مطالعه اثر ارتفاع، سطح و تراکم پوشش گیاهی ماشک مراغه و ماشک گلشن بر کاهش رواناب و رسوب
فرسایش خاک و رسوب‌گذاری از معضلات اصلی در اغلب حوزه‌های آبخیز ایران محسوب شده و موجب محدودیت‌های اساسی در دستیابی به توسعه پایدار می‌شوند. ارزان‌ترین و مناسب‌ترین راه حفاظت خاک، استفاده از پوشش گیاهی است و لذا در پژوهش حاضر، به بررسی تاثیر ارتفاع، سطح و تراکم پوشش گیاهی ماشک علوفه‌ای مراغه و ماشک...
Saved in:
| Main Authors: | , , , |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | fas |
| Published: |
Soil Conservation and Watershed Management Research Institute (SCWMRI)
2023-03-01
|
| Series: | Muhandisī va mudirīyyat-i ābkhīz |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://jwem.areeo.ac.ir/article_127991_7ec3d1a121198efbae9d8a1118155f65.pdf |
| Tags: |
Add Tag
No Tags, Be the first to tag this record!
|
| _version_ | 1832539881293742080 |
|---|---|
| author | ایمان صالح مجید خزایی حمیدرضا پیروان بهروز واعظی |
| author_facet | ایمان صالح مجید خزایی حمیدرضا پیروان بهروز واعظی |
| author_sort | ایمان صالح |
| collection | DOAJ |
| description | فرسایش خاک و رسوب‌گذاری از معضلات اصلی در اغلب حوزه‌های آبخیز ایران محسوب شده و موجب محدودیت‌های اساسی در دستیابی به توسعه پایدار می‌شوند. ارزان‌ترین و مناسب‌ترین راه حفاظت خاک، استفاده از پوشش گیاهی است و لذا در پژوهش حاضر، به بررسی تاثیر ارتفاع، سطح و تراکم پوشش گیاهی ماشک علوفه‌ای مراغه و ماشک گلشن بر کاهش رواناب و رسوب پرداخته شده است. این آزمایش با استفاده از کرت‌های استاندارد با ابعاد 1.8×22 متر، شیب نه درصد و جهت شیب شرقی به انجام رسید، به‌طوری که در مجموع نه کرت آزمایشی شامل سه تیمار و سه تکرار در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی نصب و اجرا شد. نمونه‌برداری رواناب از مخزن‌های موجود در انتهای هر کرت انجام و پارامترهای پوشش گیاهی شامل سطح تاج پوشش، تراکم بوته و ارتفاع گیاه در هر نوبت نمونه‌برداری، اندازه‌گیری شد. سپس، میانگین پارامترهای اندازه‌گیری شده با استفاده از آزمون دانکن مورد مقایسه و تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت. بیشترین کاهش حجم رواناب (97 درصد) و غلظت رسوب (94 درصد) برای تیمار ماشک مراغه به‌دست آمد. همچنین، مشاهده شد که خصوصیات گیاهی نظیر سطح تاج پوشش و تراکم پوشش گیاهی همبستگی عالی با کاهش رواناب و رسوب و در نتیجه حفاظت آب و خاک دارند. بنابراین، انتخاب رقم و گونه گیاهی، یک گام مهم در افزایش کارایی این روش بیولوژیک به‌شمار می‌رود. بر اساس یافته‌های این پژوهش، به منظور حفاظت آب و خاک و نیز کمک به معیشت ساکنین حوزه آبخیز، استفاده از گیاهان علوفه‌ای دیم سازگار با شرایط اقلیمی هر منطقه توصیه می‌شود و گیاه انتخابی باید خصوصیات مناسب گیاهی مانند سیستم ریشه‌ای و ساقه قوی و متراکم و نیز سطح پوشش مناسب داشته باشد. همچنین، انجام آبیاری اولیه و آبیاری در مراحل مهم رشد گیاه علوفه‌ای دیم مورد استفاده در شرایط خشکسالی و کم‌بارش توصیه می‌شود. |
| format | Article |
| id | doaj-art-2e08f3f67eed47f8afba555fa84fea78 |
| institution | Kabale University |
| issn | 2251-9300 2322-536X |
| language | fas |
| publishDate | 2023-03-01 |
| publisher | Soil Conservation and Watershed Management Research Institute (SCWMRI) |
| record_format | Article |
| series | Muhandisī va mudirīyyat-i ābkhīz |
| spelling | doaj-art-2e08f3f67eed47f8afba555fa84fea782025-02-05T08:24:38ZfasSoil Conservation and Watershed Management Research Institute (SCWMRI)Muhandisī va mudirīyyat-i ābkhīz2251-93002322-536X2023-03-011519610810.22092/ijwmse.2022.359411.1983127991مطالعه اثر ارتفاع، سطح و تراکم پوشش گیاهی ماشک مراغه و ماشک گلشن بر کاهش رواناب و رسوبایمان صالح0مجید خزایی1حمیدرضا پیروان2بهروز واعظی3اســتادیار پژوهشــی بخش تحقیقات جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری، مرکز تحقیقات و آموزش کشــاورزی و منابع طبیعی استان کهگیلویه و بویراحمد، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، یاسوج، ایراناســتادیار پژوهشــی بخش تحقیقات جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری، مرکز تحقیقات و آموزش کشــاورزی و منابع طبیعی استان کهگیلویه و بویراحمد، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، یاسوج، ایراندانشیار، پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایرانمربی پژوهشی، مرکز تحقیقات و آموزش کشــاورزی و منابع طبیعی استان کهگیلویه و بویراحمد، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، یاسوج، ایرانفرسایش خاک و رسوب‌گذاری از معضلات اصلی در اغلب حوزه‌های آبخیز ایران محسوب شده و موجب محدودیت‌های اساسی در دستیابی به توسعه پایدار می‌شوند. ارزان‌ترین و مناسب‌ترین راه حفاظت خاک، استفاده از پوشش گیاهی است و لذا در پژوهش حاضر، به بررسی تاثیر ارتفاع، سطح و تراکم پوشش گیاهی ماشک علوفه‌ای مراغه و ماشک گلشن بر کاهش رواناب و رسوب پرداخته شده است. این آزمایش با استفاده از کرت‌های استاندارد با ابعاد 1.8×22 متر، شیب نه درصد و جهت شیب شرقی به انجام رسید، به‌طوری که در مجموع نه کرت آزمایشی شامل سه تیمار و سه تکرار در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی نصب و اجرا شد. نمونه‌برداری رواناب از مخزن‌های موجود در انتهای هر کرت انجام و پارامترهای پوشش گیاهی شامل سطح تاج پوشش، تراکم بوته و ارتفاع گیاه در هر نوبت نمونه‌برداری، اندازه‌گیری شد. سپس، میانگین پارامترهای اندازه‌گیری شده با استفاده از آزمون دانکن مورد مقایسه و تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت. بیشترین کاهش حجم رواناب (97 درصد) و غلظت رسوب (94 درصد) برای تیمار ماشک مراغه به‌دست آمد. همچنین، مشاهده شد که خصوصیات گیاهی نظیر سطح تاج پوشش و تراکم پوشش گیاهی همبستگی عالی با کاهش رواناب و رسوب و در نتیجه حفاظت آب و خاک دارند. بنابراین، انتخاب رقم و گونه گیاهی، یک گام مهم در افزایش کارایی این روش بیولوژیک به‌شمار می‌رود. بر اساس یافته‌های این پژوهش، به منظور حفاظت آب و خاک و نیز کمک به معیشت ساکنین حوزه آبخیز، استفاده از گیاهان علوفه‌ای دیم سازگار با شرایط اقلیمی هر منطقه توصیه می‌شود و گیاه انتخابی باید خصوصیات مناسب گیاهی مانند سیستم ریشه‌ای و ساقه قوی و متراکم و نیز سطح پوشش مناسب داشته باشد. همچنین، انجام آبیاری اولیه و آبیاری در مراحل مهم رشد گیاه علوفه‌ای دیم مورد استفاده در شرایط خشکسالی و کم‌بارش توصیه می‌شود.https://jwem.areeo.ac.ir/article_127991_7ec3d1a121198efbae9d8a1118155f65.pdfچم‌خانیحفاظت خاکروش‌های بیولوژیکفرسایشکرت‌های آزمایشی |
| spellingShingle | ایمان صالح مجید خزایی حمیدرضا پیروان بهروز واعظی مطالعه اثر ارتفاع، سطح و تراکم پوشش گیاهی ماشک مراغه و ماشک گلشن بر کاهش رواناب و رسوب Muhandisī va mudirīyyat-i ābkhīz چم‌خانی حفاظت خاک روش‌های بیولوژیک فرسایش کرت‌های آزمایشی |
| title | مطالعه اثر ارتفاع، سطح و تراکم پوشش گیاهی ماشک مراغه و ماشک گلشن بر کاهش رواناب و رسوب |
| title_full | مطالعه اثر ارتفاع، سطح و تراکم پوشش گیاهی ماشک مراغه و ماشک گلشن بر کاهش رواناب و رسوب |
| title_fullStr | مطالعه اثر ارتفاع، سطح و تراکم پوشش گیاهی ماشک مراغه و ماشک گلشن بر کاهش رواناب و رسوب |
| title_full_unstemmed | مطالعه اثر ارتفاع، سطح و تراکم پوشش گیاهی ماشک مراغه و ماشک گلشن بر کاهش رواناب و رسوب |
| title_short | مطالعه اثر ارتفاع، سطح و تراکم پوشش گیاهی ماشک مراغه و ماشک گلشن بر کاهش رواناب و رسوب |
| title_sort | مطالعه اثر ارتفاع، سطح و تراکم پوشش گیاهی ماشک مراغه و ماشک گلشن بر کاهش رواناب و رسوب |
| topic | چم‌خانی حفاظت خاک روش‌های بیولوژیک فرسایش کرت‌های آزمایشی |
| url | https://jwem.areeo.ac.ir/article_127991_7ec3d1a121198efbae9d8a1118155f65.pdf |
| work_keys_str_mv | AT ạymạnṣạlḥ mṭạlʿhạtẖrạrtfạʿsṭḥwtrạḵmpwsẖsẖgyạhymạsẖḵmrạgẖhwmạsẖḵglsẖnbrḵạhsẖrwạnạbwrswb AT mjydkẖzạyy mṭạlʿhạtẖrạrtfạʿsṭḥwtrạḵmpwsẖsẖgyạhymạsẖḵmrạgẖhwmạsẖḵglsẖnbrḵạhsẖrwạnạbwrswb AT ḥmydrḍạpyrwạn mṭạlʿhạtẖrạrtfạʿsṭḥwtrạḵmpwsẖsẖgyạhymạsẖḵmrạgẖhwmạsẖḵglsẖnbrḵạhsẖrwạnạbwrswb AT bhrwzwạʿẓy mṭạlʿhạtẖrạrtfạʿsṭḥwtrạḵmpwsẖsẖgyạhymạsẖḵmrạgẖhwmạsẖḵglsẖnbrḵạhsẖrwạnạbwrswb |