Losy tapiserii katedry wileńskiej na tle dramatycznych wydarzeń w 1931 roku
Artykuł ma na celu przedstawienie dotąd niepublikowanych badań na temat roli i działalności Mariana Morelowskiego w ratowaniu bezcennej kolekcji tapiserii katedry wileńskiej w związku z konsekwencjami tragicznej powodzi w 1931 roku w Wilnie. W 1931 roku zima na ziemiach północno-wschodniej Polski b...
Saved in:
| Main Author: | |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | deu |
| Published: |
The John Paul II Catholic University of Lublin
2024-12-01
|
| Series: | Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://czasopisma.kul.pl/index.php/abmk/article/view/17735 |
| Tags: |
Add Tag
No Tags, Be the first to tag this record!
|
| _version_ | 1832575566106066944 |
|---|---|
| author | Piotr Chabiera |
| author_facet | Piotr Chabiera |
| author_sort | Piotr Chabiera |
| collection | DOAJ |
| description |
Artykuł ma na celu przedstawienie dotąd niepublikowanych badań na temat roli i działalności Mariana Morelowskiego w ratowaniu bezcennej kolekcji tapiserii katedry wileńskiej w związku z konsekwencjami tragicznej powodzi w 1931 roku w Wilnie. W 1931 roku zima na ziemiach północno-wschodniej Polski była bardzo mroźna i obfitowała w opady śniegu. Jeszcze w połowie kwietnia na polach leżał śnieg i panowały niskie temperatury. Topnienie mas śniegu zalegających w całym regionie Wileńszczyzny spowodowało raptowne przybieranie wód lokalnych rzek, co w konsekwencji doprowadziło do zalania Wilna z jego cennymi zabytkami, w tym katedry. Paradoksalnie powódź przyczyniła się do wielkiego odkrycia, które nastąpiło w czasie akcji konserwatorskiej w podziemiach katedry. Odnaleziono tam grobowce królewskie Aleksandra Jagiellończyka oraz żon Zygmunta Augusta – Elżbiety Habsburżanki i Barbary Radziwiłłówny. Jednak skala zniszczeń spowodowanych powodzią była tak ogromna, że dalsze prace konserwatorskie wymagały dużych nakładów finansowych, co zaczęło przekraczać możliwości władz kościelnych. Kuria Metropolitalna w Wilnie, zagrożona koniecznością przerwania prac zabezpieczających przed katastrofą budowlaną, bez konsultacji społecznej, postanowiła uzyskać fundusze potrzebne na dalsze roboty ze sprzedaży za granicę dziesięciu bezcennych tapiserii z XVII wieku, przechowywanych w skarbcu katedralnym. Do sprawy ratowania tych niezwykle cennych tkanin przyłączył się aktywny społecznie i naukowo historyk sztuki z Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie – prof. M. Morelowski. Dzięki badaniom dokumentów należących do spuścizny po Morelowskim zgromadzonych w Bibliotece im. Wróblewskich Litewskiej Akademii Nauk w Wilnie i Bibliotece Uniwersytetu Wileńskiego w Wilnie, jak również archiwaliów będących w posiadaniu Działu Rękopisów Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Wrocławiu i Archiwum Akt Nowych w Warszawie oraz za sprawą rozmów przeprowadzonych z wybranymi osobami udało się odnaleźć wiele nowych, nieznanych i niepublikowanych informacji na temat istoty problemu badawczego.
|
| format | Article |
| id | doaj-art-0e4971c2fa8142628e9d1016c3ff0466 |
| institution | Kabale University |
| issn | 0518-3766 2545-3491 |
| language | deu |
| publishDate | 2024-12-01 |
| publisher | The John Paul II Catholic University of Lublin |
| record_format | Article |
| series | Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne |
| spelling | doaj-art-0e4971c2fa8142628e9d1016c3ff04662025-01-31T22:35:03ZdeuThe John Paul II Catholic University of LublinArchiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne0518-37662545-34912024-12-0112310.31743/abmk.17735Losy tapiserii katedry wileńskiej na tle dramatycznych wydarzeń w 1931 rokuPiotr Chabiera0Politechnika Białostocka Artykuł ma na celu przedstawienie dotąd niepublikowanych badań na temat roli i działalności Mariana Morelowskiego w ratowaniu bezcennej kolekcji tapiserii katedry wileńskiej w związku z konsekwencjami tragicznej powodzi w 1931 roku w Wilnie. W 1931 roku zima na ziemiach północno-wschodniej Polski była bardzo mroźna i obfitowała w opady śniegu. Jeszcze w połowie kwietnia na polach leżał śnieg i panowały niskie temperatury. Topnienie mas śniegu zalegających w całym regionie Wileńszczyzny spowodowało raptowne przybieranie wód lokalnych rzek, co w konsekwencji doprowadziło do zalania Wilna z jego cennymi zabytkami, w tym katedry. Paradoksalnie powódź przyczyniła się do wielkiego odkrycia, które nastąpiło w czasie akcji konserwatorskiej w podziemiach katedry. Odnaleziono tam grobowce królewskie Aleksandra Jagiellończyka oraz żon Zygmunta Augusta – Elżbiety Habsburżanki i Barbary Radziwiłłówny. Jednak skala zniszczeń spowodowanych powodzią była tak ogromna, że dalsze prace konserwatorskie wymagały dużych nakładów finansowych, co zaczęło przekraczać możliwości władz kościelnych. Kuria Metropolitalna w Wilnie, zagrożona koniecznością przerwania prac zabezpieczających przed katastrofą budowlaną, bez konsultacji społecznej, postanowiła uzyskać fundusze potrzebne na dalsze roboty ze sprzedaży za granicę dziesięciu bezcennych tapiserii z XVII wieku, przechowywanych w skarbcu katedralnym. Do sprawy ratowania tych niezwykle cennych tkanin przyłączył się aktywny społecznie i naukowo historyk sztuki z Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie – prof. M. Morelowski. Dzięki badaniom dokumentów należących do spuścizny po Morelowskim zgromadzonych w Bibliotece im. Wróblewskich Litewskiej Akademii Nauk w Wilnie i Bibliotece Uniwersytetu Wileńskiego w Wilnie, jak również archiwaliów będących w posiadaniu Działu Rękopisów Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Wrocławiu i Archiwum Akt Nowych w Warszawie oraz za sprawą rozmów przeprowadzonych z wybranymi osobami udało się odnaleźć wiele nowych, nieznanych i niepublikowanych informacji na temat istoty problemu badawczego. https://czasopisma.kul.pl/index.php/abmk/article/view/17735Marian Morelowskikatedra wileńskatapiserieKazimierz Leon Sapiehadwudziestolecie międzywojenne |
| spellingShingle | Piotr Chabiera Losy tapiserii katedry wileńskiej na tle dramatycznych wydarzeń w 1931 roku Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne Marian Morelowski katedra wileńska tapiserie Kazimierz Leon Sapieha dwudziestolecie międzywojenne |
| title | Losy tapiserii katedry wileńskiej na tle dramatycznych wydarzeń w 1931 roku |
| title_full | Losy tapiserii katedry wileńskiej na tle dramatycznych wydarzeń w 1931 roku |
| title_fullStr | Losy tapiserii katedry wileńskiej na tle dramatycznych wydarzeń w 1931 roku |
| title_full_unstemmed | Losy tapiserii katedry wileńskiej na tle dramatycznych wydarzeń w 1931 roku |
| title_short | Losy tapiserii katedry wileńskiej na tle dramatycznych wydarzeń w 1931 roku |
| title_sort | losy tapiserii katedry wilenskiej na tle dramatycznych wydarzen w 1931 roku |
| topic | Marian Morelowski katedra wileńska tapiserie Kazimierz Leon Sapieha dwudziestolecie międzywojenne |
| url | https://czasopisma.kul.pl/index.php/abmk/article/view/17735 |
| work_keys_str_mv | AT piotrchabiera losytapiseriikatedrywilenskiejnatledramatycznychwydarzenw1931roku |