تاثیر کود زیستی و شیمیایی فسفر توام با مدیریت کاشت بر ویژگی‌های مورفولوژیک، فیزیولوژیک، عملکرد دانه و موسیلاژ گیاه دارویی اسفرزه (.Plantago ovata Forsk) در شرایط تنش خشکی
سابقه و هدف: با توجه به افزایش جمعیت و نیاز مبرم صنایع داروسازی به گیاهان دارویی به عنوان مواد اولیه تولید دارو و اهمیت مواد مؤثره آنها در صنایع غذایی، آرایشی و بهداشتی باعث شده است که توجه و تحقیق پیرامون این گیاهان از نظر کشت، تولید و مصرف از اهمیت خاصی برخوردار باشند. خشکی به عنوان مهم‌ترین عامل...
Saved in:
| Main Authors: | , , , |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | fas |
| Published: |
Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources
2022-06-01
|
| Series: | Pizhūhish/hā-yi tulīd-i giyāhī |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://jopp.gau.ac.ir/article_6105_19cd436fa4785ceef6a1b4c66814857c.pdf |
| Tags: |
Add Tag
No Tags, Be the first to tag this record!
|
| _version_ | 1832586561339785216 |
|---|---|
| author | میثم خاوری محمود رمرودی احمد قنبری مهدی دهمرده |
| author_facet | میثم خاوری محمود رمرودی احمد قنبری مهدی دهمرده |
| author_sort | میثم خاوری |
| collection | DOAJ |
| description | سابقه و هدف: با توجه به افزایش جمعیت و نیاز مبرم صنایع داروسازی به گیاهان دارویی به عنوان مواد اولیه تولید دارو و اهمیت مواد مؤثره آنها در صنایع غذایی، آرایشی و بهداشتی باعث شده است که توجه و تحقیق پیرامون این گیاهان از نظر کشت، تولید و مصرف از اهمیت خاصی برخوردار باشند. خشکی به عنوان مهم‌ترین عامل غیرزنده محدود کننده رشد و عملکرد گیاهان، باعث بروز یا تشدید سایر تنش‌ها به‌خصوص تنش کمبود عناصر غذایی در گیاه نیز می‌شود. در شرایط تنش خشکی از تولید متابولیت‌های اولیه کاسته و به تولید متابولیت‌های ثانویه افزوده می‌شود. این پژوهش به منظور ارزیابی تاثیر تنش خشکی، حاصلخیزکننده‌های فسفره توام با روش‌های کاشت بر برخی ویژگی‌های مورفولوژی و فیزیولوژیک، عملکرد دانه و موسیلاژ گیاه دارویی اسفرزه انجام گرفت.مواد و روش‌ها: آزمایش بهصورت اسپلیت – فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه زابل واقع در چاه‌نیمه اجراء گردید. عامل اصلی شامل تنش خشکی در سه سطح، آبیاری پس از 60، 120 و 180 میلی‌متر تبخیر از تشتک تبخیر کلاسA و عامل فرعی ترکیب روش کاشت بذر (مسطح یا جوی و پشته) و انواع حاصلخیزکننده‌های فسفره شامل 100 درصد کود سوپر فسفات تریپل، کود زیستی فسفات بارور2، تلفیق کود زیستی فسفات بارور2 و 50 درصد کود سوپر فسفات تریپل و بدون کاربرد کود بودند. ویژگی‌های ارتفاع بوته، تعداد برگ در بوته، تعداد پنجه بارور، عملکرد دانه و زیستی، عملکرد موسیلاژ، شاخص سبزینگی، درصد نشت یونی و محتوی نسبی آب برگ مورد ارزیابی قرار گرفتند. یافته‌ها: نتایج پژوهش نشان داد که بیشترین ارتفاع بوته، تعداد برگ در بوته، تعداد پنجه بارور، عملکرد دانه و زیستی، عملکرد موسیلاژ، شاخص سبزینگی و محتوی نسبی آب برگ از تیمار آبیاری پس از 60 میلی‌متر تبخیر از تشتک تبخیر حاصل شد، در حالی‌که بیشترین نشت یونی از تیمار آبیاری پس از 180 میلی‌متر تبخیر از تشتک تبخیر به‌دست آمد. کود زیستی و شیمیایی فسفره بهصورت تلفیقی منجر به افزایش ویژگی‌های مورد بررسی به استثناء نشت یونی گردید. روش کاشت مسطح سبب افزایش ویژگی‌های مورد ارزیابی شد؛ به غیر از نشت یونی که بیشترین مقادیر آن از روش کاشت جوی و پشته بود. بیشترین عملکرد زیستی (6201 کیلوگرم در هکتار) متعلق به تیمار آبیاری بعد از 60 میلی‌متر تبخیر از تشتک تبخیر با کاربرد تلفیقی حاصلخیزکننده‌های فسفره در روش کاشت مسطح و بیشترین نشت یونی (48 درصد) مربوط به تیمار آبیاری بعد از 180 میلی‌متر تبخیر از تشتک تبخیر و بدون کاربرد کود در روش کاشت جوی و پشته بود. نتیجه‌گیری: با توجه به نتایج حاصل،تیمار آبیاری پس از 60 میلی‌متر تبخیر از تشتک تبخیر و استفاده تلفیقی از حاصلخیز کننده‌های شیمیایی و زیستی فسفره در روش کاشت مسطح می‌توان به تولید بیشتر گیاه دارویی اسفرزه دست یافت. |
| format | Article |
| id | doaj-art-2c0420ef61464889a3e579d69ea1c0ec |
| institution | Kabale University |
| issn | 2322-2050 2322-2778 |
| language | fas |
| publishDate | 2022-06-01 |
| publisher | Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources |
| record_format | Article |
| series | Pizhūhish/hā-yi tulīd-i giyāhī |
| spelling | doaj-art-2c0420ef61464889a3e579d69ea1c0ec2025-01-25T07:00:23ZfasGorgan University of Agricultural Sciences and Natural ResourcesPizhūhish/hā-yi tulīd-i giyāhī2322-20502322-27782022-06-0129213715710.22069/jopp.2021.19248.28396105تاثیر کود زیستی و شیمیایی فسفر توام با مدیریت کاشت بر ویژگی‌های مورفولوژیک، فیزیولوژیک، عملکرد دانه و موسیلاژ گیاه دارویی اسفرزه (.Plantago ovata Forsk) در شرایط تنش خشکیمیثم خاوری0محمود رمرودی1احمد قنبری2مهدی دهمرده3دانشجوی دکتری آگرواکولوژی، دانشگاه زابل، زابل، ایراننویسنده مسئول، دانشیار گروه زراعت، دانشگاه زابل، زابل، ایراناستاد گروه زراعت، دانشگاه زابل، زابل، ایراندانشیار گروه زراعت، دانشگاه زابل، زابل، ایرانسابقه و هدف: با توجه به افزایش جمعیت و نیاز مبرم صنایع داروسازی به گیاهان دارویی به عنوان مواد اولیه تولید دارو و اهمیت مواد مؤثره آنها در صنایع غذایی، آرایشی و بهداشتی باعث شده است که توجه و تحقیق پیرامون این گیاهان از نظر کشت، تولید و مصرف از اهمیت خاصی برخوردار باشند. خشکی به عنوان مهم‌ترین عامل غیرزنده محدود کننده رشد و عملکرد گیاهان، باعث بروز یا تشدید سایر تنش‌ها به‌خصوص تنش کمبود عناصر غذایی در گیاه نیز می‌شود. در شرایط تنش خشکی از تولید متابولیت‌های اولیه کاسته و به تولید متابولیت‌های ثانویه افزوده می‌شود. این پژوهش به منظور ارزیابی تاثیر تنش خشکی، حاصلخیزکننده‌های فسفره توام با روش‌های کاشت بر برخی ویژگی‌های مورفولوژی و فیزیولوژیک، عملکرد دانه و موسیلاژ گیاه دارویی اسفرزه انجام گرفت.مواد و روش‌ها: آزمایش بهصورت اسپلیت – فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه زابل واقع در چاه‌نیمه اجراء گردید. عامل اصلی شامل تنش خشکی در سه سطح، آبیاری پس از 60، 120 و 180 میلی‌متر تبخیر از تشتک تبخیر کلاسA و عامل فرعی ترکیب روش کاشت بذر (مسطح یا جوی و پشته) و انواع حاصلخیزکننده‌های فسفره شامل 100 درصد کود سوپر فسفات تریپل، کود زیستی فسفات بارور2، تلفیق کود زیستی فسفات بارور2 و 50 درصد کود سوپر فسفات تریپل و بدون کاربرد کود بودند. ویژگی‌های ارتفاع بوته، تعداد برگ در بوته، تعداد پنجه بارور، عملکرد دانه و زیستی، عملکرد موسیلاژ، شاخص سبزینگی، درصد نشت یونی و محتوی نسبی آب برگ مورد ارزیابی قرار گرفتند. یافته‌ها: نتایج پژوهش نشان داد که بیشترین ارتفاع بوته، تعداد برگ در بوته، تعداد پنجه بارور، عملکرد دانه و زیستی، عملکرد موسیلاژ، شاخص سبزینگی و محتوی نسبی آب برگ از تیمار آبیاری پس از 60 میلی‌متر تبخیر از تشتک تبخیر حاصل شد، در حالی‌که بیشترین نشت یونی از تیمار آبیاری پس از 180 میلی‌متر تبخیر از تشتک تبخیر به‌دست آمد. کود زیستی و شیمیایی فسفره بهصورت تلفیقی منجر به افزایش ویژگی‌های مورد بررسی به استثناء نشت یونی گردید. روش کاشت مسطح سبب افزایش ویژگی‌های مورد ارزیابی شد؛ به غیر از نشت یونی که بیشترین مقادیر آن از روش کاشت جوی و پشته بود. بیشترین عملکرد زیستی (6201 کیلوگرم در هکتار) متعلق به تیمار آبیاری بعد از 60 میلی‌متر تبخیر از تشتک تبخیر با کاربرد تلفیقی حاصلخیزکننده‌های فسفره در روش کاشت مسطح و بیشترین نشت یونی (48 درصد) مربوط به تیمار آبیاری بعد از 180 میلی‌متر تبخیر از تشتک تبخیر و بدون کاربرد کود در روش کاشت جوی و پشته بود. نتیجه‌گیری: با توجه به نتایج حاصل،تیمار آبیاری پس از 60 میلی‌متر تبخیر از تشتک تبخیر و استفاده تلفیقی از حاصلخیز کننده‌های شیمیایی و زیستی فسفره در روش کاشت مسطح می‌توان به تولید بیشتر گیاه دارویی اسفرزه دست یافت.https://jopp.gau.ac.ir/article_6105_19cd436fa4785ceef6a1b4c66814857c.pdfآبیاریشاخص سبزینگیکشت مسطحفصل رشدنشت یونی |
| spellingShingle | میثم خاوری محمود رمرودی احمد قنبری مهدی دهمرده تاثیر کود زیستی و شیمیایی فسفر توام با مدیریت کاشت بر ویژگی‌های مورفولوژیک، فیزیولوژیک، عملکرد دانه و موسیلاژ گیاه دارویی اسفرزه (.Plantago ovata Forsk) در شرایط تنش خشکی Pizhūhish/hā-yi tulīd-i giyāhī آبیاری شاخص سبزینگی کشت مسطح فصل رشد نشت یونی |
| title | تاثیر کود زیستی و شیمیایی فسفر توام با مدیریت کاشت بر ویژگی‌های مورفولوژیک، فیزیولوژیک، عملکرد دانه و موسیلاژ گیاه دارویی اسفرزه (.Plantago ovata Forsk) در شرایط تنش خشکی |
| title_full | تاثیر کود زیستی و شیمیایی فسفر توام با مدیریت کاشت بر ویژگی‌های مورفولوژیک، فیزیولوژیک، عملکرد دانه و موسیلاژ گیاه دارویی اسفرزه (.Plantago ovata Forsk) در شرایط تنش خشکی |
| title_fullStr | تاثیر کود زیستی و شیمیایی فسفر توام با مدیریت کاشت بر ویژگی‌های مورفولوژیک، فیزیولوژیک، عملکرد دانه و موسیلاژ گیاه دارویی اسفرزه (.Plantago ovata Forsk) در شرایط تنش خشکی |
| title_full_unstemmed | تاثیر کود زیستی و شیمیایی فسفر توام با مدیریت کاشت بر ویژگی‌های مورفولوژیک، فیزیولوژیک، عملکرد دانه و موسیلاژ گیاه دارویی اسفرزه (.Plantago ovata Forsk) در شرایط تنش خشکی |
| title_short | تاثیر کود زیستی و شیمیایی فسفر توام با مدیریت کاشت بر ویژگی‌های مورفولوژیک، فیزیولوژیک، عملکرد دانه و موسیلاژ گیاه دارویی اسفرزه (.Plantago ovata Forsk) در شرایط تنش خشکی |
| title_sort | تاثیر کود زیستی و شیمیایی فسفر توام با مدیریت کاشت بر ویژگی‌های مورفولوژیک، فیزیولوژیک، عملکرد دانه و موسیلاژ گیاه دارویی اسفرزه plantago ovata forsk در شرایط تنش خشکی |
| topic | آبیاری شاخص سبزینگی کشت مسطح فصل رشد نشت یونی |
| url | https://jopp.gau.ac.ir/article_6105_19cd436fa4785ceef6a1b4c66814857c.pdf |
| work_keys_str_mv | AT mytẖmkẖạwry tạtẖyrḵwdzystywsẖymyạyyfsfrtwạmbạmdyrytḵạsẖtbrwyzẖgyhạymwrfwlwzẖyḵfyzywlwzẖyḵʿmlḵrddạnhwmwsylạzẖgyạhdạrwyyạsfrzhplantagoovataforskdrsẖrạyṭtnsẖkẖsẖḵy AT mḥmwdrmrwdy tạtẖyrḵwdzystywsẖymyạyyfsfrtwạmbạmdyrytḵạsẖtbrwyzẖgyhạymwrfwlwzẖyḵfyzywlwzẖyḵʿmlḵrddạnhwmwsylạzẖgyạhdạrwyyạsfrzhplantagoovataforskdrsẖrạyṭtnsẖkẖsẖḵy AT ạḥmdqnbry tạtẖyrḵwdzystywsẖymyạyyfsfrtwạmbạmdyrytḵạsẖtbrwyzẖgyhạymwrfwlwzẖyḵfyzywlwzẖyḵʿmlḵrddạnhwmwsylạzẖgyạhdạrwyyạsfrzhplantagoovataforskdrsẖrạyṭtnsẖkẖsẖḵy AT mhdydhmrdh tạtẖyrḵwdzystywsẖymyạyyfsfrtwạmbạmdyrytḵạsẖtbrwyzẖgyhạymwrfwlwzẖyḵfyzywlwzẖyḵʿmlḵrddạnhwmwsylạzẖgyạhdạrwyyạsfrzhplantagoovataforskdrsẖrạyṭtnsẖkẖsẖḵy |