تحمل به یخ زدگی گونه های علف چمنی تحت شرایط کنترل شده

سابقه و هدف: تنش سرما یکی از مهم‌ترین عوامل محدود کننده رشد علف‌های چمنی در مناطق معتدله است. تحمل به تنش سرما بین گونه‌ها و جنس‌های مختلف گیاهی و مناطق مختلف، متفاوت است. علف‌های چمنی به دلیل کاربرد گسترده در زیباسازی فضاهای سبز، تغذیه دام‌ها و کنترل فرسایش، از اهمیت زیادی برخوردارند. بین گونه‌های...

Full description

Saved in:
Bibliographic Details
Main Authors: احمد نظامی, محمدجواد احمدی لاهیجانی, کوروش شجاعی نوفرست, جواد رضایی, فاضل فاضلی
Format: Article
Language:fas
Published: Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources 2016-05-01
Series:Pizhūhish/hā-yi tulīd-i giyāhī
Subjects:
Online Access:https://jopp.gau.ac.ir/article_2911_6298619a94aa81fcaffe1996b6a02d37.pdf
Tags: Add Tag
No Tags, Be the first to tag this record!
_version_ 1832586621741957120
author احمد نظامی
محمدجواد احمدی لاهیجانی
کوروش شجاعی نوفرست
جواد رضایی
فاضل فاضلی
author_facet احمد نظامی
محمدجواد احمدی لاهیجانی
کوروش شجاعی نوفرست
جواد رضایی
فاضل فاضلی
author_sort احمد نظامی
collection DOAJ
description سابقه و هدف: تنش سرما یکی از مهم‌ترین عوامل محدود کننده رشد علف‌های چمنی در مناطق معتدله است. تحمل به تنش سرما بین گونه‌ها و جنس‌های مختلف گیاهی و مناطق مختلف، متفاوت است. علف‌های چمنی به دلیل کاربرد گسترده در زیباسازی فضاهای سبز، تغذیه دام‌ها و کنترل فرسایش، از اهمیت زیادی برخوردارند. بین گونه‌های مختلف علف‌های چمنی نیز تفاوت زیادی از نظر تحمل به سرما مشاهده شده است. پژوهشگران از صفت‌های معتددی از جمله دمای 50 درصد کشندگی، میزان نشت الکترولیت-ها، ارتفاع و سطح برگ گیاه برای شناسایی گونه‌های متحمل‌تر به سرما بهره جسته‌اند. به دلیل وجود اطلاعات کم در مورد تحمل به سرمای علف‌های چمنی، این پژوهش با هدف شناسایی گونه‌های متحمل‌تر علف‌های چمنی به تنش سرما با استفاده از برخی صفات فیزیولوژیک و موفولوژیک صورت گرفت.مواد و روش‌ها: به منظور ارزیابی تحمل به یخ‌زدگی چند گونه علف چمنی در شرایط کنترل شده، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد در سال 1388 اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل شش نوع علف چمنی از گونه‌های لولیوم، فستوکا و برموداگراس و 14 دمای یخ‌زدگی (صفر تا 19/5- با فواصل 1/5 درجه سانتی‌گراد) بودند. بذرها در اواسط مهرماه درگلدان‌های پلاستیکی به قطر 10 سانتی‌متر کشت شدند. به منظور ایجاد خوسرمایی، گیاهچه‌ها تا مرحله 6-4 برگی در محیط طبیعی رشد یافتند. گلدان‌ها، 24 ساعت قبل از تیمار سرما آبیاری و سپس به فریزر ترموگرادیان منتقل شدند. صفاتی از جمله پایداری غشای سلولی طوقه و برگ، درصد بقاء، وزن خشک بوته، LT50، RDMT50 و تعداد پنجه مورد ارزیابی قرار گرفتند.یافته‌ها: تنش یخ‌زدگی باعث کاهش معنی‌دار درصد بقاء علف‌های چمنی شد. اغلب علف‌های چمنی قادر به تحمل دمای 15- درجه سانتی‌گراد بودند، ولی با افزایش میزان سرما درصد بقاء آن‌ها کاهش یافت، به‌طوری‌که، در دمای 16/5- درجه سانتی‌گراد گیاهان کلیه گونه های علف‌های چمنی از بین رفتند. با این وجود، درصد بقا بسته به نمونه‌های مورد مطالعه متفاوت بود، به‌طوری‌که، گیاهان نمونه کالیفرنیا و استارلت در دمای 12- درجه سانتی‌گراد حدود 50 درصد بقا داشتند، درحالی‌که، درصد بقا گیاهان نمونه فستوکا مسترپیس در این دما حدود 15 درصد بود. به‌طورکلی، درصد پایداری غشای سلولی طوقه بیشتر از برگ بود، به‌طوری‌که، در دمای 13/5- درجه سانتی‌گراد پایداری غشای سلولی طوقه بیش از 60 درصد مشاهد شد، اما به‌هرحال، در دماهای بیش از 15- درجه سانتی‌گراد این شاخص برای هر دو به صفر رسید. تعداد پنجه و وزن خشک گیاهان در پایان دوره بازیافت نیز به طور معنی‌داری تحت تاثیر تیمارهای دمایی قرار گرفت و با کاهش دما از میزان آن‌ها کاسته شد. همبستگی بسیار معنی‌داری (**0/98-=r) بین دمای کشنده 50 درصد گیاهان (LT50) با درصد بقاء مشاهده شد. بر اساس شاخص LT50، علف چمنی برموداگراس بیشترین و علف چمنی پوآ پرانتیس میدوگراس کمترین میزان تحمل به سرما را داشتند، در صورتی که، علف چمنی فستوکا استارلت بر اساس دمای کاهنده 50 درصد وزن خشک گیاه(RDMT50) ، بیشترین توانایی رشد مجدد در دوره بازیافت را از خود نشان داد. نتیجه‌گیری: در مجموع، به‌نظر می‌رسد که شاخص‌های LT‌50، RDMT50، درصد بقاء و شاخص پایداری غشای سلولی شاخص-های مناسبی در تعیین تحمل به تنش یخ‌زدگی علف‌های چمنی ‌باشند. همچنین، بر اساس نتایج، علف‌های چمنی برموداگراس و فستوکا استارلت به عنوان گونه‌های متحمل به سرما شناخته شدند.
format Article
id doaj-art-08f45a8eb99346c5af3b0c2c20998778
institution Kabale University
issn 2322-2050
2322-2778
language fas
publishDate 2016-05-01
publisher Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources
record_format Article
series Pizhūhish/hā-yi tulīd-i giyāhī
spelling doaj-art-08f45a8eb99346c5af3b0c2c209987782025-01-25T06:50:02ZfasGorgan University of Agricultural Sciences and Natural ResourcesPizhūhish/hā-yi tulīd-i giyāhī2322-20502322-27782016-05-01231891062911تحمل به یخ زدگی گونه های علف چمنی تحت شرایط کنترل شدهاحمد نظامی0محمدجواد احمدی لاهیجانی1کوروش شجاعی نوفرست2جواد رضایی3فاضل فاضلی4استاد-دانشگاه فردوسی مشهددانشگاه فردوسی مشهددانشگاه فردوسی مشهددانشگاه فردوسی مشهددانشگاه فردوسی مشهدسابقه و هدف: تنش سرما یکی از مهم‌ترین عوامل محدود کننده رشد علف‌های چمنی در مناطق معتدله است. تحمل به تنش سرما بین گونه‌ها و جنس‌های مختلف گیاهی و مناطق مختلف، متفاوت است. علف‌های چمنی به دلیل کاربرد گسترده در زیباسازی فضاهای سبز، تغذیه دام‌ها و کنترل فرسایش، از اهمیت زیادی برخوردارند. بین گونه‌های مختلف علف‌های چمنی نیز تفاوت زیادی از نظر تحمل به سرما مشاهده شده است. پژوهشگران از صفت‌های معتددی از جمله دمای 50 درصد کشندگی، میزان نشت الکترولیت-ها، ارتفاع و سطح برگ گیاه برای شناسایی گونه‌های متحمل‌تر به سرما بهره جسته‌اند. به دلیل وجود اطلاعات کم در مورد تحمل به سرمای علف‌های چمنی، این پژوهش با هدف شناسایی گونه‌های متحمل‌تر علف‌های چمنی به تنش سرما با استفاده از برخی صفات فیزیولوژیک و موفولوژیک صورت گرفت.مواد و روش‌ها: به منظور ارزیابی تحمل به یخ‌زدگی چند گونه علف چمنی در شرایط کنترل شده، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد در سال 1388 اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل شش نوع علف چمنی از گونه‌های لولیوم، فستوکا و برموداگراس و 14 دمای یخ‌زدگی (صفر تا 19/5- با فواصل 1/5 درجه سانتی‌گراد) بودند. بذرها در اواسط مهرماه درگلدان‌های پلاستیکی به قطر 10 سانتی‌متر کشت شدند. به منظور ایجاد خوسرمایی، گیاهچه‌ها تا مرحله 6-4 برگی در محیط طبیعی رشد یافتند. گلدان‌ها، 24 ساعت قبل از تیمار سرما آبیاری و سپس به فریزر ترموگرادیان منتقل شدند. صفاتی از جمله پایداری غشای سلولی طوقه و برگ، درصد بقاء، وزن خشک بوته، LT50، RDMT50 و تعداد پنجه مورد ارزیابی قرار گرفتند.یافته‌ها: تنش یخ‌زدگی باعث کاهش معنی‌دار درصد بقاء علف‌های چمنی شد. اغلب علف‌های چمنی قادر به تحمل دمای 15- درجه سانتی‌گراد بودند، ولی با افزایش میزان سرما درصد بقاء آن‌ها کاهش یافت، به‌طوری‌که، در دمای 16/5- درجه سانتی‌گراد گیاهان کلیه گونه های علف‌های چمنی از بین رفتند. با این وجود، درصد بقا بسته به نمونه‌های مورد مطالعه متفاوت بود، به‌طوری‌که، گیاهان نمونه کالیفرنیا و استارلت در دمای 12- درجه سانتی‌گراد حدود 50 درصد بقا داشتند، درحالی‌که، درصد بقا گیاهان نمونه فستوکا مسترپیس در این دما حدود 15 درصد بود. به‌طورکلی، درصد پایداری غشای سلولی طوقه بیشتر از برگ بود، به‌طوری‌که، در دمای 13/5- درجه سانتی‌گراد پایداری غشای سلولی طوقه بیش از 60 درصد مشاهد شد، اما به‌هرحال، در دماهای بیش از 15- درجه سانتی‌گراد این شاخص برای هر دو به صفر رسید. تعداد پنجه و وزن خشک گیاهان در پایان دوره بازیافت نیز به طور معنی‌داری تحت تاثیر تیمارهای دمایی قرار گرفت و با کاهش دما از میزان آن‌ها کاسته شد. همبستگی بسیار معنی‌داری (**0/98-=r) بین دمای کشنده 50 درصد گیاهان (LT50) با درصد بقاء مشاهده شد. بر اساس شاخص LT50، علف چمنی برموداگراس بیشترین و علف چمنی پوآ پرانتیس میدوگراس کمترین میزان تحمل به سرما را داشتند، در صورتی که، علف چمنی فستوکا استارلت بر اساس دمای کاهنده 50 درصد وزن خشک گیاه(RDMT50) ، بیشترین توانایی رشد مجدد در دوره بازیافت را از خود نشان داد. نتیجه‌گیری: در مجموع، به‌نظر می‌رسد که شاخص‌های LT‌50، RDMT50، درصد بقاء و شاخص پایداری غشای سلولی شاخص-های مناسبی در تعیین تحمل به تنش یخ‌زدگی علف‌های چمنی ‌باشند. همچنین، بر اساس نتایج، علف‌های چمنی برموداگراس و فستوکا استارلت به عنوان گونه‌های متحمل به سرما شناخته شدند.https://jopp.gau.ac.ir/article_2911_6298619a94aa81fcaffe1996b6a02d37.pdfپایداری غشای سلولیتنش سرمادرصد بقاءlt50rdmt50
spellingShingle احمد نظامی
محمدجواد احمدی لاهیجانی
کوروش شجاعی نوفرست
جواد رضایی
فاضل فاضلی
تحمل به یخ زدگی گونه های علف چمنی تحت شرایط کنترل شده
Pizhūhish/hā-yi tulīd-i giyāhī
پایداری غشای سلولی
تنش سرما
درصد بقاء
lt50
rdmt50
title تحمل به یخ زدگی گونه های علف چمنی تحت شرایط کنترل شده
title_full تحمل به یخ زدگی گونه های علف چمنی تحت شرایط کنترل شده
title_fullStr تحمل به یخ زدگی گونه های علف چمنی تحت شرایط کنترل شده
title_full_unstemmed تحمل به یخ زدگی گونه های علف چمنی تحت شرایط کنترل شده
title_short تحمل به یخ زدگی گونه های علف چمنی تحت شرایط کنترل شده
title_sort تحمل به یخ زدگی گونه های علف چمنی تحت شرایط کنترل شده
topic پایداری غشای سلولی
تنش سرما
درصد بقاء
lt50
rdmt50
url https://jopp.gau.ac.ir/article_2911_6298619a94aa81fcaffe1996b6a02d37.pdf
work_keys_str_mv AT ạḥmdnẓạmy tḥmlbhykẖzdgygwnhhạyʿlfcẖmnytḥtsẖrạyṭḵntrlsẖdh
AT mḥmdjwạdạḥmdylạhyjạny tḥmlbhykẖzdgygwnhhạyʿlfcẖmnytḥtsẖrạyṭḵntrlsẖdh
AT ḵwrwsẖsẖjạʿynwfrst tḥmlbhykẖzdgygwnhhạyʿlfcẖmnytḥtsẖrạyṭḵntrlsẖdh
AT jwạdrḍạyy tḥmlbhykẖzdgygwnhhạyʿlfcẖmnytḥtsẖrạyṭḵntrlsẖdh
AT fạḍlfạḍly tḥmlbhykẖzdgygwnhhạyʿlfcẖmnytḥtsẖrạyṭḵntrlsẖdh