Peyami Safa Romanları Örneğinde Türk Modernleşmesi Bağlamında Oryantalist Zihniyetin Eleştirisi
Osmanlı İmparatorluğu’nun sonu ile başlayıp erken Cumhuriyet’le devam eden Türk modernleşmesine özellikle Cumhuriyet’le birlikte rengini veren temel unsur Batı’yı Doğu’dan üstün gören oryantalist bakış açısıdır. Erken Cumhuriyet’le modernleşme ülküsünün halka yayılması için devlet tüm kurum ve kurul...
Saved in:
| Main Author: | |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | English |
| Published: |
Sakarya University
2024-06-01
|
| Series: | Medya ve Kültür |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/3538384 |
| Tags: |
Add Tag
No Tags, Be the first to tag this record!
|
| _version_ | 1823859118468759552 |
|---|---|
| author | Hanife Ayaz |
| author_facet | Hanife Ayaz |
| author_sort | Hanife Ayaz |
| collection | DOAJ |
| description | Osmanlı İmparatorluğu’nun sonu ile başlayıp erken Cumhuriyet’le devam eden Türk modernleşmesine özellikle Cumhuriyet’le birlikte rengini veren temel unsur Batı’yı Doğu’dan üstün gören oryantalist bakış açısıdır. Erken Cumhuriyet’le modernleşme ülküsünün halka yayılması için devlet tüm kurum ve kuruluşlarıyla çalışmıştır. Devletin modernleşmesi ülküsü öncülüğünde yeni bir toplum inşası için kullandığı araçlardan biri de edebiyattır. Edebiyat sadece modernleşmenin önemli bir aracı olma misyonuyla değil yanlış Batılılaşma, toplumu Batı’nın, oryantalist bakış açısının üzerinden değerlendirmenin eleştirisi açısından da kullanılan bir araç olmuştur. Bu çalışma, Peyami Safa’nın romanlarının yakın okuması neticesinde Türkiye’nin inşasında başat etkiye sahip olan oryantalist zihniyet eleştirisinin izini sürmeyi amaçlamaktadır. Türk edebiyatında yer alan roman örnekleri içerisinden Safa’nın Sözde Kızlar, Şimşek, Mahşer, Bir Akşamdı, Cânân, Dokuzuncu Hariciye Koğuşu, Fatih Harbiye, Bir Tereddüdün Romanı, Matmazel Noraliya’nın Koltuğu, Yalnızız ve Biz İnsanlar adlı romanları örneklem olarak seçilmiş ve bu romanlar üzerinde eleştirel söylem analizi yöntemi kullanılarak edebiyat incelemesi yapılmıştır. Araştırma sonucunda ise yazarın romanlarının yakın okuması neticesinde belirlenen kadın ve erkek karakter tahlilleri üzerinden Batı hayranlığı, mekân, müzik, dil, din ve milliyetçilik, Avrupalılık, aile ve evlilik temaları çerçevesinde Safa’nın Türk modernleşmesinde öncü bir etkiye sahip olan, Batı’yı Doğu’dan üstün gören oryantalist zihniyete, yanlış Batılılaşma anlayışına dair ürettiği eleştirel söylem açığa çıkartılmıştır. |
| format | Article |
| id | doaj-art-969530c3b1574bdda163367fb8f5288a |
| institution | Kabale University |
| issn | 2791-6979 |
| language | English |
| publishDate | 2024-06-01 |
| publisher | Sakarya University |
| record_format | Article |
| series | Medya ve Kültür |
| spelling | doaj-art-969530c3b1574bdda163367fb8f5288a2025-02-11T08:18:30ZengSakarya UniversityMedya ve Kültür2791-69792024-06-014112210.60077/medkul.139102028Peyami Safa Romanları Örneğinde Türk Modernleşmesi Bağlamında Oryantalist Zihniyetin EleştirisiHanife Ayaz0https://orcid.org/0000-0003-1944-4763SAKARYA ÜNİVERSİTESİOsmanlı İmparatorluğu’nun sonu ile başlayıp erken Cumhuriyet’le devam eden Türk modernleşmesine özellikle Cumhuriyet’le birlikte rengini veren temel unsur Batı’yı Doğu’dan üstün gören oryantalist bakış açısıdır. Erken Cumhuriyet’le modernleşme ülküsünün halka yayılması için devlet tüm kurum ve kuruluşlarıyla çalışmıştır. Devletin modernleşmesi ülküsü öncülüğünde yeni bir toplum inşası için kullandığı araçlardan biri de edebiyattır. Edebiyat sadece modernleşmenin önemli bir aracı olma misyonuyla değil yanlış Batılılaşma, toplumu Batı’nın, oryantalist bakış açısının üzerinden değerlendirmenin eleştirisi açısından da kullanılan bir araç olmuştur. Bu çalışma, Peyami Safa’nın romanlarının yakın okuması neticesinde Türkiye’nin inşasında başat etkiye sahip olan oryantalist zihniyet eleştirisinin izini sürmeyi amaçlamaktadır. Türk edebiyatında yer alan roman örnekleri içerisinden Safa’nın Sözde Kızlar, Şimşek, Mahşer, Bir Akşamdı, Cânân, Dokuzuncu Hariciye Koğuşu, Fatih Harbiye, Bir Tereddüdün Romanı, Matmazel Noraliya’nın Koltuğu, Yalnızız ve Biz İnsanlar adlı romanları örneklem olarak seçilmiş ve bu romanlar üzerinde eleştirel söylem analizi yöntemi kullanılarak edebiyat incelemesi yapılmıştır. Araştırma sonucunda ise yazarın romanlarının yakın okuması neticesinde belirlenen kadın ve erkek karakter tahlilleri üzerinden Batı hayranlığı, mekân, müzik, dil, din ve milliyetçilik, Avrupalılık, aile ve evlilik temaları çerçevesinde Safa’nın Türk modernleşmesinde öncü bir etkiye sahip olan, Batı’yı Doğu’dan üstün gören oryantalist zihniyete, yanlış Batılılaşma anlayışına dair ürettiği eleştirel söylem açığa çıkartılmıştır.https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/3538384oryantalizmzihniyetmodernleşmeromanpeyami safaorientalismmentalitymodernizationnovelpeyami safa |
| spellingShingle | Hanife Ayaz Peyami Safa Romanları Örneğinde Türk Modernleşmesi Bağlamında Oryantalist Zihniyetin Eleştirisi Medya ve Kültür oryantalizm zihniyet modernleşme roman peyami safa orientalism mentality modernization novel peyami safa |
| title | Peyami Safa Romanları Örneğinde Türk Modernleşmesi Bağlamında Oryantalist Zihniyetin Eleştirisi |
| title_full | Peyami Safa Romanları Örneğinde Türk Modernleşmesi Bağlamında Oryantalist Zihniyetin Eleştirisi |
| title_fullStr | Peyami Safa Romanları Örneğinde Türk Modernleşmesi Bağlamında Oryantalist Zihniyetin Eleştirisi |
| title_full_unstemmed | Peyami Safa Romanları Örneğinde Türk Modernleşmesi Bağlamında Oryantalist Zihniyetin Eleştirisi |
| title_short | Peyami Safa Romanları Örneğinde Türk Modernleşmesi Bağlamında Oryantalist Zihniyetin Eleştirisi |
| title_sort | peyami safa romanlari orneginde turk modernlesmesi baglaminda oryantalist zihniyetin elestirisi |
| topic | oryantalizm zihniyet modernleşme roman peyami safa orientalism mentality modernization novel peyami safa |
| url | https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/3538384 |
| work_keys_str_mv | AT hanifeayaz peyamisafaromanlarıornegindeturkmodernlesmesibaglamındaoryantalistzihniyetinelestirisi |