وراثت پذیری و هتروزیس برخی صفات مرتبط با ارزش غذایی و کیفیت فیزیکی دانه برنج
سابقه و هدف: برنج غذای اصلی مردم ایران و بسیاری از کشورهای جهان میباشد. با توجه به افزایش جمعیت و وجود محدودیتهای اقلیمی برای کشت ارقام زراعی مهم از جمله برنج، لازم است که تولید برنج و در کنار آن ارزش غذایی افزایش یابد. بهرهبرداری از هتروزیس به عنوان راهکاری برای افزایش بیشتر عملکرد و کیفیت دانه...
Saved in:
| Main Authors: | , , , |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | fas |
| Published: |
Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources
2020-04-01
|
| Series: | Pizhūhish/hā-yi tulīd-i giyāhī |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://jopp.gau.ac.ir/article_4992_dfe5672caf87f7e177b7ce1f5404a16f.pdf |
| Tags: |
Add Tag
No Tags, Be the first to tag this record!
|
| Summary: | سابقه و هدف: برنج غذای اصلی مردم ایران و بسیاری از کشورهای جهان میباشد. با توجه به افزایش جمعیت و وجود محدودیتهای اقلیمی برای کشت ارقام زراعی مهم از جمله برنج، لازم است که تولید برنج و در کنار آن ارزش غذایی افزایش یابد. بهرهبرداری از هتروزیس به عنوان راهکاری برای افزایش بیشتر عملکرد و کیفیت دانه برنج میباشد. بنابراین، هدف از این مطالعه، بررسی ساختار ژنتیکی و تعیین هتروزیس صفات مورد مطالعه برای برنامههای اصلاحی و انتخاب ترکیبهای مناسب برای تولید برنج هیبرید میباشد.مواد و روشها: در این آزمایش از 24 هیبرید حاصل از تلاقی شش لاین در چهار تستر (که براساس برخی صفات مهم غذایی مورد دورگگیری قرار گرفته بودند) استفاده گردید. هیبریدها و والدین در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار براساس پنج صفت ارزش غذایی (فعالیت آنتیاکسیدانی، محتوای فنل، عناصر آهن و روی و پروتئین) و هفت صفت کیفیت فیزیکی (درصد برنج سالم و خرد، راندمان تبدیل، درصد گچیبودن دانه، طول، عرض و شکل دانه) به همراه عملکرد براساس طرح تلاقی لاین × تستر مورد ارزیابی قرار گرفتند و اثرات ترکیبپذیری والدین و هیبریدها، وراثتپذیری عمومی و خصوصی و هتروزیس صفات برآورد گردید.یافتهها: نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اثر متقابل لاین × تستر برای صفات معنیدار بود که این حاکی از وجود اثر غیرافزایشی ژن در کنترل صفات میباشد. با توجه به نتایج ترکیبپذیری عمومی، ارقام فجر و غریب به عنوان بهترین ترکیبشونده برای عملکرد و صفات ارزش غذایی شناخته شدند. اجزای واریانس ژنتیکی برای صفات مورد بررسی نشان از سهم بیشتر واریانس ترکیبپذیری خصوصی نسبت به واریانس ترکیبپذیری عمومی بود و این نشاندهنده اثر غیرافزایشی ژن در وراثتپذیری صفات است. در تحقیق حاضر، تمامی صفات وراثتپذیری عمومی بالا (بالای 95 درصد) و خصوصی پایین داشتند. بررسی پدیده هتروزیس در تلاقی مورد بررسی سهم واریانس غالبیت را در کنترل این صفات نشان داد. نتیجهگیری: نتایج حاصل از بررسی اجزای واریانس ژنتیکی و بررسی هتروزیس نشان از نقش غیر افزایشی ژن در کنترل صفات ارزش غذایی، فیزیکی و عملکرد میباشد. بنابراین، بهترین روش اصلاحی استفاده از هتروزیس و روش هیبریداسیون در این تحقیق میباشد. نتایج هتروزیس نشان داد که برای اصلاح همزمان صفاتی مثل آهن، روی و پروتئین به همراه افزایش درصد برنج سالم، راندمان تبدیل، طول دانه و عملکرد و کاهش درصد گچیبودن و درصد برنج خرد میتوان از تلاقی‌های اوندا × سپیدرود، غریب × آمل2، فجر × آمل2، فجر × آبجیبوجی، اوندا × موسیطارم و اوندا × صدری استفاده نمود. |
|---|---|
| ISSN: | 2322-2050 2322-2778 |