برآورد مکانی محصول کلزای پاییزه بر اساس روش‌های ناپارامتریک‌ (کاربرد در برنامه ریزی فضایی کشاورزی)

سابقه و هدف: استان خراسان رضوی به دلیل شرایط ویژه آب و هوایی از توان لازم برای کشت و تولید کلزا برخوردار است به-طوریکه شهرهای شمالی و مرکزی استان خراسان رضوی از قابلیت بالایی به‌منظور کشت کلزا برخوردار است. قبل از توسعه کشت‌های جدید کلزا در مناطق مختلف ایران، ابتدا نیاز به بررسی پارامترهای مؤثر طبیع...

Full description

Saved in:
Bibliographic Details
Main Authors: حامد ادب, آزاده عتباتی, سید مهدی پورباقر کردی, محمد آرمین, حسن ذبیحی
Format: Article
Language:fas
Published: Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources 2019-10-01
Series:Pizhūhish/hā-yi tulīd-i giyāhī
Subjects:
Online Access:https://jopp.gau.ac.ir/article_4745_bb85dfad5b5da843561a18a7db1453ce.pdf
Tags: Add Tag
No Tags, Be the first to tag this record!
_version_ 1832586636974620672
author حامد ادب
آزاده عتباتی
سید مهدی پورباقر کردی
محمد آرمین
حسن ذبیحی
author_facet حامد ادب
آزاده عتباتی
سید مهدی پورباقر کردی
محمد آرمین
حسن ذبیحی
author_sort حامد ادب
collection DOAJ
description سابقه و هدف: استان خراسان رضوی به دلیل شرایط ویژه آب و هوایی از توان لازم برای کشت و تولید کلزا برخوردار است به-طوریکه شهرهای شمالی و مرکزی استان خراسان رضوی از قابلیت بالایی به‌منظور کشت کلزا برخوردار است. قبل از توسعه کشت‌های جدید کلزا در مناطق مختلف ایران، ابتدا نیاز به بررسی پارامترهای مؤثر طبیعی و اقلیمی در عملکرد کلزا است، تا به‌وسیله آن توان اکولوژیکی مناطق به‌منظور کشت کلزا شناخته شود. مدل‌سازی مکانی در سیستم اطلاعات جغرافیایی از مهم‌ترین راهکارهایی است که می‌تواند با ترکیب روش‌های آماری و داده‌های مکانی، زمینه را برای سنجش عوامل محیطی و تناسب اراضی برای کشت یک محصول خاص فراهم آورد. در این پژوهش رابطه مکانی بین عملکرد محصول کلزای پاییزه و عوامل آب، خاک و هواشناسی طی دوره رشد در مزارع نمونه بررسی شد. مواد و روش‌ها: در این پژوهش با به‌کارگیری دستگاه موقعیت‌یاب جهانی از 24 مزرعه کشت کلزای پاییزه نمونه‌برداری شد و عملکرد واقعی آن محاسبه گردید. سپس مقادیر ده عامل محیطی شامل ارتفاع، شیب و جهت شیب توپوگرافی، EC و pH آب زیرزمینی، میانگین دما، تابش کل دریافتی مستقیم و پراکنده طی، تبخیر و تعرق پتانسیل، شاخص عرضه باد و بافت خاک به روش نزدیکترین همسایه برای مزارع انتخابی استخراج گردید. سپس بعد از نرمال سازی متغیرها و با در نظر گرفتن دامنه اعداد، نمونه ها به دو قسمت آموزش (60 درصد، 14 مزرعه) و آزمون (40 درصد، 10 مزرعه) به‌طور تصادفی تقسیم گردید. سپس از دو روش ناپارامتریک K نزدیک‌ترین همسایه و جنگل تصادفی به‌منظور برآورد توان محیطی عملکرد تولیدات کلزا استفاده شد و در محیط سامانه اطلاعات جغرافیایی نقشه برآورد عملکرد محصول کلزا تهیه گردید. یافته‌ها: نتایج میانگین درصد خطای مطلق در روش‌های مورداستفاده نشان داد که روش K نزدیک‌ترین همسایه با 26 درصد خطا و جنگل تصادفی با 11 درصد خطا است. نتایج شاخص کارایی نش ساتکلیف برای داده‌های آزمون نشان‌دهنده مقدار 65/0 برای روش K نزدیک‌ترین همسایه و 82/0 برای روش جنگل تصادفی هست. به‌طورکلی نتایج نشان‌دهنده آن است که روش جنگل تصادفی خطای کمتری نسبت به روش K نزدیک‌ترین همسایه در برآورد تولیدات کلزا در منطقه مورد مطالعه دارد. یافته های این تحقیق بر اساس مدل جنگل تصادفی نشان داد که شاخص عرضه باد و میانگین دما بیشترین تأثیر و عوامل توپوگرافی جهت شیب جغرافیایی و ارتفاع از کمترین تأثیر برخوردار هستند. همچنین pH و EC آب زیرزمینی یکی دیگر از عوامل مهم در عملکرد مدل شده دانه کلزا در این مطالعه است. نتیجه‌گیری: نخستین گام در رسیدن به موفقیت در طرح جامع تولید دانه‌های روغنی کشور، شناسایی توان زراعی- بوم شناختی کشور به منظور تعیین مناطق مستعد کشت است. نتایج نشان داد که نواحی مناسب کشت گیاه کلزای پاییزه در مناطق شمالی و شمال غربی منطقه سبزوار واقع‌شده است. مناطق مرکزی با عملکرد پایین مشخص هستند که عمدتاً به دلیل و وجود سازندهای گچی، نمکی در این مناطق و همچنین وجود زهکش کال شور و وجود نمکزارها است. ازاین‌رو توصیه میشود که برای توسعه کشت این گیاه مناطق شمالی و شمال غربی منطقه سبزوار در اولویت کشت قرار گیرد. عملکرد محصولات زراعی در نتیجه تأثیر مجموعه‌ای از عوامل ساختار ژنتیکی گیاه و همچنین شرایط محیطی کشت است که در این مطالعه بر عوامل محیطی آن تأکید شد.
format Article
id doaj-art-4417c29b8ac04edfb5c6e2ba79a776c0
institution Kabale University
issn 2322-2050
2322-2778
language fas
publishDate 2019-10-01
publisher Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources
record_format Article
series Pizhūhish/hā-yi tulīd-i giyāhī
spelling doaj-art-4417c29b8ac04edfb5c6e2ba79a776c02025-01-25T06:55:51ZfasGorgan University of Agricultural Sciences and Natural ResourcesPizhūhish/hā-yi tulīd-i giyāhī2322-20502322-27782019-10-0126319921710.22069/jopp.2019.15568.23974745برآورد مکانی محصول کلزای پاییزه بر اساس روش‌های ناپارامتریک‌ (کاربرد در برنامه ریزی فضایی کشاورزی)حامد ادب0آزاده عتباتی1سید مهدی پورباقر کردی2محمد آرمین3حسن ذبیحی4سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی، دانشکده جغرافیا و علوم محیطی، دانشگاه حکیم سبزواری، سبزوارعلوم و مهندسی محیط زیستگروه سنجش از دور و GIS، دانشگاه پیام نور ، واحد همدانگروه مهندسی کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد سبزوارگروه علوم اطلاعات زمین، دانشگاه تکنولوژی مالزیسابقه و هدف: استان خراسان رضوی به دلیل شرایط ویژه آب و هوایی از توان لازم برای کشت و تولید کلزا برخوردار است به-طوریکه شهرهای شمالی و مرکزی استان خراسان رضوی از قابلیت بالایی به‌منظور کشت کلزا برخوردار است. قبل از توسعه کشت‌های جدید کلزا در مناطق مختلف ایران، ابتدا نیاز به بررسی پارامترهای مؤثر طبیعی و اقلیمی در عملکرد کلزا است، تا به‌وسیله آن توان اکولوژیکی مناطق به‌منظور کشت کلزا شناخته شود. مدل‌سازی مکانی در سیستم اطلاعات جغرافیایی از مهم‌ترین راهکارهایی است که می‌تواند با ترکیب روش‌های آماری و داده‌های مکانی، زمینه را برای سنجش عوامل محیطی و تناسب اراضی برای کشت یک محصول خاص فراهم آورد. در این پژوهش رابطه مکانی بین عملکرد محصول کلزای پاییزه و عوامل آب، خاک و هواشناسی طی دوره رشد در مزارع نمونه بررسی شد. مواد و روش‌ها: در این پژوهش با به‌کارگیری دستگاه موقعیت‌یاب جهانی از 24 مزرعه کشت کلزای پاییزه نمونه‌برداری شد و عملکرد واقعی آن محاسبه گردید. سپس مقادیر ده عامل محیطی شامل ارتفاع، شیب و جهت شیب توپوگرافی، EC و pH آب زیرزمینی، میانگین دما، تابش کل دریافتی مستقیم و پراکنده طی، تبخیر و تعرق پتانسیل، شاخص عرضه باد و بافت خاک به روش نزدیکترین همسایه برای مزارع انتخابی استخراج گردید. سپس بعد از نرمال سازی متغیرها و با در نظر گرفتن دامنه اعداد، نمونه ها به دو قسمت آموزش (60 درصد، 14 مزرعه) و آزمون (40 درصد، 10 مزرعه) به‌طور تصادفی تقسیم گردید. سپس از دو روش ناپارامتریک K نزدیک‌ترین همسایه و جنگل تصادفی به‌منظور برآورد توان محیطی عملکرد تولیدات کلزا استفاده شد و در محیط سامانه اطلاعات جغرافیایی نقشه برآورد عملکرد محصول کلزا تهیه گردید. یافته‌ها: نتایج میانگین درصد خطای مطلق در روش‌های مورداستفاده نشان داد که روش K نزدیک‌ترین همسایه با 26 درصد خطا و جنگل تصادفی با 11 درصد خطا است. نتایج شاخص کارایی نش ساتکلیف برای داده‌های آزمون نشان‌دهنده مقدار 65/0 برای روش K نزدیک‌ترین همسایه و 82/0 برای روش جنگل تصادفی هست. به‌طورکلی نتایج نشان‌دهنده آن است که روش جنگل تصادفی خطای کمتری نسبت به روش K نزدیک‌ترین همسایه در برآورد تولیدات کلزا در منطقه مورد مطالعه دارد. یافته های این تحقیق بر اساس مدل جنگل تصادفی نشان داد که شاخص عرضه باد و میانگین دما بیشترین تأثیر و عوامل توپوگرافی جهت شیب جغرافیایی و ارتفاع از کمترین تأثیر برخوردار هستند. همچنین pH و EC آب زیرزمینی یکی دیگر از عوامل مهم در عملکرد مدل شده دانه کلزا در این مطالعه است. نتیجه‌گیری: نخستین گام در رسیدن به موفقیت در طرح جامع تولید دانه‌های روغنی کشور، شناسایی توان زراعی- بوم شناختی کشور به منظور تعیین مناطق مستعد کشت است. نتایج نشان داد که نواحی مناسب کشت گیاه کلزای پاییزه در مناطق شمالی و شمال غربی منطقه سبزوار واقع‌شده است. مناطق مرکزی با عملکرد پایین مشخص هستند که عمدتاً به دلیل و وجود سازندهای گچی، نمکی در این مناطق و همچنین وجود زهکش کال شور و وجود نمکزارها است. ازاین‌رو توصیه میشود که برای توسعه کشت این گیاه مناطق شمالی و شمال غربی منطقه سبزوار در اولویت کشت قرار گیرد. عملکرد محصولات زراعی در نتیجه تأثیر مجموعه‌ای از عوامل ساختار ژنتیکی گیاه و همچنین شرایط محیطی کشت است که در این مطالعه بر عوامل محیطی آن تأکید شد.https://jopp.gau.ac.ir/article_4745_bb85dfad5b5da843561a18a7db1453ce.pdfمحصول کلزای پاییزهروش -kنزدیک‌ترین همسایهروش جنگل تصادفیآمایش کشاورزی منطقه‌ایمنطقه سبزوار
spellingShingle حامد ادب
آزاده عتباتی
سید مهدی پورباقر کردی
محمد آرمین
حسن ذبیحی
برآورد مکانی محصول کلزای پاییزه بر اساس روش‌های ناپارامتریک‌ (کاربرد در برنامه ریزی فضایی کشاورزی)
Pizhūhish/hā-yi tulīd-i giyāhī
محصول کلزای پاییزه
روش -kنزدیک‌ترین همسایه
روش جنگل تصادفی
آمایش کشاورزی منطقه‌ای
منطقه سبزوار
title برآورد مکانی محصول کلزای پاییزه بر اساس روش‌های ناپارامتریک‌ (کاربرد در برنامه ریزی فضایی کشاورزی)
title_full برآورد مکانی محصول کلزای پاییزه بر اساس روش‌های ناپارامتریک‌ (کاربرد در برنامه ریزی فضایی کشاورزی)
title_fullStr برآورد مکانی محصول کلزای پاییزه بر اساس روش‌های ناپارامتریک‌ (کاربرد در برنامه ریزی فضایی کشاورزی)
title_full_unstemmed برآورد مکانی محصول کلزای پاییزه بر اساس روش‌های ناپارامتریک‌ (کاربرد در برنامه ریزی فضایی کشاورزی)
title_short برآورد مکانی محصول کلزای پاییزه بر اساس روش‌های ناپارامتریک‌ (کاربرد در برنامه ریزی فضایی کشاورزی)
title_sort برآورد مکانی محصول کلزای پاییزه بر اساس روش‌های ناپارامتریک‌ کاربرد در برنامه ریزی فضایی کشاورزی
topic محصول کلزای پاییزه
روش -kنزدیک‌ترین همسایه
روش جنگل تصادفی
آمایش کشاورزی منطقه‌ای
منطقه سبزوار
url https://jopp.gau.ac.ir/article_4745_bb85dfad5b5da843561a18a7db1453ce.pdf
work_keys_str_mv AT ḥạmdạdb brậwrdmḵạnymḥṣwlḵlzạypạyyzhbrạsạsrwsẖhạynạpạrạmtryḵḵạrbrddrbrnạmhryzyfḍạyyḵsẖạwrzy
AT ậzạdhʿtbạty brậwrdmḵạnymḥṣwlḵlzạypạyyzhbrạsạsrwsẖhạynạpạrạmtryḵḵạrbrddrbrnạmhryzyfḍạyyḵsẖạwrzy
AT sydmhdypwrbạqrḵrdy brậwrdmḵạnymḥṣwlḵlzạypạyyzhbrạsạsrwsẖhạynạpạrạmtryḵḵạrbrddrbrnạmhryzyfḍạyyḵsẖạwrzy
AT mḥmdậrmyn brậwrdmḵạnymḥṣwlḵlzạypạyyzhbrạsạsrwsẖhạynạpạrạmtryḵḵạrbrddrbrnạmhryzyfḍạyyḵsẖạwrzy
AT ḥsndẖbyḥy brậwrdmḵạnymḥṣwlḵlzạypạyyzhbrạsạsrwsẖhạynạpạrạmtryḵḵạrbrddrbrnạmhryzyfḍạyyḵsẖạwrzy