ارزیابی خطر بیابان‌زایی و ارائه برنامه‌های مدیریتی با استفاده از مدل مفهومی DPSIR-M در استان خراسان رضوی
بیابان‌زایی بزرگ‌ترین چالش محیط‌زیستی است که امنیت غذایی و تنوع زیستی را تهدید می‌کند. هدف این پژوهش ارزیابی شدت و خطر بیابان‌زایی در استان خراسان رضوی و ارائه راهکارهای مدیریتی با استفاده از مدل مفهومی DPSIR-M است؛ بنابراین، در ابتدا نقشه حساسیت اراضی به بیابان‌زایی با مدل جهانی ESAs به دست آمد و...
Saved in:
| Main Authors: | , , , |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | English |
| Published: |
Ferdowsi University of Mashhad
2024-06-01
|
| Series: | جغرافیا و مخاطرات محیطی |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://geoeh.um.ac.ir/article_44277_bf69da78301fc4672ffa55b84b5cfb73.pdf |
| Tags: |
Add Tag
No Tags, Be the first to tag this record!
|
| _version_ | 1832592564044169216 |
|---|---|
| author | مرتضی اکبری محبوبه سربازی علی سیبویه سمیه فدایی |
| author_facet | مرتضی اکبری محبوبه سربازی علی سیبویه سمیه فدایی |
| author_sort | مرتضی اکبری |
| collection | DOAJ |
| description | بیابان‌زایی بزرگ‌ترین چالش محیط‌زیستی است که امنیت غذایی و تنوع زیستی را تهدید می‌کند. هدف این پژوهش ارزیابی شدت و خطر بیابان‌زایی در استان خراسان رضوی و ارائه راهکارهای مدیریتی با استفاده از مدل مفهومی DPSIR-M است؛ بنابراین، در ابتدا نقشه حساسیت اراضی به بیابان‌زایی با مدل جهانی ESAs به دست آمد و سپس با استفاده از مدل ریسک، نقشه خطر بیابان‌زایی تعیین شد. نتایج نشان داد بیش از 30 درصد از منطقه موردمطالعه در کلاس بیابان‌زایی نسبتاً بحرانی تا شدید قرار دارد. از نظر شکنندگی، حدود 59 درصد از مناطق استان خراسان رضوی در شرایط محیطی نسبتاً شکننده تا بسیار شکننده قرار داشته و در حدود 7 درصد نیز دارای پتانسیل شکنندگی هستند که در صورت بدتر شدن وضعیت از نظر شرایط محیطی، این میزان به کلاس شکننده اضافه خواهد شد. نتایج نقشه خطر بیابان‌زایی بیانگر آن است که بیش از 98 درصد مساحت منطقه موردمطالعه در کلاس خطر بیابان‌زایی زیاد و خیلی زیاد قرار داشته و تنها 2 درصد از مناطق در کلاس متوسط تا خیلی کم قرار دارند. بر اساس نقشه‌های شدت و خطر بیابان‌زایی و با استفاده از مدل DPSIR-M، 6 سیاست و 46 استراتژی و برنامه عملیاتی برای مدیریت بهینه اراضی استان خراسان رضوی پیشنهاد شد. همچنین پیشنهاد می‌شود نتایج به دست آمده از این پژوهش مورداستفاده مدیران و کارشناسان ادارات اجرایی قرار گیرد. |
| format | Article |
| id | doaj-art-4c610eccb5b34eebad42a028d21c272e |
| institution | Kabale University |
| issn | 2322-1682 2383-3076 |
| language | English |
| publishDate | 2024-06-01 |
| publisher | Ferdowsi University of Mashhad |
| record_format | Article |
| series | جغرافیا و مخاطرات محیطی |
| spelling | doaj-art-4c610eccb5b34eebad42a028d21c272e2025-01-21T06:39:27ZengFerdowsi University of Mashhadجغرافیا و مخاطرات محیطی2322-16822383-30762024-06-0113221023910.22067/geoeh.2023.83917.140444277ارزیابی خطر بیابان‌زایی و ارائه برنامه‌های مدیریتی با استفاده از مدل مفهومی DPSIR-M در استان خراسان رضویمرتضی اکبری0محبوبه سربازی1علی سیبویه2سمیه فدایی3دانشیاربیابان زدایی، گروه مدیریت مناطق خشک و بیابانی، دانشکده منابع طبیعی و محیط‌زیست، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایراندکترای بیابان‌زدایی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایراناستادیار دانشکده اقتصاد کشاورزی، دانشگاه تربت حیدریه، تربت حیدریه، ایراندانشجوی دکترای مدیریت صنعتی، گروه مدیریت، دانشکده علوم اداری و اقتصادی،دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایرانبیابان‌زایی بزرگ‌ترین چالش محیط‌زیستی است که امنیت غذایی و تنوع زیستی را تهدید می‌کند. هدف این پژوهش ارزیابی شدت و خطر بیابان‌زایی در استان خراسان رضوی و ارائه راهکارهای مدیریتی با استفاده از مدل مفهومی DPSIR-M است؛ بنابراین، در ابتدا نقشه حساسیت اراضی به بیابان‌زایی با مدل جهانی ESAs به دست آمد و سپس با استفاده از مدل ریسک، نقشه خطر بیابان‌زایی تعیین شد. نتایج نشان داد بیش از 30 درصد از منطقه موردمطالعه در کلاس بیابان‌زایی نسبتاً بحرانی تا شدید قرار دارد. از نظر شکنندگی، حدود 59 درصد از مناطق استان خراسان رضوی در شرایط محیطی نسبتاً شکننده تا بسیار شکننده قرار داشته و در حدود 7 درصد نیز دارای پتانسیل شکنندگی هستند که در صورت بدتر شدن وضعیت از نظر شرایط محیطی، این میزان به کلاس شکننده اضافه خواهد شد. نتایج نقشه خطر بیابان‌زایی بیانگر آن است که بیش از 98 درصد مساحت منطقه موردمطالعه در کلاس خطر بیابان‌زایی زیاد و خیلی زیاد قرار داشته و تنها 2 درصد از مناطق در کلاس متوسط تا خیلی کم قرار دارند. بر اساس نقشه‌های شدت و خطر بیابان‌زایی و با استفاده از مدل DPSIR-M، 6 سیاست و 46 استراتژی و برنامه عملیاتی برای مدیریت بهینه اراضی استان خراسان رضوی پیشنهاد شد. همچنین پیشنهاد می‌شود نتایج به دست آمده از این پژوهش مورداستفاده مدیران و کارشناسان ادارات اجرایی قرار گیرد.https://geoeh.um.ac.ir/article_44277_bf69da78301fc4672ffa55b84b5cfb73.pdfبیابان‌زاییمدل dpsir-mتخریب سرزمینفرسایش خاکمدیریت اراضیخطر بیابان‌زایی |
| spellingShingle | مرتضی اکبری محبوبه سربازی علی سیبویه سمیه فدایی ارزیابی خطر بیابان‌زایی و ارائه برنامه‌های مدیریتی با استفاده از مدل مفهومی DPSIR-M در استان خراسان رضوی جغرافیا و مخاطرات محیطی بیابان‌زایی مدل dpsir-m تخریب سرزمین فرسایش خاک مدیریت اراضی خطر بیابان‌زایی |
| title | ارزیابی خطر بیابان‌زایی و ارائه برنامه‌های مدیریتی با استفاده از مدل مفهومی DPSIR-M در استان خراسان رضوی |
| title_full | ارزیابی خطر بیابان‌زایی و ارائه برنامه‌های مدیریتی با استفاده از مدل مفهومی DPSIR-M در استان خراسان رضوی |
| title_fullStr | ارزیابی خطر بیابان‌زایی و ارائه برنامه‌های مدیریتی با استفاده از مدل مفهومی DPSIR-M در استان خراسان رضوی |
| title_full_unstemmed | ارزیابی خطر بیابان‌زایی و ارائه برنامه‌های مدیریتی با استفاده از مدل مفهومی DPSIR-M در استان خراسان رضوی |
| title_short | ارزیابی خطر بیابان‌زایی و ارائه برنامه‌های مدیریتی با استفاده از مدل مفهومی DPSIR-M در استان خراسان رضوی |
| title_sort | ارزیابی خطر بیابان‌زایی و ارائه برنامه‌های مدیریتی با استفاده از مدل مفهومی dpsir m در استان خراسان رضوی |
| topic | بیابان‌زایی مدل dpsir-m تخریب سرزمین فرسایش خاک مدیریت اراضی خطر بیابان‌زایی |
| url | https://geoeh.um.ac.ir/article_44277_bf69da78301fc4672ffa55b84b5cfb73.pdf |
| work_keys_str_mv | AT mrtḍyạḵbry ạrzyạbykẖṭrbyạbạnzạyywạrạỷhbrnạmhhạymdyrytybạạstfạdhạzmdlmfhwmydpsirmdrạstạnkẖrạsạnrḍwy AT mḥbwbhsrbạzy ạrzyạbykẖṭrbyạbạnzạyywạrạỷhbrnạmhhạymdyrytybạạstfạdhạzmdlmfhwmydpsirmdrạstạnkẖrạsạnrḍwy AT ʿlysybwyh ạrzyạbykẖṭrbyạbạnzạyywạrạỷhbrnạmhhạymdyrytybạạstfạdhạzmdlmfhwmydpsirmdrạstạnkẖrạsạnrḍwy AT smyhfdạyy ạrzyạbykẖṭrbyạbạnzạyywạrạỷhbrnạmhhạymdyrytybạạstfạdhạzmdlmfhwmydpsirmdrạstạnkẖrạsạnrḍwy |