ارزیابی و عدم قطعیت آسیب‌پذیری شهرها ناشی از زلزله با مدل FAHP (نمونه موردی: شهر سنندج)

زلزله یک تهدید جدی برای جوامع بشری محسوب می­شود. علاوه بر شرایط زمین ‌شناسی و نوع گسل، عوامل مختلف محیطی، کالبدی و اجتماعی در تشدید میزان آسیب ‌پذیری ناشی از آن تأثیر خواهند گذاشت. کشور ایران ازجمله زلزله ‌خیزترین کشورهای دنیا به‌حساب می‌آید و تاکنون تلفات زیاد مالی و جانی متوجه بسیاری از استان‌ها و...

Full description

Saved in:
Bibliographic Details
Main Authors: پیمان یاریان, محمدرضا کرمی
Format: Article
Language:English
Published: Ferdowsi University of Mashhad 2019-09-01
Series:جغرافیا و مخاطرات محیطی
Subjects:
Online Access:https://geoeh.um.ac.ir/article_33696_21994055ac1df14f2b86d459633a8a58.pdf
Tags: Add Tag
No Tags, Be the first to tag this record!
_version_ 1832591370556014592
author پیمان یاریان
محمدرضا کرمی
author_facet پیمان یاریان
محمدرضا کرمی
author_sort پیمان یاریان
collection DOAJ
description زلزله یک تهدید جدی برای جوامع بشری محسوب می­شود. علاوه بر شرایط زمین ‌شناسی و نوع گسل، عوامل مختلف محیطی، کالبدی و اجتماعی در تشدید میزان آسیب ‌پذیری ناشی از آن تأثیر خواهند گذاشت. کشور ایران ازجمله زلزله ‌خیزترین کشورهای دنیا به‌حساب می‌آید و تاکنون تلفات زیاد مالی و جانی متوجه بسیاری از استان‌ها و شهرهای آن شده است. شهر سنندج نیز به‌عنوان مرکز استان کردستان در غرب کشور به دلیل وجود گسل ‌های مریوان - سیرجان، زاگرس، تراکم بالای جمعیت و... (عوامل طبیعی و انسانی) دارای شرایط نامساعدی است. به همین دلیل ارزیابی خطر ازجمله برنامه­ های مهم در مدیریت پیش از بحران به‌حساب می‌آید. در فرایند ارزیابی خطر، انتخاب فاکتورها و معیارهایی که بیشترین میزان تأثیر در تشدید یا کاهش آسیب رادارند امری مهم و تخصصی محسوب می­شود. هدف این پژوهش ارزیابی آسیب‌پذیری شهر سنندج در برابر زلزله است که با انتخاب 13 لایه از معیارهای طبیعی، کالبدی و اجتماعی و انتخاب اوزان لایه‌ها برمبنای پژوهش‌ های و منابع سابق با استفاده از نرم‌ افزارهای ArcGIS و IDRISI اقدام به ارزیابی نقشه خطر از طریق مدل FAHP گردید. با توجه به نتایج حاصل، مدل ترکیبی Fuzzy-AHP به‌عنوان مدل بهینه شناخته شد؛ و خروجی به‌صورت نقشه و درصد آسیب ‌پذیری هر طیف استخراج گردید. نتایج حاصل حاکی از آسیب‌پذیری بالا در مناطق 1 و 2 شهر سنندج ازجمله محلات قطارچیان، گلشن، بعثت، تازه‌آباد، جورآباد، تپه شیخ صادق و عباس‌آباد و در منطقه 3 کلکه جار، مبارک‌آباد، ویلاشهر و شهرک بهاران است که آسیب ‌پذیری در مناطق جنوبی شهر ناشی از شرایط محیطی و در مناطق شمالی بیشتر تحت تأثیر ویژگی ‌های کالبدی و اجتماعی است.
format Article
id doaj-art-59fc7e26f31a46f8ac7a4ef950a076ae
institution Kabale University
issn 2322-1682
2383-3076
language English
publishDate 2019-09-01
publisher Ferdowsi University of Mashhad
record_format Article
series جغرافیا و مخاطرات محیطی
spelling doaj-art-59fc7e26f31a46f8ac7a4ef950a076ae2025-01-22T12:11:04ZengFerdowsi University of Mashhadجغرافیا و مخاطرات محیطی2322-16822383-30762019-09-018318520310.22067/geo.v0i0.8192133696ارزیابی و عدم قطعیت آسیب‌پذیری شهرها ناشی از زلزله با مدل FAHP (نمونه موردی: شهر سنندج)پیمان یاریان0محمدرضا کرمی1دانشگاه آزاد اسلام واحد ممقان، آذربایجان شرقی، ایراندانشگاه پیام نور، تهران، ایرانزلزله یک تهدید جدی برای جوامع بشری محسوب می­شود. علاوه بر شرایط زمین ‌شناسی و نوع گسل، عوامل مختلف محیطی، کالبدی و اجتماعی در تشدید میزان آسیب ‌پذیری ناشی از آن تأثیر خواهند گذاشت. کشور ایران ازجمله زلزله ‌خیزترین کشورهای دنیا به‌حساب می‌آید و تاکنون تلفات زیاد مالی و جانی متوجه بسیاری از استان‌ها و شهرهای آن شده است. شهر سنندج نیز به‌عنوان مرکز استان کردستان در غرب کشور به دلیل وجود گسل ‌های مریوان - سیرجان، زاگرس، تراکم بالای جمعیت و... (عوامل طبیعی و انسانی) دارای شرایط نامساعدی است. به همین دلیل ارزیابی خطر ازجمله برنامه­ های مهم در مدیریت پیش از بحران به‌حساب می‌آید. در فرایند ارزیابی خطر، انتخاب فاکتورها و معیارهایی که بیشترین میزان تأثیر در تشدید یا کاهش آسیب رادارند امری مهم و تخصصی محسوب می­شود. هدف این پژوهش ارزیابی آسیب‌پذیری شهر سنندج در برابر زلزله است که با انتخاب 13 لایه از معیارهای طبیعی، کالبدی و اجتماعی و انتخاب اوزان لایه‌ها برمبنای پژوهش‌ های و منابع سابق با استفاده از نرم‌ افزارهای ArcGIS و IDRISI اقدام به ارزیابی نقشه خطر از طریق مدل FAHP گردید. با توجه به نتایج حاصل، مدل ترکیبی Fuzzy-AHP به‌عنوان مدل بهینه شناخته شد؛ و خروجی به‌صورت نقشه و درصد آسیب ‌پذیری هر طیف استخراج گردید. نتایج حاصل حاکی از آسیب‌پذیری بالا در مناطق 1 و 2 شهر سنندج ازجمله محلات قطارچیان، گلشن، بعثت، تازه‌آباد، جورآباد، تپه شیخ صادق و عباس‌آباد و در منطقه 3 کلکه جار، مبارک‌آباد، ویلاشهر و شهرک بهاران است که آسیب ‌پذیری در مناطق جنوبی شهر ناشی از شرایط محیطی و در مناطق شمالی بیشتر تحت تأثیر ویژگی ‌های کالبدی و اجتماعی است.https://geoeh.um.ac.ir/article_33696_21994055ac1df14f2b86d459633a8a58.pdfعدم قطعیتارزیابی خطر زلزلهمنطق فازی- ای اچ پی (fuzzy-ahp)مدل‌ سازیشهر سنندج
spellingShingle پیمان یاریان
محمدرضا کرمی
ارزیابی و عدم قطعیت آسیب‌پذیری شهرها ناشی از زلزله با مدل FAHP (نمونه موردی: شهر سنندج)
جغرافیا و مخاطرات محیطی
عدم قطعیت
ارزیابی خطر زلزله
منطق فازی- ای اچ پی (fuzzy-ahp)
مدل‌ سازی
شهر سنندج
title ارزیابی و عدم قطعیت آسیب‌پذیری شهرها ناشی از زلزله با مدل FAHP (نمونه موردی: شهر سنندج)
title_full ارزیابی و عدم قطعیت آسیب‌پذیری شهرها ناشی از زلزله با مدل FAHP (نمونه موردی: شهر سنندج)
title_fullStr ارزیابی و عدم قطعیت آسیب‌پذیری شهرها ناشی از زلزله با مدل FAHP (نمونه موردی: شهر سنندج)
title_full_unstemmed ارزیابی و عدم قطعیت آسیب‌پذیری شهرها ناشی از زلزله با مدل FAHP (نمونه موردی: شهر سنندج)
title_short ارزیابی و عدم قطعیت آسیب‌پذیری شهرها ناشی از زلزله با مدل FAHP (نمونه موردی: شهر سنندج)
title_sort ارزیابی و عدم قطعیت آسیب‌پذیری شهرها ناشی از زلزله با مدل fahp نمونه موردی شهر سنندج
topic عدم قطعیت
ارزیابی خطر زلزله
منطق فازی- ای اچ پی (fuzzy-ahp)
مدل‌ سازی
شهر سنندج
url https://geoeh.um.ac.ir/article_33696_21994055ac1df14f2b86d459633a8a58.pdf
work_keys_str_mv AT pymạnyạryạn ạrzyạbywʿdmqṭʿytậsybpdẖyrysẖhrhạnạsẖyạzzlzlhbạmdlfahpnmwnhmwrdysẖhrsnndj
AT mḥmdrḍạḵrmy ạrzyạbywʿdmqṭʿytậsybpdẖyrysẖhrhạnạsẖyạzzlzlhbạmdlfahpnmwnhmwrdysẖhrsnndj