مدل سازی و پایش پدیده خشکسالی در شمال غرب ایران
خشکسالی مختص مکان خاص نبوده و مناطق مختلف جهان از آن متأثر می باشد، یکی از این مناطق، شمال غرب ایران است که در چند سال اخیر از این پدیده رنج میبرد. هدف پژوهش حاضر مدلسازی و تحلیل خشکسالی در شمال غرب ایران میباشد. برای این کار پارامترهای اقلیمی: بارش، دما، ساعات آفتابی، حداقل رطوبت نسبی و سرعت با...
Saved in:
| Main Authors: | , , |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | English |
| Published: |
Ferdowsi University of Mashhad
2019-09-01
|
| Series: | جغرافیا و مخاطرات محیطی |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://geoeh.um.ac.ir/article_33662_551f01d7febcbdfb99a5ff0e32749ca6.pdf |
| Tags: |
Add Tag
No Tags, Be the first to tag this record!
|
| _version_ | 1832591373929283584 |
|---|---|
| author | وحید صفریان زنگیر بهروز سبحانی مجید رضائی بنفشه |
| author_facet | وحید صفریان زنگیر بهروز سبحانی مجید رضائی بنفشه |
| author_sort | وحید صفریان زنگیر |
| collection | DOAJ |
| description | خشکسالی مختص مکان خاص نبوده و مناطق مختلف جهان از آن متأثر می باشد، یکی از این مناطق، شمال غرب ایران است که در چند سال اخیر از این پدیده رنج میبرد. هدف پژوهش حاضر مدلسازی و تحلیل خشکسالی در شمال غرب ایران میباشد. برای این کار پارامترهای اقلیمی: بارش، دما، ساعات آفتابی، حداقل رطوبت نسبی و سرعت باد در بازه زمانی 32 ساله (2018- 1987) در 21 ایستگاه شمال غرب ایران مورد استفاده قرار گرفت. برای مدل سازی، شاخص فازی T.I.B.I ابتدا چهار شاخص (SET, SPI, SEB, MCZI) با استفاده منطق فازی در نرمافزار Matlab فازی‌سازی شدند، سپس شاخص‌ها با هم مقایسه شده و درنهایت از مدل تصمیم گیری چند متغیره Topsis، برای اولویت سنجی مناطق درگیر با خشکسالی استفاده شد. یافته های پژوهش نشان داد مدل T.I.B.I طبقات خشکسالی، چهار شاخص مذکور را به‌صورت دقیق در خود منعکس میکند. از بین 5 پارامتر اقلیمی مورد استفاده در این پژوهش، پارامتر دما در نوسان شدت خشکسالی بیشترین تأثیر را داشت. شدت خشکسالی براساس مدل سازی صورت گرفته در مقیاس 12 ماهه بیشتر از 6 ماهه بود، طولانی ترین تداوم خشکسالی در منطقه مورد مطالعه مربوط به ایستگاه ارومیه در بازه 12 ماهه از ماه جولای سال 2003 تا ماه دسامبر سال 2004 به مدت 18 ماه رخ داده است. بیشترین درصد رخداد خشکسالی در ایستگاه ارومیه در مقیاس 12 ماهه و کمترین آن در ایستگاه سنندج در مقیاس 6 ماهه اتفاق افتاده است. براساس مدل سازی صورت گرفته، شاخص فازی T.I.B.I نسبت به شاخص فازی SPEI برتری نسبی را نشان داد. |
| format | Article |
| id | doaj-art-656954547da64dd4ae3f635516eabe97 |
| institution | Kabale University |
| issn | 2322-1682 2383-3076 |
| language | English |
| publishDate | 2019-09-01 |
| publisher | Ferdowsi University of Mashhad |
| record_format | Article |
| series | جغرافیا و مخاطرات محیطی |
| spelling | doaj-art-656954547da64dd4ae3f635516eabe972025-01-22T12:11:04ZengFerdowsi University of Mashhadجغرافیا و مخاطرات محیطی2322-16822383-30762019-09-018314316510.22067/geo.v0i0.7990133662مدل سازی و پایش پدیده خشکسالی در شمال غرب ایرانوحید صفریان زنگیر0بهروز سبحانی1مجید رضائی بنفشه2دانشگاه محقق اردبیلیدانشگاه محقق اردبیلیدانشگاه تبریزخشکسالی مختص مکان خاص نبوده و مناطق مختلف جهان از آن متأثر می باشد، یکی از این مناطق، شمال غرب ایران است که در چند سال اخیر از این پدیده رنج میبرد. هدف پژوهش حاضر مدلسازی و تحلیل خشکسالی در شمال غرب ایران میباشد. برای این کار پارامترهای اقلیمی: بارش، دما، ساعات آفتابی، حداقل رطوبت نسبی و سرعت باد در بازه زمانی 32 ساله (2018- 1987) در 21 ایستگاه شمال غرب ایران مورد استفاده قرار گرفت. برای مدل سازی، شاخص فازی T.I.B.I ابتدا چهار شاخص (SET, SPI, SEB, MCZI) با استفاده منطق فازی در نرمافزار Matlab فازی‌سازی شدند، سپس شاخص‌ها با هم مقایسه شده و درنهایت از مدل تصمیم گیری چند متغیره Topsis، برای اولویت سنجی مناطق درگیر با خشکسالی استفاده شد. یافته های پژوهش نشان داد مدل T.I.B.I طبقات خشکسالی، چهار شاخص مذکور را به‌صورت دقیق در خود منعکس میکند. از بین 5 پارامتر اقلیمی مورد استفاده در این پژوهش، پارامتر دما در نوسان شدت خشکسالی بیشترین تأثیر را داشت. شدت خشکسالی براساس مدل سازی صورت گرفته در مقیاس 12 ماهه بیشتر از 6 ماهه بود، طولانی ترین تداوم خشکسالی در منطقه مورد مطالعه مربوط به ایستگاه ارومیه در بازه 12 ماهه از ماه جولای سال 2003 تا ماه دسامبر سال 2004 به مدت 18 ماه رخ داده است. بیشترین درصد رخداد خشکسالی در ایستگاه ارومیه در مقیاس 12 ماهه و کمترین آن در ایستگاه سنندج در مقیاس 6 ماهه اتفاق افتاده است. براساس مدل سازی صورت گرفته، شاخص فازی T.I.B.I نسبت به شاخص فازی SPEI برتری نسبی را نشان داد.https://geoeh.um.ac.ir/article_33662_551f01d7febcbdfb99a5ff0e32749ca6.pdfمنطق فازیپایش خشکسالیمقیاس 6 و 12 ماههt.i.b.iشمال‌غرب |
| spellingShingle | وحید صفریان زنگیر بهروز سبحانی مجید رضائی بنفشه مدل سازی و پایش پدیده خشکسالی در شمال غرب ایران جغرافیا و مخاطرات محیطی منطق فازی پایش خشکسالی مقیاس 6 و 12 ماهه t.i.b.i شمال‌غرب |
| title | مدل سازی و پایش پدیده خشکسالی در شمال غرب ایران |
| title_full | مدل سازی و پایش پدیده خشکسالی در شمال غرب ایران |
| title_fullStr | مدل سازی و پایش پدیده خشکسالی در شمال غرب ایران |
| title_full_unstemmed | مدل سازی و پایش پدیده خشکسالی در شمال غرب ایران |
| title_short | مدل سازی و پایش پدیده خشکسالی در شمال غرب ایران |
| title_sort | مدل سازی و پایش پدیده خشکسالی در شمال غرب ایران |
| topic | منطق فازی پایش خشکسالی مقیاس 6 و 12 ماهه t.i.b.i شمال‌غرب |
| url | https://geoeh.um.ac.ir/article_33662_551f01d7febcbdfb99a5ff0e32749ca6.pdf |
| work_keys_str_mv | AT wḥydṣfryạnzngyr mdlsạzywpạysẖpdydhkẖsẖḵsạlydrsẖmạlgẖrbạyrạn AT bhrwzsbḥạny mdlsạzywpạysẖpdydhkẖsẖḵsạlydrsẖmạlgẖrbạyrạn AT mjydrḍạỷybnfsẖh mdlsạzywpạysẖpdydhkẖsẖḵsạlydrsẖmạlgẖrbạyrạn |