امکان‌سنجی تمسک به قاعدۀ ملازمۀ بین حکم عقل و حکم شرع جهت اثبات شمولِ حداکثری شریعت
نظامات اجتماعی مدرن تغییرات محسوسی در زندگی فردی و اجتماعی مسلمانان ایجاد نموده است. انعکاس مستقیم این تغییرات در «افعال» انسان از یک‌سو و رسالت علم فقه در بیان حکم شرعی «افعال» از سویی دیگر، پرسش از چیستی نسبت علم فقه با این مسائل نوپیدا را فراروی ما قرار می‌دهد. سؤال این است که آیا فقه، حکم شرعی ت...
Saved in:
| Main Authors: | , |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | fas |
| Published: |
Ferdowsi University of Mashhad
2024-11-01
|
| Series: | فقه و اصول |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://jfiqh.um.ac.ir/article_46014_52dcef70ecf808255e96162ae9874c47.pdf |
| Tags: |
Add Tag
No Tags, Be the first to tag this record!
|
| _version_ | 1823865197565050880 |
|---|---|
| author | مسعود جهاندوست دالنجان عابدین مؤمنی |
| author_facet | مسعود جهاندوست دالنجان عابدین مؤمنی |
| author_sort | مسعود جهاندوست دالنجان |
| collection | DOAJ |
| description | نظامات اجتماعی مدرن تغییرات محسوسی در زندگی فردی و اجتماعی مسلمانان ایجاد نموده است. انعکاس مستقیم این تغییرات در «افعال» انسان از یک‌سو و رسالت علم فقه در بیان حکم شرعی «افعال» از سویی دیگر، پرسش از چیستی نسبت علم فقه با این مسائل نوپیدا را فراروی ما قرار می‌دهد. سؤال این است که آیا فقه، حکم شرعی تمامی این مسائل نوپیدا را بیان کرده است و یا اینکه ممکن است برخی از این مسائل دارای هیچ حکم شرعی نباشند؟ مطابق نظر اکثریت فقهای مذاهب اسلامی و نیز فقهای امامیه، هیچ واقعه‌ای خالی از حکم شرعی نیست لذا می‌توان به شمولیت حداکثری شریعت حکم نمود. پژوهش حاضر سعی دارد مهم‌ترین دلیل این نظریه را که عقلی است مورد نقد و بررسی قرار دهد. براساس این دلیل، قاعدۀ ملازمه بین حکم عقل و حکم شرع می‌تواند اثبات‌کنندۀ وجود حکم برای هر واقعه باشد. یافته‌های این پژوهش که به‌روش توصیفی‌تحلیلی انجام شده است نشان می‌دهد هر دو شکل از قاعدهٔ ملازمه؛ یعنی ملازمهٔ بین حکم شرعی و حسن‌وقبح ذاتی و نیز ملازمهٔ بین حکم شرعی و مصالح و مفاسد واقعی نمی‌توانند بر شمولیت حداکثری شریعت دلالت نمایند. |
| format | Article |
| id | doaj-art-19d10f43c46c47df9b7b2a70ec063f4e |
| institution | Kabale University |
| issn | 2008-9139 2538-3892 |
| language | fas |
| publishDate | 2024-11-01 |
| publisher | Ferdowsi University of Mashhad |
| record_format | Article |
| series | فقه و اصول |
| spelling | doaj-art-19d10f43c46c47df9b7b2a70ec063f4e2025-02-08T07:23:45ZfasFerdowsi University of Mashhadفقه و اصول2008-91392538-38922024-11-0156313515710.22067/jfiqh.2023.79944.148946014امکان‌سنجی تمسک به قاعدۀ ملازمۀ بین حکم عقل و حکم شرع جهت اثبات شمولِ حداکثری شریعتمسعود جهاندوست دالنجان0عابدین مؤمنی1دانشجوی دکتری گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشکدهٔ الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه تهران، تهران، ایراندانشیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشکدهٔ الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه تهران، تهران، ایراننظامات اجتماعی مدرن تغییرات محسوسی در زندگی فردی و اجتماعی مسلمانان ایجاد نموده است. انعکاس مستقیم این تغییرات در «افعال» انسان از یک‌سو و رسالت علم فقه در بیان حکم شرعی «افعال» از سویی دیگر، پرسش از چیستی نسبت علم فقه با این مسائل نوپیدا را فراروی ما قرار می‌دهد. سؤال این است که آیا فقه، حکم شرعی تمامی این مسائل نوپیدا را بیان کرده است و یا اینکه ممکن است برخی از این مسائل دارای هیچ حکم شرعی نباشند؟ مطابق نظر اکثریت فقهای مذاهب اسلامی و نیز فقهای امامیه، هیچ واقعه‌ای خالی از حکم شرعی نیست لذا می‌توان به شمولیت حداکثری شریعت حکم نمود. پژوهش حاضر سعی دارد مهم‌ترین دلیل این نظریه را که عقلی است مورد نقد و بررسی قرار دهد. براساس این دلیل، قاعدۀ ملازمه بین حکم عقل و حکم شرع می‌تواند اثبات‌کنندۀ وجود حکم برای هر واقعه باشد. یافته‌های این پژوهش که به‌روش توصیفی‌تحلیلی انجام شده است نشان می‌دهد هر دو شکل از قاعدهٔ ملازمه؛ یعنی ملازمهٔ بین حکم شرعی و حسن‌وقبح ذاتی و نیز ملازمهٔ بین حکم شرعی و مصالح و مفاسد واقعی نمی‌توانند بر شمولیت حداکثری شریعت دلالت نمایند.https://jfiqh.um.ac.ir/article_46014_52dcef70ecf808255e96162ae9874c47.pdfارادۀ شارعشمولیت حداکثریقاعدۀ ملازمهگسترهٔ شریعتنفی خُلُوّ از حکم |
| spellingShingle | مسعود جهاندوست دالنجان عابدین مؤمنی امکان‌سنجی تمسک به قاعدۀ ملازمۀ بین حکم عقل و حکم شرع جهت اثبات شمولِ حداکثری شریعت فقه و اصول ارادۀ شارع شمولیت حداکثری قاعدۀ ملازمه گسترهٔ شریعت نفی خُلُوّ از حکم |
| title | امکان‌سنجی تمسک به قاعدۀ ملازمۀ بین حکم عقل و حکم شرع جهت اثبات شمولِ حداکثری شریعت |
| title_full | امکان‌سنجی تمسک به قاعدۀ ملازمۀ بین حکم عقل و حکم شرع جهت اثبات شمولِ حداکثری شریعت |
| title_fullStr | امکان‌سنجی تمسک به قاعدۀ ملازمۀ بین حکم عقل و حکم شرع جهت اثبات شمولِ حداکثری شریعت |
| title_full_unstemmed | امکان‌سنجی تمسک به قاعدۀ ملازمۀ بین حکم عقل و حکم شرع جهت اثبات شمولِ حداکثری شریعت |
| title_short | امکان‌سنجی تمسک به قاعدۀ ملازمۀ بین حکم عقل و حکم شرع جهت اثبات شمولِ حداکثری شریعت |
| title_sort | امکان‌سنجی تمسک به قاعدۀ ملازمۀ بین حکم عقل و حکم شرع جهت اثبات شمولِ حداکثری شریعت |
| topic | ارادۀ شارع شمولیت حداکثری قاعدۀ ملازمه گسترهٔ شریعت نفی خُلُوّ از حکم |
| url | https://jfiqh.um.ac.ir/article_46014_52dcef70ecf808255e96162ae9874c47.pdf |
| work_keys_str_mv | AT msʿwdjhạndwstdạlnjạn ạmḵạnsnjytmsḵbhqạʿdەmlạzmەbynḥḵmʿqlwḥḵmsẖrʿjhtạtẖbạtsẖmwliḥdạḵtẖrysẖryʿt AT ʿạbdynmwmny ạmḵạnsnjytmsḵbhqạʿdەmlạzmەbynḥḵmʿqlwḥḵmsẖrʿjhtạtẖbạtsẖmwliḥdạḵtẖrysẖryʿt |