Gumdân Sarayı Hakkındaki Rivayetlerin Tahlili ve İslâm Mimarîsi Üzerindeki Etkilerinin Tartışılması
Yemen’in San‘a şehrinde inşa edilen Gumdân Sarayı, Arap mimarî eserlerinin en eski ve ilginç olanıdır. İslam coğrafyacılarının yirmi katlı bir bina olarak tarif ettiği saray, müsteşrikler tarafından dünyanın ilk gökdeleni kabul edilir. Mimarî özellikleri ve kullanım amaçlarıyla bu başyapıt diğerleri...
Saved in:
| Main Author: | |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | English |
| Published: |
Çorum Çağrı Eğitim Vakfı
2020-11-01
|
| Series: | İslami İlimler Dergisi |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1387381 |
| Tags: |
Add Tag
No Tags, Be the first to tag this record!
|
| _version_ | 1832570870331080704 |
|---|---|
| author | Hakan Temir |
| author_facet | Hakan Temir |
| author_sort | Hakan Temir |
| collection | DOAJ |
| description | Yemen’in San‘a şehrinde inşa edilen Gumdân Sarayı, Arap mimarî eserlerinin en eski ve ilginç olanıdır. İslam coğrafyacılarının yirmi katlı bir bina olarak tarif ettiği saray, müsteşrikler tarafından dünyanın ilk gökdeleni kabul edilir. Mimarî özellikleri ve kullanım amaçlarıyla bu başyapıt diğerlerinden ayrılır. Yemen tarihiyle özdeşleşen Gumdân, rivayetlerde Sebe ve Himyer krallarının idarî merkezi olduğu kadar dinî ayinlerin yapıldığı kutsal mekândır. Sarayı oluşturan unsurlar arasında su saatinin ve gökyüzü hareketlerinin daha rahat gözlemlenebildiği mekânların bulunması, fennî alanda da bir takım çalışmalara ev sahipliği yaptığına işaret etmektedir. Çok amaçlı olduğu düşünülen bu yapının İslâmiyet’in ortaya çıktığı dönemlerde yıkılmasıyla tarihî değeri bir kenara bırakılmış ve her geçen gün izleri silinmiştir. Sarayı oluşturan malzemeler, zamanla başka yapılarda kullanıldığından geriye bir takım hurafe ve mitolojik anlatımlar kalmıştır. Hatta bu anlatılar yapının gerçek mahiyeti üzerinde şüpheler uyandırmıştır. İşte bu yüzden Gumdân’a dair bilgiler yeniden ele alınmalı ve günümüzde her geçen gün ilerleme kaydedilen arkeolojik çalışmaların verileri de dikkate alınarak sarayın esas mahiyeti ortaya çıkartılmalıdır. Böylelikle yapının gerçek özellikleri belirginleşeceği gibi İslâm mimarisi üzerinde muhtemel etkileri tartışmaya açılacaktır. |
| format | Article |
| id | doaj-art-0a96c706350e496db2b5b6fcd7195218 |
| institution | Kabale University |
| issn | 1306-7044 |
| language | English |
| publishDate | 2020-11-01 |
| publisher | Çorum Çağrı Eğitim Vakfı |
| record_format | Article |
| series | İslami İlimler Dergisi |
| spelling | doaj-art-0a96c706350e496db2b5b6fcd71952182025-02-02T13:45:40ZengÇorum Çağrı Eğitim Vakfıİslami İlimler Dergisi1306-70442020-11-0115226930210.34082/islamiilimler.823295167Gumdân Sarayı Hakkındaki Rivayetlerin Tahlili ve İslâm Mimarîsi Üzerindeki Etkilerinin TartışılmasıHakan Temir0https://orcid.org/0000-0002-4142-6310TOKAT GAZİOSMANPAŞA ÜNİVERSİTESİYemen’in San‘a şehrinde inşa edilen Gumdân Sarayı, Arap mimarî eserlerinin en eski ve ilginç olanıdır. İslam coğrafyacılarının yirmi katlı bir bina olarak tarif ettiği saray, müsteşrikler tarafından dünyanın ilk gökdeleni kabul edilir. Mimarî özellikleri ve kullanım amaçlarıyla bu başyapıt diğerlerinden ayrılır. Yemen tarihiyle özdeşleşen Gumdân, rivayetlerde Sebe ve Himyer krallarının idarî merkezi olduğu kadar dinî ayinlerin yapıldığı kutsal mekândır. Sarayı oluşturan unsurlar arasında su saatinin ve gökyüzü hareketlerinin daha rahat gözlemlenebildiği mekânların bulunması, fennî alanda da bir takım çalışmalara ev sahipliği yaptığına işaret etmektedir. Çok amaçlı olduğu düşünülen bu yapının İslâmiyet’in ortaya çıktığı dönemlerde yıkılmasıyla tarihî değeri bir kenara bırakılmış ve her geçen gün izleri silinmiştir. Sarayı oluşturan malzemeler, zamanla başka yapılarda kullanıldığından geriye bir takım hurafe ve mitolojik anlatımlar kalmıştır. Hatta bu anlatılar yapının gerçek mahiyeti üzerinde şüpheler uyandırmıştır. İşte bu yüzden Gumdân’a dair bilgiler yeniden ele alınmalı ve günümüzde her geçen gün ilerleme kaydedilen arkeolojik çalışmaların verileri de dikkate alınarak sarayın esas mahiyeti ortaya çıkartılmalıdır. Böylelikle yapının gerçek özellikleri belirginleşeceği gibi İslâm mimarisi üzerinde muhtemel etkileri tartışmaya açılacaktır.https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1387381gumdansarayyemen |
| spellingShingle | Hakan Temir Gumdân Sarayı Hakkındaki Rivayetlerin Tahlili ve İslâm Mimarîsi Üzerindeki Etkilerinin Tartışılması İslami İlimler Dergisi gumdan saray yemen |
| title | Gumdân Sarayı Hakkındaki Rivayetlerin Tahlili ve İslâm Mimarîsi Üzerindeki Etkilerinin Tartışılması |
| title_full | Gumdân Sarayı Hakkındaki Rivayetlerin Tahlili ve İslâm Mimarîsi Üzerindeki Etkilerinin Tartışılması |
| title_fullStr | Gumdân Sarayı Hakkındaki Rivayetlerin Tahlili ve İslâm Mimarîsi Üzerindeki Etkilerinin Tartışılması |
| title_full_unstemmed | Gumdân Sarayı Hakkındaki Rivayetlerin Tahlili ve İslâm Mimarîsi Üzerindeki Etkilerinin Tartışılması |
| title_short | Gumdân Sarayı Hakkındaki Rivayetlerin Tahlili ve İslâm Mimarîsi Üzerindeki Etkilerinin Tartışılması |
| title_sort | gumdan sarayi hakkindaki rivayetlerin tahlili ve islam mimarisi uzerindeki etkilerinin tartisilmasi |
| topic | gumdan saray yemen |
| url | https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1387381 |
| work_keys_str_mv | AT hakantemir gumdansarayıhakkındakirivayetlerintahliliveislammimarisiuzerindekietkilerinintartısılması |