خلق شخصیت فرهاد بر اساس موازین رئالیسم سوسیالیستی در نمایش‌نامه «شیرین و فرهاد» ناظم حکمت
زندگی و هنر فرهاد، این عاشق ناکام داستان خسرو و شیرین همواره از آن ظرفیت برخوردار بوده است که در ادبیات فارسی و زبان‌های دیگر مورد تأویل و بازخوانی‌های متفاوت و گاه متضاد با روحِ اصلی داستان قرار گیرد. حضور مستمرّ فرهاد تنها به ساحت شعر محدود نمانده و به عرصه نمایش نیز کشیده شده است. ناظم حکمت نمایش...
Saved in:
| Main Author: | |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | Avestan |
| Published: |
University of Tabriz
2023-02-01
|
| Series: | زبان و ادب فارسی |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://perlit.tabrizu.ac.ir/article_16046_49898eb8fcd15080e2699695a7d7ed23.pdf |
| Tags: |
Add Tag
No Tags, Be the first to tag this record!
|
| _version_ | 1832571905720188928 |
|---|---|
| author | سعید کریمی قره بابا |
| author_facet | سعید کریمی قره بابا |
| author_sort | سعید کریمی قره بابا |
| collection | DOAJ |
| description | زندگی و هنر فرهاد، این عاشق ناکام داستان خسرو و شیرین همواره از آن ظرفیت برخوردار بوده است که در ادبیات فارسی و زبان‌های دیگر مورد تأویل و بازخوانی‌های متفاوت و گاه متضاد با روحِ اصلی داستان قرار گیرد. حضور مستمرّ فرهاد تنها به ساحت شعر محدود نمانده و به عرصه نمایش نیز کشیده شده است. ناظم حکمت نمایش‌نامه شیرین و فرهاد را با نیم‌نگاهی به منظومه نظامی و شاید از روی افسانه‌ای محلی و براساس موازین رئالیسم سوسیالیستی تألیف کرده است. ما در این مقاله که با روش تحلیلی- توصیفی انجام شده، ابتدا انگاره‌های کلان مارکسیستی را که در تکوین این نمایش‌نامه تأثیرگذار بوده است، برشمرده‌ایم. مخالفت با نهاد سلطنت، طرفداری از مردم فرودست، تأکید بر عشق عمومی در مقابل عشق خصوصی و قهرمان‌سازی از مردمِ عادی پاره‌ای از این آراء است. سپس این بحث را پی گرفته‌ایم که شخصیت فرهاد چه مشخصاتی دارد که حکمت به سراغ این قصه رفته‌است. شخصیت مبارز و انقلابی فرهاد و نیز چهره مبهم و رازآلودِ وی در افسانه‌ها به همراه جثه عظیم و پهلوانانه‌اش از او فردی مستعدّ برای پرداختی سوسیالیستی ساخته است. از طرف دیگر، فرهاد در ادبیات ترکی سیمایی درخشان دارد. تُرکان این تیپ را از ادبیات فارسی گرفته و به اشکال گوناگون پرورش داده‌اند. نفوذ فرهاد در ادبیات عامیانه، دارا بودن ساخت‌مایه‌های نمایشی و برخورداری از پایانی امیدبخش هم از جمله عواملی است که احتمالاً حکمت را به بازنویسی و تبدیل این داستان به نمایش‌نامه علاقه‌مند کرده است. |
| format | Article |
| id | doaj-art-06d25850dea54ab0b0a63e740404aea8 |
| institution | Kabale University |
| issn | 2251-7979 2676-6779 |
| language | Avestan |
| publishDate | 2023-02-01 |
| publisher | University of Tabriz |
| record_format | Article |
| series | زبان و ادب فارسی |
| spelling | doaj-art-06d25850dea54ab0b0a63e740404aea82025-02-02T12:13:17ZaveUniversity of Tabrizزبان و ادب فارسی2251-79792676-67792023-02-017524621323510.22034/perlit.2023.54433.341816046خلق شخصیت فرهاد بر اساس موازین رئالیسم سوسیالیستی در نمایش‌نامه «شیرین و فرهاد» ناظم حکمتسعید کریمی قره بابا0گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه پیام نور. ایرانزندگی و هنر فرهاد، این عاشق ناکام داستان خسرو و شیرین همواره از آن ظرفیت برخوردار بوده است که در ادبیات فارسی و زبان‌های دیگر مورد تأویل و بازخوانی‌های متفاوت و گاه متضاد با روحِ اصلی داستان قرار گیرد. حضور مستمرّ فرهاد تنها به ساحت شعر محدود نمانده و به عرصه نمایش نیز کشیده شده است. ناظم حکمت نمایش‌نامه شیرین و فرهاد را با نیم‌نگاهی به منظومه نظامی و شاید از روی افسانه‌ای محلی و براساس موازین رئالیسم سوسیالیستی تألیف کرده است. ما در این مقاله که با روش تحلیلی- توصیفی انجام شده، ابتدا انگاره‌های کلان مارکسیستی را که در تکوین این نمایش‌نامه تأثیرگذار بوده است، برشمرده‌ایم. مخالفت با نهاد سلطنت، طرفداری از مردم فرودست، تأکید بر عشق عمومی در مقابل عشق خصوصی و قهرمان‌سازی از مردمِ عادی پاره‌ای از این آراء است. سپس این بحث را پی گرفته‌ایم که شخصیت فرهاد چه مشخصاتی دارد که حکمت به سراغ این قصه رفته‌است. شخصیت مبارز و انقلابی فرهاد و نیز چهره مبهم و رازآلودِ وی در افسانه‌ها به همراه جثه عظیم و پهلوانانه‌اش از او فردی مستعدّ برای پرداختی سوسیالیستی ساخته است. از طرف دیگر، فرهاد در ادبیات ترکی سیمایی درخشان دارد. تُرکان این تیپ را از ادبیات فارسی گرفته و به اشکال گوناگون پرورش داده‌اند. نفوذ فرهاد در ادبیات عامیانه، دارا بودن ساخت‌مایه‌های نمایشی و برخورداری از پایانی امیدبخش هم از جمله عواملی است که احتمالاً حکمت را به بازنویسی و تبدیل این داستان به نمایش‌نامه علاقه‌مند کرده است.https://perlit.tabrizu.ac.ir/article_16046_49898eb8fcd15080e2699695a7d7ed23.pdfفرهادشیرینحکمترئالیسم سوسیالیستی و چپ‌گرایی |
| spellingShingle | سعید کریمی قره بابا خلق شخصیت فرهاد بر اساس موازین رئالیسم سوسیالیستی در نمایش‌نامه «شیرین و فرهاد» ناظم حکمت زبان و ادب فارسی فرهاد شیرین حکمت رئالیسم سوسیالیستی و چپ‌گرایی |
| title | خلق شخصیت فرهاد بر اساس موازین رئالیسم سوسیالیستی در نمایش‌نامه «شیرین و فرهاد» ناظم حکمت |
| title_full | خلق شخصیت فرهاد بر اساس موازین رئالیسم سوسیالیستی در نمایش‌نامه «شیرین و فرهاد» ناظم حکمت |
| title_fullStr | خلق شخصیت فرهاد بر اساس موازین رئالیسم سوسیالیستی در نمایش‌نامه «شیرین و فرهاد» ناظم حکمت |
| title_full_unstemmed | خلق شخصیت فرهاد بر اساس موازین رئالیسم سوسیالیستی در نمایش‌نامه «شیرین و فرهاد» ناظم حکمت |
| title_short | خلق شخصیت فرهاد بر اساس موازین رئالیسم سوسیالیستی در نمایش‌نامه «شیرین و فرهاد» ناظم حکمت |
| title_sort | خلق شخصیت فرهاد بر اساس موازین رئالیسم سوسیالیستی در نمایش‌نامه شیرین و فرهاد ناظم حکمت |
| topic | فرهاد شیرین حکمت رئالیسم سوسیالیستی و چپ‌گرایی |
| url | https://perlit.tabrizu.ac.ir/article_16046_49898eb8fcd15080e2699695a7d7ed23.pdf |
| work_keys_str_mv | AT sʿydḵrymyqrhbạbạ kẖlqsẖkẖṣytfrhạdbrạsạsmwạzynrỷạlysmswsyạlystydrnmạysẖnạmhsẖyrynwfrhạdnạẓmḥḵmt |