بررسی تنوع ژنتیکی گلایول‌های بومی ایران با نشانگرهای مولکولی ISSR و IRAP
سابقه و هدف: گلایول (Gladiolus spp.)، به‌عنوان گل بریدنی، گیاه زینتی باغچه‌ای و گیاه گلدانی مورد استفاده قرار میگیرد. ایران یکی از مراکز پراکنش این گیاه زینتی است. در به‌نژادی و معرفی ارقام جدید دسترسی به ژﺭﻡ ﭘﻼﺳﻢ متنوع، ﻳﻚ ﻣﻨﺒﻊ ﺣﻴﺎﺗﻲ و ضروری ﺑﺮﺍﻱ ﺗﻮﻟﻴﺪ ژنوتیپ-های ﺟﺪﻳﺪ ﺑﺎ ﺻﻔﺎﺕ ﻣﻄﻠﻮﺏ ﺍست که خوشبختان...
Saved in:
| Main Authors: | , , |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | fas |
| Published: |
Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources
2024-03-01
|
| Series: | Pizhūhish/hā-yi tulīd-i giyāhī |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://jopp.gau.ac.ir/article_6756_0cf1b48d526c725779275eba30383c78.pdf |
| Tags: |
Add Tag
No Tags, Be the first to tag this record!
|
| _version_ | 1832586587136851968 |
|---|---|
| author | محمد نظربیگی زینب روئین عاطفه صبوری |
| author_facet | محمد نظربیگی زینب روئین عاطفه صبوری |
| author_sort | محمد نظربیگی |
| collection | DOAJ |
| description | سابقه و هدف: گلایول (Gladiolus spp.)، به‌عنوان گل بریدنی، گیاه زینتی باغچه‌ای و گیاه گلدانی مورد استفاده قرار میگیرد. ایران یکی از مراکز پراکنش این گیاه زینتی است. در به‌نژادی و معرفی ارقام جدید دسترسی به ژﺭﻡ ﭘﻼﺳﻢ متنوع، ﻳﻚ ﻣﻨﺒﻊ ﺣﻴﺎﺗﻲ و ضروری ﺑﺮﺍﻱ ﺗﻮﻟﻴﺪ ژنوتیپ-های ﺟﺪﻳﺪ ﺑﺎ ﺻﻔﺎﺕ ﻣﻄﻠﻮﺏ ﺍست که خوشبختانه پراکنش مطلوب گلایول در ایران زمینه را برای کار به‌نژادی آن فراهم آورده است. با توجه به اینکه دانش کافی در مورد میزان و الگوی تنوع ژنتیکی گلایول‌های ایران، برای درک میزان تمایز ژنتیکی جمعیت‌های مختلف ضروری است در ﭘﮋوﻫﺶ ﺣﺎﺿﺮ از نشانگرهای ISSR و IRAP برای ارزﻳـﺎﺑﻲ ﺗﻨـﻮع ژﻧﺘﻴﻜﻲ و ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻴﺰان ﺧﻮﻳﺸﺎوﻧﺪی ﺑﻴﻦ نمونه‌های گلایول بومی ایران اﺳﺘﻔﺎده شد. مواد و روش‌ها: جهت انجام پژوهش تعداد 76 نمونه گلایول متعلق به 14 جمعیت از استان‌های ایلام، کرمانشاه، همدان و کردستان در بهار سال 1398 جمع‌آوری شد. نمونه‌های جمع‌آوری شده مربوط به دو گونه G. atroviolaceus و G. segetumبودند. به‌منظور بررسی تنوع ژنتیکی نمونه‌ها، از تعداد پنج آغازگرهای ISSR و تعداد سه آغازگر IRAP استفاده شد. پس از ثبت داده‌های ژنتیکی، آماره‌های تنوع ژنتیکی، تجزیه واریانس مولکولی، تجزیه خوشه‌ای و تجزیه ساختار انجام شد.یافته‌ها: بر اساس نتایج میانگین محتوای اطلاعات چند شکل (PIC)، برای دو نشانگر ISSR و IRAP به ترتیب 38/0 و 34/0 برآورد شد و در مقایسه بین آغازگرهای مورد استفاده ISSR5 و IRAP3 توانستند پتانسیل بالاتری در ایجاد تمایز بین نمونه‌ها نشان دهند. برای جمعیت‌های مورد بررسی، شاخص تنوع ژنی نی، و شاخص اطلاعات شانون، به ترتیب 166/0 و 25/0، به دست آمد که بیانگر این مطلب است که جمعیت‌ها از تنوع ژنتیکی نسبتاً بالایی برخوردارند. نتایج تجزیه واریانس مولکولی (AMOVA) نشان داد که تنوع داخل جمعیت‌ها (81 درصد) بیشتر از تنوع (19درصد) بین جمعیت‌های گلایول است. تجزیه خوشه‌ای بر اساس روش NJ (نزدیک‌ترین همسایگی) و ماتریس تشابه جاکارد 76 نمونه گلایول را به پنج گروه جداگانه تفکیک نمود. همچنین، بر اساس تجزیه ساختار، نمونه‌های گلایول در دو زیر جمعیت قرار گرفتند.نتیجه‌گیری: پژوهش حاضر نشان داد نشانگرهای استفاده شده پتانسیل قابل توجهی در تمایز ژنتیکی نمونه‌ها دارند؛ اگرچه قادر به تفکیک اختصاصی دو گونه از هم نبودند و بین تنوع ژنتیکی و تنوع جغرافیایی تطابق کاملی مشاهده نشد. در بین آغازگرها، ISSR5 و IRAP3 در مجموع شاخص‌های ارزیابی تنوع ژنتیکی، کارایی بالاتری را نشان دادند و بنابراین استفاده از آن‌ها در بررسی و تمایز نمونه‌های مختلف گلایول توصیه می‌شود. همچنین با توجه به وجود تنوع ژنتیکی قابل توجه در درون جمعیت‌ها، انتخاب از درون آن‌ها برای انجام تلاقی‌ها به منظور رسیدن به هتروزیس، مطلوبتر است و برای استفاده در برنامه‌های به نژادی پیشنهاد می‌شود. |
| format | Article |
| id | doaj-art-8f45a3a6788542db9b5159419a925e37 |
| institution | Kabale University |
| issn | 2322-2050 2322-2778 |
| language | fas |
| publishDate | 2024-03-01 |
| publisher | Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources |
| record_format | Article |
| series | Pizhūhish/hā-yi tulīd-i giyāhī |
| spelling | doaj-art-8f45a3a6788542db9b5159419a925e372025-01-25T07:02:41ZfasGorgan University of Agricultural Sciences and Natural ResourcesPizhūhish/hā-yi tulīd-i giyāhī2322-20502322-27782024-03-013118911010.22069/jopp.2023.21288.30386756بررسی تنوع ژنتیکی گلایول‌های بومی ایران با نشانگرهای مولکولی ISSR و IRAPمحمد نظربیگی0زینب روئین1عاطفه صبوری2دانش‌آموخته کارشناسی‌ارشد گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ایلام، ایلام، ایران.دانشیار گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ایلام، ایلام، ایران.نویسنده مسئول، دانشیار گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده علوم کشاورزی، دانشگاه گیلان، رشت، ایران.سابقه و هدف: گلایول (Gladiolus spp.)، به‌عنوان گل بریدنی، گیاه زینتی باغچه‌ای و گیاه گلدانی مورد استفاده قرار میگیرد. ایران یکی از مراکز پراکنش این گیاه زینتی است. در به‌نژادی و معرفی ارقام جدید دسترسی به ژﺭﻡ ﭘﻼﺳﻢ متنوع، ﻳﻚ ﻣﻨﺒﻊ ﺣﻴﺎﺗﻲ و ضروری ﺑﺮﺍﻱ ﺗﻮﻟﻴﺪ ژنوتیپ-های ﺟﺪﻳﺪ ﺑﺎ ﺻﻔﺎﺕ ﻣﻄﻠﻮﺏ ﺍست که خوشبختانه پراکنش مطلوب گلایول در ایران زمینه را برای کار به‌نژادی آن فراهم آورده است. با توجه به اینکه دانش کافی در مورد میزان و الگوی تنوع ژنتیکی گلایول‌های ایران، برای درک میزان تمایز ژنتیکی جمعیت‌های مختلف ضروری است در ﭘﮋوﻫﺶ ﺣﺎﺿﺮ از نشانگرهای ISSR و IRAP برای ارزﻳـﺎﺑﻲ ﺗﻨـﻮع ژﻧﺘﻴﻜﻲ و ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻴﺰان ﺧﻮﻳﺸﺎوﻧﺪی ﺑﻴﻦ نمونه‌های گلایول بومی ایران اﺳﺘﻔﺎده شد. مواد و روش‌ها: جهت انجام پژوهش تعداد 76 نمونه گلایول متعلق به 14 جمعیت از استان‌های ایلام، کرمانشاه، همدان و کردستان در بهار سال 1398 جمع‌آوری شد. نمونه‌های جمع‌آوری شده مربوط به دو گونه G. atroviolaceus و G. segetumبودند. به‌منظور بررسی تنوع ژنتیکی نمونه‌ها، از تعداد پنج آغازگرهای ISSR و تعداد سه آغازگر IRAP استفاده شد. پس از ثبت داده‌های ژنتیکی، آماره‌های تنوع ژنتیکی، تجزیه واریانس مولکولی، تجزیه خوشه‌ای و تجزیه ساختار انجام شد.یافته‌ها: بر اساس نتایج میانگین محتوای اطلاعات چند شکل (PIC)، برای دو نشانگر ISSR و IRAP به ترتیب 38/0 و 34/0 برآورد شد و در مقایسه بین آغازگرهای مورد استفاده ISSR5 و IRAP3 توانستند پتانسیل بالاتری در ایجاد تمایز بین نمونه‌ها نشان دهند. برای جمعیت‌های مورد بررسی، شاخص تنوع ژنی نی، و شاخص اطلاعات شانون، به ترتیب 166/0 و 25/0، به دست آمد که بیانگر این مطلب است که جمعیت‌ها از تنوع ژنتیکی نسبتاً بالایی برخوردارند. نتایج تجزیه واریانس مولکولی (AMOVA) نشان داد که تنوع داخل جمعیت‌ها (81 درصد) بیشتر از تنوع (19درصد) بین جمعیت‌های گلایول است. تجزیه خوشه‌ای بر اساس روش NJ (نزدیک‌ترین همسایگی) و ماتریس تشابه جاکارد 76 نمونه گلایول را به پنج گروه جداگانه تفکیک نمود. همچنین، بر اساس تجزیه ساختار، نمونه‌های گلایول در دو زیر جمعیت قرار گرفتند.نتیجه‌گیری: پژوهش حاضر نشان داد نشانگرهای استفاده شده پتانسیل قابل توجهی در تمایز ژنتیکی نمونه‌ها دارند؛ اگرچه قادر به تفکیک اختصاصی دو گونه از هم نبودند و بین تنوع ژنتیکی و تنوع جغرافیایی تطابق کاملی مشاهده نشد. در بین آغازگرها، ISSR5 و IRAP3 در مجموع شاخص‌های ارزیابی تنوع ژنتیکی، کارایی بالاتری را نشان دادند و بنابراین استفاده از آن‌ها در بررسی و تمایز نمونه‌های مختلف گلایول توصیه می‌شود. همچنین با توجه به وجود تنوع ژنتیکی قابل توجه در درون جمعیت‌ها، انتخاب از درون آن‌ها برای انجام تلاقی‌ها به منظور رسیدن به هتروزیس، مطلوبتر است و برای استفاده در برنامه‌های به نژادی پیشنهاد می‌شود.https://jopp.gau.ac.ir/article_6756_0cf1b48d526c725779275eba30383c78.pdfتجزیه خوشه‌ایتجزیه ساختارگیاهان زینتیهتروزیس |
| spellingShingle | محمد نظربیگی زینب روئین عاطفه صبوری بررسی تنوع ژنتیکی گلایول‌های بومی ایران با نشانگرهای مولکولی ISSR و IRAP Pizhūhish/hā-yi tulīd-i giyāhī تجزیه خوشه‌ای تجزیه ساختار گیاهان زینتی هتروزیس |
| title | بررسی تنوع ژنتیکی گلایول‌های بومی ایران با نشانگرهای مولکولی ISSR و IRAP |
| title_full | بررسی تنوع ژنتیکی گلایول‌های بومی ایران با نشانگرهای مولکولی ISSR و IRAP |
| title_fullStr | بررسی تنوع ژنتیکی گلایول‌های بومی ایران با نشانگرهای مولکولی ISSR و IRAP |
| title_full_unstemmed | بررسی تنوع ژنتیکی گلایول‌های بومی ایران با نشانگرهای مولکولی ISSR و IRAP |
| title_short | بررسی تنوع ژنتیکی گلایول‌های بومی ایران با نشانگرهای مولکولی ISSR و IRAP |
| title_sort | بررسی تنوع ژنتیکی گلایول‌های بومی ایران با نشانگرهای مولکولی issr و irap |
| topic | تجزیه خوشه‌ای تجزیه ساختار گیاهان زینتی هتروزیس |
| url | https://jopp.gau.ac.ir/article_6756_0cf1b48d526c725779275eba30383c78.pdf |
| work_keys_str_mv | AT mḥmdnẓrbygy brrsytnwʿzẖntyḵyglạywlhạybwmyạyrạnbạnsẖạngrhạymwlḵwlyissrwirap AT zynbrwỷyn brrsytnwʿzẖntyḵyglạywlhạybwmyạyrạnbạnsẖạngrhạymwlḵwlyissrwirap AT ʿạṭfhṣbwry brrsytnwʿzẖntyḵyglạywlhạybwmyạyrạnbạnsẖạngrhạymwlḵwlyissrwirap |