شناسایی و رتبه بندی مهم‌ترین عوامل بیابان زایی در استان خراسان رضوی با استفاده از روش دلفی
بیابان زایی از مهم‌ترین عوامل تخریب سرزمین در نقاط مختلف جهان به ویژه مناطق خشک به شمار می‌آید و شناخت عوامل اصلی این پدیده می‌تواند در مدیریت صحیح و مناسب اراضی بسیار مؤثر باشد. لذا این تحقیق باهدف شناسایی و رتبه بندی شاخص های مؤثر خطر بیابان زایی در مناطق خشک شمال شرق ایران-استان خراسان رضوی...
Saved in:
| Main Authors: | , , , |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | English |
| Published: |
Ferdowsi University of Mashhad
2019-09-01
|
| Series: | جغرافیا و مخاطرات محیطی |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://geoeh.um.ac.ir/article_33719_4a86a472974ff8ea67f22ba0fe3970c9.pdf |
| Tags: |
Add Tag
No Tags, Be the first to tag this record!
|
| _version_ | 1832591371143217152 |
|---|---|
| author | فاطمه فیضی کوشکی مرتضی اکبری هادی معماریان محمود اعظمی راد |
| author_facet | فاطمه فیضی کوشکی مرتضی اکبری هادی معماریان محمود اعظمی راد |
| author_sort | فاطمه فیضی کوشکی |
| collection | DOAJ |
| description | بیابان زایی از مهم‌ترین عوامل تخریب سرزمین در نقاط مختلف جهان به ویژه مناطق خشک به شمار می‌آید و شناخت عوامل اصلی این پدیده می‌تواند در مدیریت صحیح و مناسب اراضی بسیار مؤثر باشد. لذا این تحقیق باهدف شناسایی و رتبه بندی شاخص های مؤثر خطر بیابان زایی در مناطق خشک شمال شرق ایران-استان خراسان رضوی و بر اساس روش دلفی، انجام شد. در این پژوهش ابتدا، بر اساس توزیع چندمرحله‌ای پرسشنامه (راند) در بین جامعه آماری که شامل؛ مدیران اجرایی، کارشناسان و متخصصان حوزه منابع طبیعی است، مهم‌ترین عوامل تأثیرگذار در گسترش خطر بیابان زایی استان خراسان رضوی شناسایی گردید. روایی و پایایی پرسش نامه‌ها به ترتیب طبق نظر جامعه خبره و همچنین با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ محاسبه شد. تجزیه وتحلیل آماری نتایج حاصل از پرسشنامه ها و رتبه بندی شاخص ها در محیط نرم‌افزاری Matlabو SPSS انجام گردید. سپس با بررسی روایی پرسشنامه ها 30 پرسش اصلی انتخاب شد و نتایج پایایی نیز بیانگر ضریب آلفای کرونباخ معادل 823/0 می‌باشد که اعتبار و پایایی قابل قبول پرسش نامه را تأیید نمود. نتایج حاصل از راند اوّل پرسش‌نامه‌ها نشان داد که معیارهایی همچون معیار اقلیم، آب، فعالیّت های انسانی، معیار اجتماعی-اقتصادی، پوشش‌گیاهی، فعالیّت‌های کشاورزی، خاک و زمین‌شناسی و فرسایش به ترتیب از مهم‌ترین عوامل توسعه بیابان‌زایی بوده‌اند. نتایج ارزیابی پرسشنامه ها در راند دوّم، طبق روش دلفی و آزمون آماری فریدمن نیز نشان داد فعالیّت‌های انسانی با شاخص بهره‌برداری بی‌رویه از سفره‌های آب زیرزمینی، معیار اقلیم با شاخص خشک‌سالی‌های مکرر، معیار آب با شاخص برداشت بیش‌ازحد از منابع آب زیرزمینی، معیار اجتماعی-اقتصادی با شاخص بهره برداری شدید از جنگل‌ها و مراتع، معیار پوشش‌گیاهی با بهره برداری بی‌رویه از پوشش‌گیاهی، معیار کشاورزی با شاخص الگوی غلط کشت و عدم رعایت تناوب زراعی، معیار خاک و زمین‌شناسی با شاخص فرسایش‌پذیری خاک در برابر عوامل فرساینده از مهم‌ترین معیارها و شاخص های مؤثر در گسترش خطر بیابان زایی استان خراسان رضوی در طی 30 سال گذشته بوده است. |
| format | Article |
| id | doaj-art-5a3917e4e08b4bfc834dab5ee1329109 |
| institution | Kabale University |
| issn | 2322-1682 2383-3076 |
| language | English |
| publishDate | 2019-09-01 |
| publisher | Ferdowsi University of Mashhad |
| record_format | Article |
| series | جغرافیا و مخاطرات محیطی |
| spelling | doaj-art-5a3917e4e08b4bfc834dab5ee13291092025-01-22T12:11:05ZengFerdowsi University of Mashhadجغرافیا و مخاطرات محیطی2322-16822383-30762019-09-018320522510.22067/geo.v0i0.8412733719شناسایی و رتبه بندی مهم‌ترین عوامل بیابان زایی در استان خراسان رضوی با استفاده از روش دلفیفاطمه فیضی کوشکی0مرتضی اکبری1هادی معماریان2محمود اعظمی راد3دانشگاه فردوسی مشهددانشگاه فردوسی مشهددانشگاه بیرجنداداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان رضویبیابان زایی از مهم‌ترین عوامل تخریب سرزمین در نقاط مختلف جهان به ویژه مناطق خشک به شمار می‌آید و شناخت عوامل اصلی این پدیده می‌تواند در مدیریت صحیح و مناسب اراضی بسیار مؤثر باشد. لذا این تحقیق باهدف شناسایی و رتبه بندی شاخص های مؤثر خطر بیابان زایی در مناطق خشک شمال شرق ایران-استان خراسان رضوی و بر اساس روش دلفی، انجام شد. در این پژوهش ابتدا، بر اساس توزیع چندمرحله‌ای پرسشنامه (راند) در بین جامعه آماری که شامل؛ مدیران اجرایی، کارشناسان و متخصصان حوزه منابع طبیعی است، مهم‌ترین عوامل تأثیرگذار در گسترش خطر بیابان زایی استان خراسان رضوی شناسایی گردید. روایی و پایایی پرسش نامه‌ها به ترتیب طبق نظر جامعه خبره و همچنین با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ محاسبه شد. تجزیه وتحلیل آماری نتایج حاصل از پرسشنامه ها و رتبه بندی شاخص ها در محیط نرم‌افزاری Matlabو SPSS انجام گردید. سپس با بررسی روایی پرسشنامه ها 30 پرسش اصلی انتخاب شد و نتایج پایایی نیز بیانگر ضریب آلفای کرونباخ معادل 823/0 می‌باشد که اعتبار و پایایی قابل قبول پرسش نامه را تأیید نمود. نتایج حاصل از راند اوّل پرسش‌نامه‌ها نشان داد که معیارهایی همچون معیار اقلیم، آب، فعالیّت های انسانی، معیار اجتماعی-اقتصادی، پوشش‌گیاهی، فعالیّت‌های کشاورزی، خاک و زمین‌شناسی و فرسایش به ترتیب از مهم‌ترین عوامل توسعه بیابان‌زایی بوده‌اند. نتایج ارزیابی پرسشنامه ها در راند دوّم، طبق روش دلفی و آزمون آماری فریدمن نیز نشان داد فعالیّت‌های انسانی با شاخص بهره‌برداری بی‌رویه از سفره‌های آب زیرزمینی، معیار اقلیم با شاخص خشک‌سالی‌های مکرر، معیار آب با شاخص برداشت بیش‌ازحد از منابع آب زیرزمینی، معیار اجتماعی-اقتصادی با شاخص بهره برداری شدید از جنگل‌ها و مراتع، معیار پوشش‌گیاهی با بهره برداری بی‌رویه از پوشش‌گیاهی، معیار کشاورزی با شاخص الگوی غلط کشت و عدم رعایت تناوب زراعی، معیار خاک و زمین‌شناسی با شاخص فرسایش‌پذیری خاک در برابر عوامل فرساینده از مهم‌ترین معیارها و شاخص های مؤثر در گسترش خطر بیابان زایی استان خراسان رضوی در طی 30 سال گذشته بوده است.https://geoeh.um.ac.ir/article_33719_4a86a472974ff8ea67f22ba0fe3970c9.pdfشدت بیابان زاییتخریب سرزمینشاخصتجزیه وتحلیل آماریپرسش نامه |
| spellingShingle | فاطمه فیضی کوشکی مرتضی اکبری هادی معماریان محمود اعظمی راد شناسایی و رتبه بندی مهم‌ترین عوامل بیابان زایی در استان خراسان رضوی با استفاده از روش دلفی جغرافیا و مخاطرات محیطی شدت بیابان زایی تخریب سرزمین شاخص تجزیه وتحلیل آماری پرسش نامه |
| title | شناسایی و رتبه بندی مهم‌ترین عوامل بیابان زایی در استان خراسان رضوی با استفاده از روش دلفی |
| title_full | شناسایی و رتبه بندی مهم‌ترین عوامل بیابان زایی در استان خراسان رضوی با استفاده از روش دلفی |
| title_fullStr | شناسایی و رتبه بندی مهم‌ترین عوامل بیابان زایی در استان خراسان رضوی با استفاده از روش دلفی |
| title_full_unstemmed | شناسایی و رتبه بندی مهم‌ترین عوامل بیابان زایی در استان خراسان رضوی با استفاده از روش دلفی |
| title_short | شناسایی و رتبه بندی مهم‌ترین عوامل بیابان زایی در استان خراسان رضوی با استفاده از روش دلفی |
| title_sort | شناسایی و رتبه بندی مهم‌ترین عوامل بیابان زایی در استان خراسان رضوی با استفاده از روش دلفی |
| topic | شدت بیابان زایی تخریب سرزمین شاخص تجزیه وتحلیل آماری پرسش نامه |
| url | https://geoeh.um.ac.ir/article_33719_4a86a472974ff8ea67f22ba0fe3970c9.pdf |
| work_keys_str_mv | AT fạṭmhfyḍyḵwsẖḵy sẖnạsạyywrtbhbndymhmtrynʿwạmlbyạbạnzạyydrạstạnkẖrạsạnrḍwybạạstfạdhạzrwsẖdlfy AT mrtḍyạḵbry sẖnạsạyywrtbhbndymhmtrynʿwạmlbyạbạnzạyydrạstạnkẖrạsạnrḍwybạạstfạdhạzrwsẖdlfy AT hạdymʿmạryạn sẖnạsạyywrtbhbndymhmtrynʿwạmlbyạbạnzạyydrạstạnkẖrạsạnrḍwybạạstfạdhạzrwsẖdlfy AT mḥmwdạʿẓmyrạd sẖnạsạyywrtbhbndymhmtrynʿwạmlbyạbạnzạyydrạstạnkẖrạsạnrḍwybạạstfạdhạzrwsẖdlfy |