Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Artvin Bölgesinde İdari Yapı
Gürcü krallıkları yönetiminde olan Artvin bölgesinin ilk fethi Karadeniz sahilinden başlandı. Şehzade Selim’in Trabzon valiliği sırasında Batum’a kadar alındı. Çoruh havzası ise Kanunî Sultan Süleyman’ın İkinci İran Seferi sırasında fethedilmeye başlandı. 1549 yılında Tortum, Nihah, Pertekrek kalele...
Saved in:
| Main Author: | |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | English |
| Published: |
Atatürk University
2025-01-01
|
| Series: | Turcology Research |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/4235037 |
| Tags: |
Add Tag
No Tags, Be the first to tag this record!
|
| _version_ | 1823861037339770880 |
|---|---|
| author | Muammer Demirel |
| author_facet | Muammer Demirel |
| author_sort | Muammer Demirel |
| collection | DOAJ |
| description | Gürcü krallıkları yönetiminde olan Artvin bölgesinin ilk fethi Karadeniz sahilinden başlandı. Şehzade Selim’in Trabzon valiliği sırasında Batum’a kadar alındı. Çoruh havzası ise Kanunî Sultan Süleyman’ın İkinci İran Seferi sırasında fethedilmeye başlandı. 1549 yılında Tortum, Nihah, Pertekrek kaleleri fethedildi, ileri harekete devam eden Osmanlı kuvvetleri 1550 yılından Livane ve devamında Ardanuç, İmerhev ve Şavşat fethetti. Yeni fethedilen bu yerler sancak yapılarak Erzurum Beylerbeyliğine başlandı. Başlangıçta sancak beyliklerine yerli Hıristiyan Beyler tayin edildi. Kısa bir zaman sonra bu beyler Müslüman oldu. Bu sancakların bir kısmı yurtluk ve ocaklık olarak verildi. Ahıska bölgesi 1578 yılında fethedilip Çıldır Eyaleti kurulunca Artvin bölgesindeki Pertekrek, Livane-i Ulya, Nisf-i Livane, Ardanuç, Şavşat sancakları bu eyalete bağlandı. 1828-1829 Osmanlı-Rus Savaşında Çıldır Eyaletinin merkezi olan Ahıska Rusya tarafından işgal edilmiş, Ahıska’nın işgalinden sonra bir müddet daha Çıldır Eyaleti varlığını sürdürdü ise de daha sonra lağvedilerek bağlı Erzurum vilayetlerine bağlandı. Artvin bölgesinin sahil kesiminde yer olan Hopa yeni kaza yapıldığında Trabzon Vilayeti Batum sancağına bağlandı. Aynı tarihlerde Livane, Ardanuç, Şavşat, Kiskim (Pertekrek) sancakları da kaza idari yapısına dönüştürüldü.“93 Harbi” sonunda imzalanan Berlin anlaşmaları ile Elviye-i Selasa (Kars, Ardahan, Batum) sancakları savaş tazminatı olarak Rusya’ya terk edildi. Bu sancakların içinde kalan Artvin bölgesinden Livane, Ardanuç ve Şavşat kazları da Rusya’ya bırakıldı. Millî Mücadele sırasında 1921 yılından Livane (Artvin), Hopa, Ardanuç ve Şavşat Anavatan’a katıldı. 1924 yılında Artvin Vilayeti kuruldu ve bu kurtarılan yerlerle birlikte Yusufeli kazası da Artvin Vilayetine bağlandı. Daha sonra Artvin Vilayetinin ismi Çoruh olup merkezi Rize’ye taşındı ise de 1936 yılından tekrar Artvin’e taşındı ve 1956 yılında yeniden Artvin Vilayeti ismini aldı. |
| format | Article |
| id | doaj-art-82356b9b1a1f4c2388d55f73ad348e9d |
| institution | Kabale University |
| issn | 2822-2725 |
| language | English |
| publishDate | 2025-01-01 |
| publisher | Atatürk University |
| record_format | Article |
| series | Turcology Research |
| spelling | doaj-art-82356b9b1a1f4c2388d55f73ad348e9d2025-02-10T05:19:17ZengAtatürk UniversityTurcology Research2822-27252025-01-0182567010.62425/turcology.155477555Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Artvin Bölgesinde İdari YapıMuammer Demirel0https://orcid.org/0000-0002-7884-222XBursa Uludağ Üniversitesi Eğitim FakültesiGürcü krallıkları yönetiminde olan Artvin bölgesinin ilk fethi Karadeniz sahilinden başlandı. Şehzade Selim’in Trabzon valiliği sırasında Batum’a kadar alındı. Çoruh havzası ise Kanunî Sultan Süleyman’ın İkinci İran Seferi sırasında fethedilmeye başlandı. 1549 yılında Tortum, Nihah, Pertekrek kaleleri fethedildi, ileri harekete devam eden Osmanlı kuvvetleri 1550 yılından Livane ve devamında Ardanuç, İmerhev ve Şavşat fethetti. Yeni fethedilen bu yerler sancak yapılarak Erzurum Beylerbeyliğine başlandı. Başlangıçta sancak beyliklerine yerli Hıristiyan Beyler tayin edildi. Kısa bir zaman sonra bu beyler Müslüman oldu. Bu sancakların bir kısmı yurtluk ve ocaklık olarak verildi. Ahıska bölgesi 1578 yılında fethedilip Çıldır Eyaleti kurulunca Artvin bölgesindeki Pertekrek, Livane-i Ulya, Nisf-i Livane, Ardanuç, Şavşat sancakları bu eyalete bağlandı. 1828-1829 Osmanlı-Rus Savaşında Çıldır Eyaletinin merkezi olan Ahıska Rusya tarafından işgal edilmiş, Ahıska’nın işgalinden sonra bir müddet daha Çıldır Eyaleti varlığını sürdürdü ise de daha sonra lağvedilerek bağlı Erzurum vilayetlerine bağlandı. Artvin bölgesinin sahil kesiminde yer olan Hopa yeni kaza yapıldığında Trabzon Vilayeti Batum sancağına bağlandı. Aynı tarihlerde Livane, Ardanuç, Şavşat, Kiskim (Pertekrek) sancakları da kaza idari yapısına dönüştürüldü.“93 Harbi” sonunda imzalanan Berlin anlaşmaları ile Elviye-i Selasa (Kars, Ardahan, Batum) sancakları savaş tazminatı olarak Rusya’ya terk edildi. Bu sancakların içinde kalan Artvin bölgesinden Livane, Ardanuç ve Şavşat kazları da Rusya’ya bırakıldı. Millî Mücadele sırasında 1921 yılından Livane (Artvin), Hopa, Ardanuç ve Şavşat Anavatan’a katıldı. 1924 yılında Artvin Vilayeti kuruldu ve bu kurtarılan yerlerle birlikte Yusufeli kazası da Artvin Vilayetine bağlandı. Daha sonra Artvin Vilayetinin ismi Çoruh olup merkezi Rize’ye taşındı ise de 1936 yılından tekrar Artvin’e taşındı ve 1956 yılında yeniden Artvin Vilayeti ismini aldı.https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/4235037artvini̇dari yapıosmanlıtürkiye cumhuriyetiartvinadministrative structureottomanrepublic of turkey |
| spellingShingle | Muammer Demirel Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Artvin Bölgesinde İdari Yapı Turcology Research artvin i̇dari yapı osmanlı türkiye cumhuriyeti artvin administrative structure ottoman republic of turkey |
| title | Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Artvin Bölgesinde İdari Yapı |
| title_full | Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Artvin Bölgesinde İdari Yapı |
| title_fullStr | Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Artvin Bölgesinde İdari Yapı |
| title_full_unstemmed | Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Artvin Bölgesinde İdari Yapı |
| title_short | Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Artvin Bölgesinde İdari Yapı |
| title_sort | osmanli dan cumhuriyet e artvin bolgesinde idari yapi |
| topic | artvin i̇dari yapı osmanlı türkiye cumhuriyeti artvin administrative structure ottoman republic of turkey |
| url | https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/4235037 |
| work_keys_str_mv | AT muammerdemirel osmanlıdancumhuriyeteartvinbolgesindeidariyapı |