بررسی نقش کاربری بهینه اراضی در تولید رواناب (مطالعه موردی: حوزه آبخیز نهر اعظم شیراز)
تغییر کاربری اراضی یکی از فاکتورهای مهم در تغییر وضعیت هیدرولوژیکی جریان، فرسایش و رسوب و گاهی اوقات منجر به مشکلات جدی در شرایط اکولوژیکی می‌‌گردد. هدف از این پژوهش بررسی وضعیت تبدیل بارش به رواناب حوزه در شرایط کاربری فعلی نسبت به شرایط بهینه است. بدین منظور پس از تهیه نقشه کاربری اراضی فعلی و نق...
Saved in:
| Main Authors: | , , , |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | English |
| Published: |
Ferdowsi University of Mashhad
2022-09-01
|
| Series: | جغرافیا و مخاطرات محیطی |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://geoeh.um.ac.ir/article_41508_4af4ddb572dcd3d878c8a6b670101f1f.pdf |
| Tags: |
Add Tag
No Tags, Be the first to tag this record!
|
| _version_ | 1832591373693353984 |
|---|---|
| author | محمدتقی دستورانی محمودرضا براهیمی علی اکبر کریمیان امیر اسماعیل پور زرمهری |
| author_facet | محمدتقی دستورانی محمودرضا براهیمی علی اکبر کریمیان امیر اسماعیل پور زرمهری |
| author_sort | محمدتقی دستورانی |
| collection | DOAJ |
| description | تغییر کاربری اراضی یکی از فاکتورهای مهم در تغییر وضعیت هیدرولوژیکی جریان، فرسایش و رسوب و گاهی اوقات منجر به مشکلات جدی در شرایط اکولوژیکی می‌‌گردد. هدف از این پژوهش بررسی وضعیت تبدیل بارش به رواناب حوزه در شرایط کاربری فعلی نسبت به شرایط بهینه است. بدین منظور پس از تهیه نقشه کاربری اراضی فعلی و نقشه توان اکولوژیکی حوزه (کاربری بهینه) اثرات کاربری اراضی روی تولید رواناب حوزه آبخیز نهر اعظم شیراز به‌وسیله اجرای مدل هیدرولوژیکی SCS (روش سرویس حفاظت خاک آمریکا) در دو حالت کاربری فعلی و بهینه موردبررسی قرار میگیرد. مقایسه سطوح کاربریها در هر دو شرایط نشان میدهد که در کل در وسعت اراضی کشاورزی تغییر چندانی حاصل نشده است؛ اما در شرایط بهینه نسبت به شرایط فعلی 1/8 درصد از سطح اراضی شهری کاهش یافته و 18/17 درصد به سطح اراضی مرتعی افزوده میشود. همچنین نتایج نشان دهنده مقدار متوسط شماره منحنی 6/82 برای کاربریهای فعلی و 2/75 برای کاربریهای بهینه است. نتایج حاصل از برآورد ارتفاع رواناب در دو شرایط موردبررسی نشان میدهد که درصد کاهش ارتفاع رواناب در شرایط بهینه نسبت به فعلی با افزایش دوره بازگشت کمتر میشود، به‌طوری‌که بیشترین درصد کاهش ارتفاع رواناب مربوط به دوره بازگشتهای 2، 5، 10 و 25 سال به ترتیب با 47/37، 97/29، 54/26 و 32/23 درصد است. این نتایج نشان میدهد که برنامه‌ریزی به‌منظور کاربری اراضی بر اساس استعداد آن‌ها نقش قابل توجهی در کاهش خسارات سیل و نیز هدررفت رواناب‌ها دارد. |
| format | Article |
| id | doaj-art-64668a98ca5f4dcf9f4d629d468ab457 |
| institution | Kabale University |
| issn | 2322-1682 2383-3076 |
| language | English |
| publishDate | 2022-09-01 |
| publisher | Ferdowsi University of Mashhad |
| record_format | Article |
| series | جغرافیا و مخاطرات محیطی |
| spelling | doaj-art-64668a98ca5f4dcf9f4d629d468ab4572025-01-22T13:02:50ZengFerdowsi University of Mashhadجغرافیا و مخاطرات محیطی2322-16822383-30762022-09-0111314716110.22067/geoeh.2021.73198.112341508بررسی نقش کاربری بهینه اراضی در تولید رواناب (مطالعه موردی: حوزه آبخیز نهر اعظم شیراز)محمدتقی دستورانی0محمودرضا براهیمی1علی اکبر کریمیان2امیر اسماعیل پور زرمهری3استاد گروه مرتع و آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی و محیط‌زیست، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایرانکارشناسی ارشد آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی و کویرشناسی، دانشگاه یزد، یزد، ایراندانشیار گروه مرتع و آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی و کویرشناسی، دانشگاه یزد، یزد، ایرانکارشناسی ارشد آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی و محیط‌زیست، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایرانتغییر کاربری اراضی یکی از فاکتورهای مهم در تغییر وضعیت هیدرولوژیکی جریان، فرسایش و رسوب و گاهی اوقات منجر به مشکلات جدی در شرایط اکولوژیکی می‌‌گردد. هدف از این پژوهش بررسی وضعیت تبدیل بارش به رواناب حوزه در شرایط کاربری فعلی نسبت به شرایط بهینه است. بدین منظور پس از تهیه نقشه کاربری اراضی فعلی و نقشه توان اکولوژیکی حوزه (کاربری بهینه) اثرات کاربری اراضی روی تولید رواناب حوزه آبخیز نهر اعظم شیراز به‌وسیله اجرای مدل هیدرولوژیکی SCS (روش سرویس حفاظت خاک آمریکا) در دو حالت کاربری فعلی و بهینه موردبررسی قرار میگیرد. مقایسه سطوح کاربریها در هر دو شرایط نشان میدهد که در کل در وسعت اراضی کشاورزی تغییر چندانی حاصل نشده است؛ اما در شرایط بهینه نسبت به شرایط فعلی 1/8 درصد از سطح اراضی شهری کاهش یافته و 18/17 درصد به سطح اراضی مرتعی افزوده میشود. همچنین نتایج نشان دهنده مقدار متوسط شماره منحنی 6/82 برای کاربریهای فعلی و 2/75 برای کاربریهای بهینه است. نتایج حاصل از برآورد ارتفاع رواناب در دو شرایط موردبررسی نشان میدهد که درصد کاهش ارتفاع رواناب در شرایط بهینه نسبت به فعلی با افزایش دوره بازگشت کمتر میشود، به‌طوری‌که بیشترین درصد کاهش ارتفاع رواناب مربوط به دوره بازگشتهای 2، 5، 10 و 25 سال به ترتیب با 47/37، 97/29، 54/26 و 32/23 درصد است. این نتایج نشان میدهد که برنامه‌ریزی به‌منظور کاربری اراضی بر اساس استعداد آن‌ها نقش قابل توجهی در کاهش خسارات سیل و نیز هدررفت رواناب‌ها دارد.https://geoeh.um.ac.ir/article_41508_4af4ddb572dcd3d878c8a6b670101f1f.pdfکاربری اراضیروانابشماره منحنی (cn)توان اکولوژیک |
| spellingShingle | محمدتقی دستورانی محمودرضا براهیمی علی اکبر کریمیان امیر اسماعیل پور زرمهری بررسی نقش کاربری بهینه اراضی در تولید رواناب (مطالعه موردی: حوزه آبخیز نهر اعظم شیراز) جغرافیا و مخاطرات محیطی کاربری اراضی رواناب شماره منحنی (cn) توان اکولوژیک |
| title | بررسی نقش کاربری بهینه اراضی در تولید رواناب (مطالعه موردی: حوزه آبخیز نهر اعظم شیراز) |
| title_full | بررسی نقش کاربری بهینه اراضی در تولید رواناب (مطالعه موردی: حوزه آبخیز نهر اعظم شیراز) |
| title_fullStr | بررسی نقش کاربری بهینه اراضی در تولید رواناب (مطالعه موردی: حوزه آبخیز نهر اعظم شیراز) |
| title_full_unstemmed | بررسی نقش کاربری بهینه اراضی در تولید رواناب (مطالعه موردی: حوزه آبخیز نهر اعظم شیراز) |
| title_short | بررسی نقش کاربری بهینه اراضی در تولید رواناب (مطالعه موردی: حوزه آبخیز نهر اعظم شیراز) |
| title_sort | بررسی نقش کاربری بهینه اراضی در تولید رواناب مطالعه موردی حوزه آبخیز نهر اعظم شیراز |
| topic | کاربری اراضی رواناب شماره منحنی (cn) توان اکولوژیک |
| url | https://geoeh.um.ac.ir/article_41508_4af4ddb572dcd3d878c8a6b670101f1f.pdf |
| work_keys_str_mv | AT mḥmdtqydstwrạny brrsynqsẖḵạrbrybhynhạrạḍydrtwlydrwạnạbmṭạlʿhmwrdyḥwzhậbkẖyznhrạʿẓmsẖyrạz AT mḥmwdrḍạbrạhymy brrsynqsẖḵạrbrybhynhạrạḍydrtwlydrwạnạbmṭạlʿhmwrdyḥwzhậbkẖyznhrạʿẓmsẖyrạz AT ʿlyạḵbrḵrymyạn brrsynqsẖḵạrbrybhynhạrạḍydrtwlydrwạnạbmṭạlʿhmwrdyḥwzhậbkẖyznhrạʿẓmsẖyrạz AT ạmyrạsmạʿylpwrzrmhry brrsynqsẖḵạrbrybhynhạrạḍydrtwlydrwạnạbmṭạlʿhmwrdyḥwzhậbkẖyznhrạʿẓmsẖyrạz |