Osmanlı Fetvalarında Kadınların Ayrılık Elde Etme Yolu Olarak Şartlı Talâk (16-18. Yüzyıllar)
Bu makale Osmanlı fetvalarında kadınların boşanma elde etme yolu olarak şartlı talâkı ele almaktadır. Amaç boşama yetkisi bulunmayan ve tefrik hakları son derece sınırlı olan Osmanlı kadınlarının belli aile hukuku sorunlarında şartlı talâkı alternatif bir ayrılık elde etme yolu olarak nasıl kullandı...
Saved in:
| Main Author: | |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | English |
| Published: |
Çorum Çağrı Eğitim Vakfı
2022-12-01
|
| Series: | İslami İlimler Dergisi |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/2809962 |
| Tags: |
Add Tag
No Tags, Be the first to tag this record!
|
| _version_ | 1832570911363956736 |
|---|---|
| author | Muharrem Midilli |
| author_facet | Muharrem Midilli |
| author_sort | Muharrem Midilli |
| collection | DOAJ |
| description | Bu makale Osmanlı fetvalarında kadınların boşanma elde etme yolu olarak şartlı talâkı ele almaktadır. Amaç boşama yetkisi bulunmayan ve tefrik hakları son derece sınırlı olan Osmanlı kadınlarının belli aile hukuku sorunlarında şartlı talâkı alternatif bir ayrılık elde etme yolu olarak nasıl kullandığını göstermektir. 16-18. yüzyıllar arasında Anadolu ve Rumeli’de görev yapmış olan Osmanlı müftülerine sorulmuş fetvalar amacın gerçekleştirilmesi açısından önemli veriler içermektedir. Osmanlı aile hukuku kocanın boşama yetkisini karısına devretmesine izin vermektedir. Kocanın boşamayı eşinin belli bir fiiline bağladığı durumlarda (Falan şeyi yaparsan boşsun) şartlı talâk da bir tür yetki devri görünümündedir. Ayrılık elde etmek isteyen bir kadın basitçe şartı getirerek amacına ulaşabilir. Ayrıca şartlı talâk kadının mağdur olmasına sebebiyet veren bazı aile hukuku sorunlarında da işlevseldir. Osmanlı aile hukukunda kocanın gâibliği ve evlilik içi şiddet kadının hukukunu yeterince gözetmeyen sonuçlar doğurmaktadır. Fetvalar her iki durumda da kadınların şartlı talâk yoluyla ayrılık elde edebildiklerini göstermektedir. Hâkim hukuk düzeni (Hanefi mezhebi) kadının nikâh sırasında ileri sürdüğü şartları genellikle bağlayıcı kabul etmemektedir. Ancak Osmanlı kadınları nikâh sırasında ileri sürdükleri şartları şartlı boşama yoluyla bağlayıcı hale getirebilmektedir. Makale bu tespitlere dair Osmanlı müftülerine sorulan meselelerden kanıtlar sunmaktadır. Gerçek hukuk hayatından fetva mecmualarına yansıyan meseleleri temel veri kaynağı olarak kullanan makale bir hukuk tarihi incelemesidir. |
| format | Article |
| id | doaj-art-9fd54be6358d444498efa9bba8c0c56b |
| institution | Kabale University |
| issn | 1306-7044 |
| language | English |
| publishDate | 2022-12-01 |
| publisher | Çorum Çağrı Eğitim Vakfı |
| record_format | Article |
| series | İslami İlimler Dergisi |
| spelling | doaj-art-9fd54be6358d444498efa9bba8c0c56b2025-02-02T13:45:40ZengÇorum Çağrı Eğitim Vakfıİslami İlimler Dergisi1306-70442022-12-01172315110.34082/islamiilimler.1213896167Osmanlı Fetvalarında Kadınların Ayrılık Elde Etme Yolu Olarak Şartlı Talâk (16-18. Yüzyıllar)Muharrem Midilli0https://orcid.org/0000-0002-4502-3447TRABZON ÜNİVERSİTESİ, İLAHİYAT FAKÜLTESİBu makale Osmanlı fetvalarında kadınların boşanma elde etme yolu olarak şartlı talâkı ele almaktadır. Amaç boşama yetkisi bulunmayan ve tefrik hakları son derece sınırlı olan Osmanlı kadınlarının belli aile hukuku sorunlarında şartlı talâkı alternatif bir ayrılık elde etme yolu olarak nasıl kullandığını göstermektir. 16-18. yüzyıllar arasında Anadolu ve Rumeli’de görev yapmış olan Osmanlı müftülerine sorulmuş fetvalar amacın gerçekleştirilmesi açısından önemli veriler içermektedir. Osmanlı aile hukuku kocanın boşama yetkisini karısına devretmesine izin vermektedir. Kocanın boşamayı eşinin belli bir fiiline bağladığı durumlarda (Falan şeyi yaparsan boşsun) şartlı talâk da bir tür yetki devri görünümündedir. Ayrılık elde etmek isteyen bir kadın basitçe şartı getirerek amacına ulaşabilir. Ayrıca şartlı talâk kadının mağdur olmasına sebebiyet veren bazı aile hukuku sorunlarında da işlevseldir. Osmanlı aile hukukunda kocanın gâibliği ve evlilik içi şiddet kadının hukukunu yeterince gözetmeyen sonuçlar doğurmaktadır. Fetvalar her iki durumda da kadınların şartlı talâk yoluyla ayrılık elde edebildiklerini göstermektedir. Hâkim hukuk düzeni (Hanefi mezhebi) kadının nikâh sırasında ileri sürdüğü şartları genellikle bağlayıcı kabul etmemektedir. Ancak Osmanlı kadınları nikâh sırasında ileri sürdükleri şartları şartlı boşama yoluyla bağlayıcı hale getirebilmektedir. Makale bu tespitlere dair Osmanlı müftülerine sorulan meselelerden kanıtlar sunmaktadır. Gerçek hukuk hayatından fetva mecmualarına yansıyan meseleleri temel veri kaynağı olarak kullanan makale bir hukuk tarihi incelemesidir.https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/2809962osmanlı aile hukukufetvakadınşartlı boşanmahukuki çözümottoman family lawfatwawomanconditional divorcelegal solutionosmanlı aile hukukufetvakadınşartlı boşanmahukuki çözümottoman family lawfatwawomanconditional divorcelegal solutionottoman family lawfatwawomanconditional divorcelegal solution |
| spellingShingle | Muharrem Midilli Osmanlı Fetvalarında Kadınların Ayrılık Elde Etme Yolu Olarak Şartlı Talâk (16-18. Yüzyıllar) İslami İlimler Dergisi osmanlı aile hukuku fetva kadın şartlı boşanma hukuki çözüm ottoman family law fatwa woman conditional divorce legal solution osmanlı aile hukuku fetva kadın şartlı boşanma hukuki çözüm ottoman family law fatwa woman conditional divorce legal solution ottoman family law fatwa woman conditional divorce legal solution |
| title | Osmanlı Fetvalarında Kadınların Ayrılık Elde Etme Yolu Olarak Şartlı Talâk (16-18. Yüzyıllar) |
| title_full | Osmanlı Fetvalarında Kadınların Ayrılık Elde Etme Yolu Olarak Şartlı Talâk (16-18. Yüzyıllar) |
| title_fullStr | Osmanlı Fetvalarında Kadınların Ayrılık Elde Etme Yolu Olarak Şartlı Talâk (16-18. Yüzyıllar) |
| title_full_unstemmed | Osmanlı Fetvalarında Kadınların Ayrılık Elde Etme Yolu Olarak Şartlı Talâk (16-18. Yüzyıllar) |
| title_short | Osmanlı Fetvalarında Kadınların Ayrılık Elde Etme Yolu Olarak Şartlı Talâk (16-18. Yüzyıllar) |
| title_sort | osmanli fetvalarinda kadinlarin ayrilik elde etme yolu olarak sartli talak 16 18 yuzyillar |
| topic | osmanlı aile hukuku fetva kadın şartlı boşanma hukuki çözüm ottoman family law fatwa woman conditional divorce legal solution osmanlı aile hukuku fetva kadın şartlı boşanma hukuki çözüm ottoman family law fatwa woman conditional divorce legal solution ottoman family law fatwa woman conditional divorce legal solution |
| url | https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/2809962 |
| work_keys_str_mv | AT muharremmidilli osmanlıfetvalarındakadınlarınayrılıkeldeetmeyoluolaraksartlıtalak1618yuzyıllar |