| title_full_unstemmed | Kodeks magistra Hieronima Szwarca. Przyczynek do dziejów najstarszego księgozbioru bernardynów w Krakowie |
| title_short | Kodeks magistra Hieronima Szwarca. Przyczynek do dziejów najstarszego księgozbioru bernardynów w Krakowie |
| title_sort | kodeks magistra hieronima szwarca przyczynek do dziejow najstarszego ksiegozbioru bernardynow w krakowie |
| topic | Hieronim Szwarc Kraków Bernardyni Uniwersytet Krakowski w XV wieku kodeksy średniowieczne rękopisy średniowieczne |
| url | https://pressto.amu.edu.pl/index.php/b/article/view/531 |
| work_keys_str_mv | AT alicjaszulc kodeksmagistrahieronimaszwarcaprzyczynekdodziejownajstarszegoksiegozbiorubernardynowwkrakowie |