توزیع مکانی روند فراوانی بارش سالانه در شمال باختری ایران در دوره آماری 1970 تا 2013
بارش یکی از برجسته ترین عناصر و پدیده های آب وهوایی است. شناخت بارش و به‌ویژه شناسایی دگرگونی های آن یکی از نخستین گام ها در برنامه ریزی های محیطی مبتنی بر دانسته‌های آب وهوایی است. یکی از ویژگی های رفتاری بارش دگرگونی های درازمدت آن در راستای زمان (روند) است. به نظر میرسد که روند سریها...
Saved in:
| Main Authors: | , |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | English |
| Published: |
Ferdowsi University of Mashhad
2021-10-01
|
| Series: | جغرافیا و مخاطرات محیطی |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://geoeh.um.ac.ir/article_39496_bac68f9f0198929a21e2aeb3ae11e87b.pdf |
| Tags: |
Add Tag
No Tags, Be the first to tag this record!
|
| _version_ | 1832591362250244096 |
|---|---|
| author | حسین عساکره حسن شادمان |
| author_facet | حسین عساکره حسن شادمان |
| author_sort | حسین عساکره |
| collection | DOAJ |
| description | بارش یکی از برجسته ترین عناصر و پدیده های آب وهوایی است. شناخت بارش و به‌ویژه شناسایی دگرگونی های آن یکی از نخستین گام ها در برنامه ریزی های محیطی مبتنی بر دانسته‌های آب وهوایی است. یکی از ویژگی های رفتاری بارش دگرگونی های درازمدت آن در راستای زمان (روند) است. به نظر میرسد که روند سریهای زمانی بارش بیش از آنکه از الگویی خطی پیروی کند، رفتاری غیرخطی داشته باشد. ازاین رو در این پژوهش کوشش شده است تا توزیع مکانی روند فراوانی بارش سالانه در شمال باختری ایران در دوره آماری 1970 تا 2013 میلادی، با استفاده از الگوهای خطی و چندجملهای بررسی شود. در این راستا از داده های 219 ایستگاه همدید، آبوهواشناسی و باران‌سنجی استفاده‌شده است. یافتهها نشان داد که الگوهای خطی در آشکارسازی روند بارش سالانه در شمال باختری ایران با کاستیهای فراوانی همراه هستند؛ بهگونهای که بر پایه یک الگوی خطی فراوانی بارش تنها در 82/21 درصد از شمال باختری ایران روند معنیداری داشته اند. حال‌آنکه با افزودن الگوهای درجه 2 و درجه 3 روند فراوانی بارش در 1/83 درصد از منطقه معنی دار می شود. چنانچه الگوی دارای بالاترین درجه را پایه گزینش الگوی برتر در هر یاخته بدانیم؛ آنگاه روند فراوانی بارش سالانه در 4/6 درصد از شمال باختری ایران دارای الگوی خطی، در 7/10 درصد دارای الگوی درجه 2 و در 66 درصد از منطقه دارای الگوی درجه 3 است. ازاین رو تنها در 9/16 درصد از منطقه هیچ روند معنی داری رخ نداده است. همچنین دریاچه ارومیه و رشته‌کوه‌های مرکزی منطقه نقش آشکاری بر تنوع توزیع مکانی روند بارش داشته اند. به گونه ای که کانون روندهای درجه 2 و دستکم بخش زیادی از روندهای خطی پیرامون دریاچه و در باختر کوههای مرکزی است. ازسویدیگر گسترش روندهای درجه 3 در تمامی موقعیت های جغرافیایی به غیر از پیرامون دریاچه این گمانه را ایجاد میکند که روندهای درجه 3 بیشتر زیر اثر اطلاعات و رویدادهای بزرگ‌مقیاس آبوهوا شکل گرفته اند. |
| format | Article |
| id | doaj-art-3922bc1b32b2499182e038bc5567d3b0 |
| institution | Kabale University |
| issn | 2322-1682 2383-3076 |
| language | English |
| publishDate | 2021-10-01 |
| publisher | Ferdowsi University of Mashhad |
| record_format | Article |
| series | جغرافیا و مخاطرات محیطی |
| spelling | doaj-art-3922bc1b32b2499182e038bc5567d3b02025-01-22T13:02:09ZengFerdowsi University of Mashhadجغرافیا و مخاطرات محیطی2322-16822383-30762021-10-0110312314010.22067/geoeh.2021.67023.039496توزیع مکانی روند فراوانی بارش سالانه در شمال باختری ایران در دوره آماری 1970 تا 2013حسین عساکره0حسن شادمان1استاد آبوهواشناسی دانشگاه زنجان، زنجان، ایراندانشجوی دکتری آبوهواشناسی دانشگاه زنجان، زنجان، ایرانبارش یکی از برجسته ترین عناصر و پدیده های آب وهوایی است. شناخت بارش و به‌ویژه شناسایی دگرگونی های آن یکی از نخستین گام ها در برنامه ریزی های محیطی مبتنی بر دانسته‌های آب وهوایی است. یکی از ویژگی های رفتاری بارش دگرگونی های درازمدت آن در راستای زمان (روند) است. به نظر میرسد که روند سریهای زمانی بارش بیش از آنکه از الگویی خطی پیروی کند، رفتاری غیرخطی داشته باشد. ازاین رو در این پژوهش کوشش شده است تا توزیع مکانی روند فراوانی بارش سالانه در شمال باختری ایران در دوره آماری 1970 تا 2013 میلادی، با استفاده از الگوهای خطی و چندجملهای بررسی شود. در این راستا از داده های 219 ایستگاه همدید، آبوهواشناسی و باران‌سنجی استفاده‌شده است. یافتهها نشان داد که الگوهای خطی در آشکارسازی روند بارش سالانه در شمال باختری ایران با کاستیهای فراوانی همراه هستند؛ بهگونهای که بر پایه یک الگوی خطی فراوانی بارش تنها در 82/21 درصد از شمال باختری ایران روند معنیداری داشته اند. حال‌آنکه با افزودن الگوهای درجه 2 و درجه 3 روند فراوانی بارش در 1/83 درصد از منطقه معنی دار می شود. چنانچه الگوی دارای بالاترین درجه را پایه گزینش الگوی برتر در هر یاخته بدانیم؛ آنگاه روند فراوانی بارش سالانه در 4/6 درصد از شمال باختری ایران دارای الگوی خطی، در 7/10 درصد دارای الگوی درجه 2 و در 66 درصد از منطقه دارای الگوی درجه 3 است. ازاین رو تنها در 9/16 درصد از منطقه هیچ روند معنی داری رخ نداده است. همچنین دریاچه ارومیه و رشته‌کوه‌های مرکزی منطقه نقش آشکاری بر تنوع توزیع مکانی روند بارش داشته اند. به گونه ای که کانون روندهای درجه 2 و دستکم بخش زیادی از روندهای خطی پیرامون دریاچه و در باختر کوههای مرکزی است. ازسویدیگر گسترش روندهای درجه 3 در تمامی موقعیت های جغرافیایی به غیر از پیرامون دریاچه این گمانه را ایجاد میکند که روندهای درجه 3 بیشتر زیر اثر اطلاعات و رویدادهای بزرگ‌مقیاس آبوهوا شکل گرفته اند.https://geoeh.um.ac.ir/article_39496_bac68f9f0198929a21e2aeb3ae11e87b.pdfبارشروندرگرسیون چندجمله‌ایشمال باختری ایران |
| spellingShingle | حسین عساکره حسن شادمان توزیع مکانی روند فراوانی بارش سالانه در شمال باختری ایران در دوره آماری 1970 تا 2013 جغرافیا و مخاطرات محیطی بارش روند رگرسیون چندجملهای شمال باختری ایران |
| title | توزیع مکانی روند فراوانی بارش سالانه در شمال باختری ایران در دوره آماری 1970 تا 2013 |
| title_full | توزیع مکانی روند فراوانی بارش سالانه در شمال باختری ایران در دوره آماری 1970 تا 2013 |
| title_fullStr | توزیع مکانی روند فراوانی بارش سالانه در شمال باختری ایران در دوره آماری 1970 تا 2013 |
| title_full_unstemmed | توزیع مکانی روند فراوانی بارش سالانه در شمال باختری ایران در دوره آماری 1970 تا 2013 |
| title_short | توزیع مکانی روند فراوانی بارش سالانه در شمال باختری ایران در دوره آماری 1970 تا 2013 |
| title_sort | توزیع مکانی روند فراوانی بارش سالانه در شمال باختری ایران در دوره آماری 1970 تا 2013 |
| topic | بارش روند رگرسیون چندجملهای شمال باختری ایران |
| url | https://geoeh.um.ac.ir/article_39496_bac68f9f0198929a21e2aeb3ae11e87b.pdf |
| work_keys_str_mv | AT ḥsynʿsạḵrh twzyʿmḵạnyrwndfrạwạnybạrsẖsạlạnhdrsẖmạlbạkẖtryạyrạndrdwrhậmạry1970tạ2013 AT ḥsnsẖạdmạn twzyʿmḵạnyrwndfrạwạnybạrsẖsạlạnhdrsẖmạlbạkẖtryạyrạndrdwrhậmạry1970tạ2013 |